پژواک
سردبیر گرامى، حدود یک ماه است که تمام وقت خود را صرف پژوهش پیرامون امام زمان(عج) کرده و در این میان سؤالات بسیارى ذهن مرا پر کرده است. با توجه به ستون ثابت «انتظار سبز»، از شما خواهشمندم سؤالات مرا پاسخ گویید.
1- قرآن کریم یکى از معجزاتى است که خداوند به پیامبرش هدیه کرده، چرا نام امام زمان(عج) در این کتاب مقدس نیامده است؟
2- در کتاب «ذخائر العقبى» و «الغیبه»، امام زمان(عج) را از فرزندان امام حسین(ع) دانستهاند، دلیل چیست؟
3- واژه «مُعمَّرین» که در این کتابها به آن برخورد کردهام چه معنىاى دارد؟
4- آیا حضرت مهدى(عج) از زمان ظهور خویش آگاهى دارند؟
5- «سفیانى» و «دجّال» از علایم ظهور هستند، آنان چه کسانى مىباشند؟
6- آیا مدت شروع و پایان حکومت امام مهدى(عج) مشخص است؟
7- آیا امام زمان(عج) در زمان حکومت خود از امکانات جنگى و ارتباطات روز استفاده مىکنند؟
ابوالفضل صمدى رضایى - مشهد
با تشکر از حُسن توجه شما در مطالعاتى که داشتهاید، در جواب سؤال اولتان باید گفت در مورد امام زمان(عج) آیات و روایات آنقدر فراوان است که شیعه و سنّى با توجه به آن آیات و روایات در مورد وجود آن حضرت متّفقند و همه مسلمانان قبول دارند که مهدى موعود(عج) از نسل پیامبر، امام على(ع) و فاطمه زهرا(س) و از فرزندان امام حسین(ع) در آخرالزمان ظهور مىکند و عدل و داد را در سراسر گیتى گسترش مىدهد. فقط چند نکته در بین اهل سنت اختلافى است که آن هم تعداد کمى از سنّیان بدان معتقدند و متأسفانه دست جعل و تحریف منشأ آن بوده است.
1- بنا بر بعضى نقلهاى ضعیف در کتب سنّیان امام زمان از نسل امام حسن مجتبى است و پدرش همنام پدرِ رسول خدا(ص) (یعنى عبداللَّه) مىباشد. دقت در تاریخ اسلام جعلى بودن این روایتها را آشکار مىسازد زیرا یکى از کسانى که به عنوان مهدى موعود در تاریخ معرفى شد و پیروانش در این زمینه تلاش فراوان کردند، محمد بنعبداللَّه از نوادگان امام حسن مجتبى معروف به «نفس زکیّه» بود. او در زمان سفّاح و منصور عباسى قیام کرد و از طرف پیروانش به عنوان مهدى موعود معرفى گشت زیرا همنام رسول خدا بود و پیروانش در روایات دست بردند و «اسم ابیه اسم ابى = اسم پدرش نام پدر من است» را از زبان رسول خدا در مورد ایشان اضافه کردند تا به خیال خود روایات پیامبر(ص) با او مطابق باشد. البته بعدها دروغ بودن این روایات کاملاً آشکار شد ولى این روایات متأسفانه در کتب اهل سنت ثبت گردید.
2- بسیارى از عالمان اهل سنت مانند شیعه معتقدند که مهدى موعود همان فرزند امام حسن عسکرى است که در سال 255 هجرى قمرى متولد شده و الان زنده و غایب است ولى بعضى معتقدند که این عمر طولانى بعید است و به این جهت معتقدند ایشان هنوز متولد نشده و در آینده متولد مىگردد. آنان جز همین بعید بودن عمر طولانى، هیچ دلیل دیگرى بر اعتقاد خود ندارند.
3- نکته مهم دیگر اینکه اهل سنت امام زمان و پدران ایشان را به عنوان امام معصوم قبول ندارند.
بنابراین براى اینکه مردم به امام زمان باور داشته باشند، لازم نبوده و نیست که نام ایشان حتماً در قرآن بیاید و همین که در قرآن به ایشان اشاره شده و پیامبر به صراحت در مورد ایشان سخن گفته است، براى معتقد شدن کافى است و کسانى که در برابر کلام خدا و پیامبر تسلیم نباشند، حتى اگر این نام در قرآن هم مىآمد، آن را تأویل و توجیه مىکردند و انکار مىنمودند.
یک نکته مهم در مورد قرآن اراده خدا بر حفظ آن است. خداوند اراده کرده قرآن در امان از تحریف و دستبرد محفوظ بماند و در دسترس باشد و حق تعالى براى تحقق بخشیدن به این اراده خود، مطالب مربوط به امامت را در قرآن به صراحت و به نام ذکر نکرده تا مخالفان امامان مجبور نشوند براى انکار امامت به تحریف قرآن بپردازند. حتى آیات مهم و نشاندارى مثل آیه ولایت، آیه ابلاغ و آیه تطهیر به طورى در بین آیات دیگر قرار گرفته که مخالفان بتوانند براى آن محمل بتراشند و این خود فتنه و امتحان است تا مریضها از تسلیمها شناخته شوند. مریضها دنبال راه فرار هستند و به هر قیمت این راه فرار را پیدا مىکنند اگر خداوند این راه فرارها را قرار نمىداد، آنان به تحریف قرآن و پنهان کردن و کتمان آیات مىپرداختند ولى حالا با توجیه، خود را نجات مىدهند و دیگر احتیاجى به کتمان و تحریف نمىیابند. مثلاً آیه تطهیر را در بین آیات مربوط به همسران قرار داد تا کسانى که حاضر به تسلیم نیستند بگویند این آیات در مورد همسران پیامبر است نه امام على، امام حسن، امام حسین و حضرت زهرا.
