ورزش: حاشیه‌ای در زندگی زنان ایرانی

اشاره

در کشورهای پیشرفته‌ی دنیا، ورزش عاملی ضروری برای سلامتی جسمانی و روانی شناخته شده است و میزان مشارکت عمومی مردان و زنان در ورزش، وضعیتی به مراتب بهتر از میزان مشارکت مردم در کشورهای جهان سوم دارد. سبک زندگی امروز، بانوان را دچار کم‌تحرکی کرده است، البته این کم‌تحرکی از نظر ورزشی است و با کارها و فعالیت‌های روزانه کاملاً متفاوت است. فرهنگ ورزش‌کردن برای زنان جامعه‌ی ما و حتی برای کل جامعه به‌صورت کاری حاشیه‌ای درآمده که فقط زمان کمی، آن هم در اوقات فراغت فرد و برای سرگرمی به آن اختصاص داده می‌شود. در این میان، بعضی از زنان تنها به توصیه‌ی پزشک به ورزش روی می‌آورند و چون از نقش آن در سلامتی خود آگاهی ندارند، خیلی زود از آن خسته می‌شوند.

مادر سالم، جامعه سالم!

سلامتی بانوان در هر جامعه‌ای، تأمین سلامت خانواده و اجتماع و رشد و تعالی فرزندان را نیز به همراه دارد. ورزش، آن‌ها را برای انجام وظایف مقدس مادری آماده‌تر ساخته و باعث می‌شود نسلی سالم، فعال و نیرومند به‌وجود آورند. زنان وظیفه و مسئولیت‌هایی سنگین چون خانه‌داری، بچه‌داری و تربیت کودک و دوران سختی چون بارداری و زایمان بر دوش دارند که همگی این وظایف، عضلات قوی و بنیه‌ی سالم و نیرومند را می‌طلبد و زنان رنجور، افسرده و ناتوان هرگز قادر به انجام این وظایف مهم و سنگین نخواهند بود. شخصیت کودک با نگرش‌های مادر در دوران بارداری آغاز و از آن پس در آغوش و در کنار او از نظر جسمانی، روانی، اخلاقی، اجتماعی و معنوی، رشد و تکامل می‌یابد. بدون شک، مادر سالم و بانشاط بهتر از انجام این مسئولیت برمی‌آید و خود نیز الگوی عملی و طبیعی سالم‌تری برای فرزندانش خواهد بود.

تمرین‌های منظم ورزشی، بخش مهمی از وظایف روزانه‌ی زن است که می‌تواند در سلامت، بهداشت نسل و جامعه اثرگذار باشد و کسانی موفق‌تر خواهند بود که از سلامت بدن و روان و آمادگی جسمانی بهتری برخوردار باشند. برای حفظ شادابی و طراوت، زنان باید هم‌چنان که روح خود را جلا می‌دهند، از جسم نیز غافل نشوند. زنان با ورزش می‌توانند خصوصیات رفتاری، اخلاقی و شخصیتی مطلوب را برای یک زندگی سالم و شاداب کسب کنند.

تحرک بدنی و ورزش، موقعیتی را برای زنان به‌وجود می‌آورد که در آن شرایط آن‌ها از مشکلات زندگی دور می‌شوند و در فاصله‌هایی متناوب و کوتاه فرصتی پیدا می‌کنند تا تجارب شاد و خوش‌آیندی را به‌ دست آورند. ورزش برای بانوان حرفه و شغل نیست، بلکه نوعی تفریح سالم است و زن نیز که یک فرد از اجتماع است، باید از آن بهره‌مند باشد.

لزوم توجه دختران به ورزش

دختران جوان برای ابراز وجود، آموختن مهارت‌ها، افزودن بر حس اعتمادبه‌نفس و توان‌مندی هنگام رویارویی با شکست‌های اجتماعی، نیازمند تحرک و ورزش هستند. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، پی‌ریزی شالوده‌ی زندگی سالم و فعّال در بزرگ‌سالی، از طریق فعالیت‌های ورزشی برای دختران میسر است.

