آمار

تعداد نشریات49
تعداد شماره‌ها2,304
تعداد مقالات33,405
تعداد مشاهده مقاله11,920,995
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,092,536
پوریانی, محمدحسین, میرخلیلی, سیدعلی اصغر. (1393). مقایسه نگاه کارکردی به منشأ دین از منظر دانشمندان غربی و اسلامی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 2(شماره 3 (پیاپی 7)), 136-160.
محمدحسین پوریانی; سیدعلی اصغر میرخلیلی. "مقایسه نگاه کارکردی به منشأ دین از منظر دانشمندان غربی و اسلامی". اسلام و مطالعات اجتماعی, 2, شماره 3 (پیاپی 7), 1393, 136-160.
پوریانی, محمدحسین, میرخلیلی, سیدعلی اصغر. (1393). 'مقایسه نگاه کارکردی به منشأ دین از منظر دانشمندان غربی و اسلامی', اسلام و مطالعات اجتماعی, 2(شماره 3 (پیاپی 7)), pp. 136-160.
پوریانی, محمدحسین, میرخلیلی, سیدعلی اصغر. مقایسه نگاه کارکردی به منشأ دین از منظر دانشمندان غربی و اسلامی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1393; 2(شماره 3 (پیاپی 7)): 136-160.

مقایسه نگاه کارکردی به منشأ دین از منظر دانشمندان غربی و اسلامی

اسلام و مطالعات اجتماعی
مقاله 6، دوره 2، شماره 3 (پیاپی 7)، دی 1393، صفحه 136-160    اصل مقاله (255.74 K)
نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی
نویسندگان
محمدحسین پوریانی1؛ سیدعلی اصغر میرخلیلی* 2
1استادیار دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد نراق.
2دانشجوی دکترای مدرسی معارف اسلامی؛ گرایش انقلاب اسلامی (نویسنده مسئول).
تاریخ دریافت: 10 فروردین 1395،  تاریخ پذیرش: 10 فروردین 1395 
چکیده
 





امروزه بحث از منشأ دین، در شمار بحث‌های فلسفۀ دین و کلام جدید قرار گرفته و هنوز نمی‌توان تبیین نهایی و مورد اجماعی در این باره به دست داد. با این وجود، از جمله دیدگاه‌ و رهیافت‌های مهم درباره دین، نظریه‌های کارکردی آن است که بر پایه مبانی خاص نظری، منشأ و خاستگاه دین با توجه به کارکردهای فردی و اجتماعی آن در دو رهیافت روان شناختی و جامعه شناختی توجیه و تبیین می‌گردد. در برخی آثار و اندیشه‌های متفکران مسلمان نیز زمینه‌های گرایش بشر به سوی دین و نیازهای معرفتی و عاطفی او به دین مورد توجه قرار گرفته و از تأملات کارکردی برای توجیه دینداری استفاده شده است. این نوشتار بر آن است تا مهم‌ترین تمایز دیدگاه کارکردی از منظر اندیشمندان غربی و مسلمان را مورد بررسی قرار داده و به نقدهای عام و خاص بر تبیین افراطی آن از جهت مبنا و روش، بپردازد. علاوه بر اینکه محتوای هر یک از این دو دیدگاه نیز مورد سنجش قرار گرفته و نگاه تقلیل‌گرایانه، به کارکردهای دین ـ که ناشی از عدم توجه به حقانیت دین و خلط میان منشأ دینداری و منشأ دین است ـ در اندیشه متفکران غربی، نقد و بررسی قرار خواهد گرفت.
کلیدواژه‌ها
دین؛ منشأ دین؛ تبیین کارکردی؛ دیدگاه غربی و اسلامی
عنوان مقاله [English]
A Comparative Study of Functional View toward the Origin of Religion among Muslim and Western Scholars
نویسندگان [English]
Mohammad Hossein Pouryani1؛ Seyyed Ali Asghar Mirkhalili2
1Assistant professor, Islamic Azad University of Naraq
2Ph.D. candidate, Lectureship in Islamic Teachings, Minored in Islamic Revolution (responsible author)
چکیده [English]
Nowadays the discussion of the origin of religion is that of philosophy of religion and modern theology, so there is still no final and comprehensive explanation about it. Nevertheless, of important views and approaches toward religion are functional theories, which explain the origin of religion according to individual and social functions in two realms of psychology and sociology. Some works and thoughts of Muslim scholars also have paid attention to the epistemological and emotional need of human to religion and have resorted to functional ponders to justify religiosity. Here we try to highlight the most important distinctive features of such functional view from the perspective of Western and Muslim thinkers; we also pay attention to general and specific criticisms on its extremist explanation fundamentally and methodologically. Besides, the content of each view is explained and the minimalist view to functions of religion, which originates from the legitimacy of religion and confusion of the origin of religiosity with the origin of religion among westerners, is analyzed and criticiz.
کلیدواژه‌ها [English]
Religion, origin of religion, functional explanation, Western and Islamic view
مراجع