در مورد امام زمان هم آنچه محل انکار است، امامت و عصمت ایشان است و خداوند اگر در قرآن بدان تصریح مىکرد، مخالفان به کتمان و تحریف قرآن دست مىزدند ولى آن را در قرآن به صراحت ذکر نکرد و در لفافه آیه تطهیر و آیات دیگر و در سخنان پیامبر بیان کرد تا قرآن محفوظ از تحریف باقى بماند.
اما در جواب سؤال دوم باید گفت سخن گفتن در مورد امام زمان، قبل از اینکه ایشان متولد شود یعنى در زمان رسول خدا و امامان، سخن گفتن از غیب و پنهان جهان است و هیچ کس نمىتواند در مورد غیب و پنهان جهان سخنى بگوید مگر پیامبر(ص) که خداوند غیب جهان را به او نشان داده و امامان معصوم که به خبر دادن پیامبر از این غیب آگاهى یافتهاند. کتب تاریخى و روایى که در مورد امام زمان نوشته شده، مجموعه سخنان پیامبر و امامان در مورد ایشان است و عالمان، محدثان و مورخان از خود نگفتهاند آنان از پیامبر نقل کردهاند که امام زمان از فرزندان حسین بنعلى است. البته امام زمان فرزند امام مجتبى هم هست زیرا امام سجاد(ع) با دختر امام حسن مجتبى ازدواج کرد و امامان بعد یعنى امام باقر و امامان بعد، هم حسینى هستند و هم حسنى. از طرف پدر حسینىاند و از طرف مادر حسنى و اگر امام زمان را از فرزندان امام مجتبى دانستهاند، به خاطر مادربزرگش مىباشد که دختر امام مجتبى(ع) بوده است. البته همان طور که گفتیم بعضى براى اینکه محمد بنعبداللَّه بنامام حسن معروف به نفس زکیه را به عنوان مهدى موعود معرفى کنند در روایات دست بردند و او را از فرزندان امام حسن نامیدند و نام پدرش را عبداللَّه معرفى کردند ولى این روایات، ضعیف و غیر قابل اعتماد هستند و روایات صحیح و معتبر فراوانى مخالف آنها مىباشد.
اما واژه «مُعَمَّر» عربى و اسم مفعول از مصدر «تعمیر» به معناى «عمر دادن» است. مشتقات این واژه در پنج آیه قرآن آمده است و «مُعَمَّرین» یعنى کسانى که عمر طولانى یافتهاند. عالمان اسلام براى اثبات اینکه عمر طولانى ممکن است و عمر طولانى امام زمان(عج) محال و بىسابقه نیست و به یادکرد کسانى پرداختهاند که عمر طولانى داشتهاند و تحت عنوان «مُعَمَّرین» آنان را یاد کردهاند.
جواب سؤال چهارم این است که هیچ کس جز خدا از عالم غیب اطلاع ندارد و پیامبران و امامان علیهمالسلام به اذن و اراده خدا از غیب خبر دارند ولى اطلاع آنان از غیب به حدى است که خدا اراده کرده و خداوند زمان ظهور امام مهدى را براى کسى از جمله براى پیامبر و دیگر امامان آشکار نکرده است.
در جواب سؤال پنجم باید گفت بنا بر روایات، قبل از ظهور امام زمان(عج) و نزدیک به زمان ظهور ایشان یکى از نوادگان ابوسفیان که در روایات نامش عثمان بنعنبر ذکر شده، خروج مىکند و بر گسترهاى از جهان اسلام حاکم مىگردد.
از دیگر علامات نزدیکى ظهور امام، خروج «دجّال» است. البته اینکه دجال کیست و کى و کجا خروج مىکند و اهداف شومش چیست؟ اطلاع دقیقى در روایات نیامده است.
جواب سؤال شش این است که حکومت امام زمان(عج) هم مدتى دارد و بعد از آن قیامت است. البته اینکه امام زمان(عج) چند سال حکومت مىکند، در روایات اطلاعاتى آمده ولى قطعى و یقینى نیستند. اجمالاً اینکه این مدت به حدى است که امام حکومتش را جهانى مىکند و عدل و داد را در گستره گیتى منتشر مىسازد و رفاه و آسایش و پیشرفت علمى عمومى مىگردد و این قطعاً در مدت کوتاه چند سال نیست و حتماً دهههایى طول مىکشد. البته روایات رجعت هم وجود دارد که اجمالاً قطعى است ولى تفصیل آن روشن و آشکار نمىباشد.
در پاسخ سؤال هفت باید گفت قطعاً امام زمان هنگام ظهور از امکانات علمى و دفاعى روز استفاده مىکند همان گونه که رسول خدا و امام على(ع) از امکانات علمى و دفاعى زمان خود استفاده کردند، اما آنچه پیروزى در جنگ را به همراه دارد، نه امکانات دفاعى پیشرفته، بلکه ایمان، مقاومت و جاننثارى رزمندگان است. اگر این ایمان و مقاومت باشد، آنان از امکانات روز بهترین استفاده را خواهند کرد، در غیر این صورت نمىتوانند از امکانات دفاعى استفاده کرده و شکست خواهند خورد.