 دختران در آمادگی‌های جسمانی، وضعیت قامت و غیره از سطح نامطلوبی برخوردارند و با توجه به ارزش‌های اسلامی و ملاحظات فرهنگی، محدودیت حرکتی مضاعفی نیز در مقایسه با پسران دارند. فقر حرکتی در دختران سبب می‌شود که عضلات بدن آنان پرورش کافی نیافته و در صورتی که این کمبودها از طریق ورزش جبران نشود، به‌تدریج از قابلیت کششی و عمل‌کرد عضلات آن‌ها کاسته می‌شود و هم‌زمان با کاسته‌شدن قابلیت کشش و عمل‌کرد عضلات، قدرت و مقاومت جسمی دختران نیز کم می‌شود؛ به‌طوری که با انجام کم‌ترین فعالیت، بدن آن‌ها دچار خستگی و ناراحتی می‌شود. به گفته‌ی کارشناسان، هر قدر دختران از آمادگی جسمانی بیش‌تری برخوردار باشند، از میزان بروز آسیب‌های ورزشی نیز در آن‌ها کاسته می‌شود. از سوی دیگر، با توجه به اصل تفاوت‌های زیستی و فیزیولوژی بین دختران و پسران، پیش‌رسی رشد آن‌ها در دوران کودکی نسبت به پسران، پیش‌رسی بلوغ، فرآیندهای پیچیده‌ی بارداری، آسیب‌پذیری در مقابل برخی از بیماری‌ها و محدودیت‌های محیطی، تحرک و فعالیت برای آن‌ها ضروری است.

ورزش با ما چه می‌کند؟ ما باورزش چه می‌کنیم!

در ادامه به برخی دیگر از موارد اهمیت ورزش در خانواده بخصوص ورزش بانوان و دختران می‌پردازیم.

کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌ها: ورزش قبل و زمان بلوغ، در کاهش وزن دختران نقش مهمی دارد و ریسک بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان‌ها و کیست‌های تخم‌دان را در سنین بالاتر کاهش می‌دهد. تمرینات منظم برای زنان سبب بهبود تنفس، سیستم هاضمه، سیستم تخلیه‌ی بدن و بهبود ماهیچه‌ها و قوی‌تر شدن آن‌ها می‌شود.  

کاهش فشار عصبی و افسردگی: ورزش، یکی از بهترین راه‌هاست که با آن می‌توان به آرامش روانی دست یافت . ورزش، در بدن تحرکات مناسب عصبی را به‌وجود می‌آورد و باعث می‌شود دستگاه عصبی بدن بهتر عمل کند. تمرین‌های ورزشی، فشارها و ناراحتی‌های عصبی و ماهیچه‌ای بدن را کم می‌کند و آرامش ماهیچه‌ها، مبنای آرامش ذهن و روان فرد است. افسردگی از بیماری‌های روحی رایج در میان زنان است که ورزش می‌تواند یکی از بهترین راه‌های درمان آن باشد و از بروز چنین مشکلی که پس از مدتی علاوه بر خود فرد، ممکن است فرزندان و همسر او را نیز درگیر کند، جلوگیری کند. اگر افرادی که مبتلا به این بیماری شده‌اند به جای استفاده از قرص‌های اعصاب و داروهایی که عوارض‌ جانبی زیادی برای آن‌ها دارد به ورزش پناه ببرند، قطعاً زودتر به نتیجه خواهند رسید و مشکلات عصبی از فرد دور می‌شود. به‌طور کلی، افسردگی در زنانی که ورزش می‌کنند کم‌تر از کسانی است که ورزش نمی‌کنند.    

کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی: هر اندازه زنی در برابر فشارهای زندگی آسیب‌پذیر باشد، خطر ابتلای او به بیماری‌های قلبی بیش‌تر می‌شود. در این میان، ورزش می‌تواند راه معالجه‌ای مناسب باشد. بالارفتن سریع ضربان قلب با انجام کوچک‌ترین حرکت به خستگی زودرس منجر می‌گردد و این نشانه‌های ایجاد ضعف در دستگاه گردش خون، به‌ویژه در زنان که دارای قلب کوچک‌تر، تعداد سلول قرمز کم‌تر و هموگلوبین کم‌تر در مقایسه با مردان هستند، به وضوح قابل مشاهده است. هم‌چنین ضعف در عضلات مختلف بدن، باعث انواع دردها می‌شود که رایج‌ترین آن‌ها انواع کمردردها و پادردها در زنان است.        

جلوگیری از پوکی استخوان: از آن‌جا که پوکی استخوان از بیماری‌های رایج بین زنان است، توجه به این نکته ضروری است که ورزش سبب حفظ تراکم استخوان زنان می‌شود و در صورت مصرف مقادیر کافی کلسیم، در شکل‌گیری استخوان‌های قوی‌تر کمک نیز خواهد کرد.           

بعد از یائسگی، فرم بدن زنان به دلیل عدم ترشح هورمون استروژن دست‌خوش تغییر می‌شود. محققان توصیه می‌کنند زنان در سنین قبل از یائسگی و پس از آن، به‌طور منظم و حداقل سه تا چهار روز در هفته ورزش کنند. یکی از معضلات دیگر زنان در دوران یائسگی، کاهش توده‌ی استخوانی و افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان است؛ ورزش احتمال این خطر را نیز کاهش داده و موجب حفظ توده‌ی استخوانی می‌شود.

کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه: در برخی مطالعات مشاهده شده است که ورزش، خطر سرطان سینه را در زنان کاهش می‌دهد. براساس این تحقیقات، ورزش در پیش‌گیری از سرطان سینه، به دو دلیل حائز اهمیت است. یکی آثار فیزیکی مستقیم آن در پیش‌گیری از این بیماری است و دیگری اثر غیرمستقیم آن از طریق پیش‌گیری از افزایش وزن، به‌ویژه در زنان یائسه است.

زیبایی اندام: دختران و زنان جوان، بیش‌تر اوقات برای تناسب اندام رو به حرکات ورزشی می‌آورند و به‌دلیل عدم استمرار نتیجه‌ی عکس می‌گیرند. به‌جرات می‌توان گفت از مهم‌ترین دلایل ورزش نکردن بانوان، تنبلی است. این در حالی است که حرکات ورزشی، به‌ویژه به‌صورت گروهی باعث تخلیه‌ی انرژی و از بین بردن انرژی‌های منفی شده و در کل، شادی‌آفرین و نشاط‌‌آور است. هم‌چنین ورزش در کنترل وزن نقش به‌سزایی دارد.    
افزایش اعتمادبه‌نفس: زنانی که به‌صورت مداوم ورزش می‌کنند، به لحاظ شخصیتی افراد موفقی هستند که پیش‌رفت و موفقیت آنان ناشی از اعتمادبه‌نفسی است که ورزش به آنان داده است. به‌طور کلی، ورزش بر سلامت روح و روان و تعادل شخصیت روانی فرد تأثیر مستقیم یا با واسطه خواهد داشت.

تأثیرات مثبت در دوران قاعدگی و زایمان: ‎برخی از مطالعات نشان می‌دهند که تمرینات ورزشی می‌تواند در کاهش درد قاعدگی مؤثر باشد. از طرف دیگر، انجام تمرینات سبک می‌تواند در جلوگیری و تسکین درد قاعدگی مفید باشد. انجام منظم این تمرینات، باعث بهبود گردش خون در ناحیه‌ی شکم، افزایش قوام عضلات شکم و انعطاف‌پذیری ناحیه‌ی کمر و لگن و انبساط عضلانی ناحیه‌ی لگن می‌گردد؛ بنابراین ورزش برای خانم‌ها حتی در برخی مراحل مانند قاعدگی، یائسگی، پس از زایمان و غیره نه تنها ضرری ندارد، بلکه بسیار مفید است.   

منابع:

-dokhtaranpesaran.com

-persianv.com

-fa.parsiteb.com

-tebyan.net