 

  1. آرون، ریمون (1381)، سیر مراحل اساسی اندیشه در جامعه‌شناسی، ترجمه: باقر پرهام، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
  2. آریان‌پور، امیرحسین (1357)، فرویدیسم، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
  3. باقری‌پور، اشرف (1389)، «یونگ و روان‌شناسی دین»، در: پژوهش‌های فلسفی، شماره هجدهم.
  4. بختیاری، محمد عزیز و فاضل حسامی (1387)، درآمدی بر نظریه‌های اجتماعی دین، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
  5. پالس، دانیل (1382)، هفت نظریه درباره دین، ترجمه: محمدعزیز بختیاری، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
  6. توسلی، غلام‌عباس (1376)، نظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران: انتشارات سمت.
  7. تیلیش، پل (1376)، الهیات فرهنگ، ترجمه: مراد فرهادپور، تهران: طرح نو.
  8. جمعی از نویسندگان (1388)، جستارهایی در کلام جدیدتهران: انتشارات سمت.
  9. جوادی آملی، عبدالله (1392)، دین شناسی، قم: انتشارات اسراء.
  10. حیدری، داوود (1388)،«نقد رویکرد کارکردگرایانه در تعریف دین»، در: فصلنامه اندیشه نوین دینی، سال پنجم، شماره هفدهم.
  11. داوری، محمد (1388)، «غلبه نگاه کارکردی به دین؛ عامل تقویت یا زمینه‌ساز عرفی‌شدن در جامعه ایران»، در: مجله اسلام و علوم اجتماعی، پاییز و زمستان، شماره دوم.
  12. دورکیم، امیل (1383)، صور بنیانی حیات دینی، ترجمه: باقر پرهام، تهران: نشر مرکز.
  13. راین، آلن (1367)، فلسفه علوم اجتماعی، ترجمه: عبدالکریم سروش، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  14. ریتزر، جورج (1383)، نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
  15. شجاعی‌زند، علیرضا (1383)، «منشأ دین و ریشه دینداری»؛ تنقیح بحث و طرح یک ایده»، در: مجله علوم اجتماعی، شماره دوم.
  16. ـــــــــــــــ (1385)، «مسیرهای محتمل در عرفی شدن ایران»، در: مجله جامعه شناسی ایران، دوره هفتم، ش1.
  17. ـــــــــــــــ (1380)، دین، جامعه و عرفی‌ شدن، تهران: نشر مرکز.
  18. طباطبایی، محمد حسین، (بی‌تا)، اسلام و اجتماع، قم: انتشارات جهان‌آرا.
  19. ـــــــــــــــ (1417 ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج دوم و پنجم، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  20. ـــــــــــــــ (1387)، روابط اجتماعی در اسلام، ترجمه: محمدجواد حجتی کرمانی، قم: بوستان کتاب.
  21. فریزر، جیمز (1383)، شاخه زرین، ترجمه: کاظم فروزمند، تهران: مرکز بین‌المللی گفت‌وگوی تمدن‌ها.
  22. فصیحی، امان‌الله (1389)، تحلیل کارکردهای دین در جامعه سنتی و مدرن، قم: پژوهشکده باقرالعلوم7.
  23. ـــــــــــــــ (1390)، منطق کارکردی و دفاع از دین، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
  24. ـــــــــــــــ (1391)، نقد تبیین کارکردی دین، چاپ اول، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  25. گلدنر، آلوین (1383)، بحران جامعه‌شناسی غرب، ترجمه: فریده ممتاز، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  26. گولد، جولیس و ویلیام ل. کولب (1376)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه: جمعی از مترجمان، تهران: نشر مازیار.
  27. محسنی، منوچهر (1383)، مقدمات جامعه‌شناسی، نشر دوران.
  28. مصباح یزدی، محمدتقی (1376)، اخلاق در قرآن، ج 1، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
  29. ـــــــــــــــ (1384)، راه و راهنماشناسی، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
  30. مطهری، مرتضی (1374)، مجموعه آثار، ج 2، تهران: انتشارات صدرا.
  31. ـــــــــــــــ (1375)، مجموعه آثار، ج 3، تهران: انتشارات صدرا.
  32. ـــــــــــــــ (1381)، مجموعه آثار، ج 21، تهران: انتشارات صدرا.
  33. ـــــــــــــــ (1383)، فلسفه تاریخ، ج 4، تهران: انتشارات صدرا.
  34. هاسپرز، جان (1370)، فلسفه دین، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی.
  35. همیلتون، ملکم (1387)، جامعه‌شناسی دین، ترجمه: محسن ثلاثی، چاپ اول، تهران: نشر ثالث.
  36. یونگ، کارل گوستاو و دیگران (1377)، انسان و سمبل‌هایش، ترجمه: دکتر محمود سلطانیه، تهران: انتشارات جام.

 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,056
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 929