غذاهای سلامتی‌زا در قرآن

از بین تمام غذاها، قرآن موضوع برترى برخى از محصول‌ها را بر برخى دیگر مطرح مى‌کند که این موضوع امروزه در دنیا با نام غذاهاى سلامتى‌زا،  توجه بسیارى از دانشمندان را به خود جلب کرده است. غذاهاى سلامتى‌زا، حاوى ترکیباتى هستند که براى سلامتى بدن بسیار مفید بوده و مانند دارو عمل مى‌کنند. «آیا می‌دانید خداوند عالم، کدام محصول یا غذاها را بر دیگرى برترى داده و اساس این برترى چیست؟ در این‌جا بحث غذاهاى سلامتى‌زا با هدایت‌گرى زیبایى که قرآن مى‌دهد بر علوم جدید صنایع غذایى، دارویى و پزشکى مى‌درخشد» (عباس‌نژاد، ١٣٨٧، ج 2، ص 220).

عسل: یکی از این غذاهاى سلامتى‌زا عسل است. عسل در هر  صد گرم حاوى ٣٢٠ کالرى انرژى،  بیست ‌درصد آب،  ٣/٠ گرم پروتئین،  ٨۵ گرم قند،  پانزده میلى‌گرم کلسیم، یک میلى‌گرم آهن، ویتامین گروه  B و   ۵ میلی‌گرم ویتامین  C است. ٧۵ درصد از قند عسل را گلوکز و فروکتوز تشکیل مى‌دهند که به سرعت جذب مى‌شوند. مقدار مختصرى نیز ساکاروز که به گلوکز بدل مى‌شود. عسل به‌دلیل داشتن فروکتوز، هیچ‌وقت خشک نمى‌شود؛ از این رو، شیرینى‌هایى که با آن تهیه مى‌شوند، همیشه حالت خود را حفظ کرده و تازه مى‌مانند.

عسل براى بچه‌ها و کسانى که دچار کم‌خونى هستند بسیار مفید است ـ به دلیل آهن موجود ـ هم‌چنین براى ناراحتى‌هاى عصبى، بى‌خوابى، زکام، درد پهلو، اگزما، سرفه و برونشیت، دیفترى و التهاب معده داروى مناسبى است. گفته شده هنگامى که در یکى از اهرام ثلاثه‌ی مصر، جسد مومیایی‌شده‌ی «خئوپس» (فرعون معروف) را یافتند، در کنار او یک ظرف عسل قرار داشت که بعد از چند هزار سال هم‌چنان سالم مانده بود (نوری‌زاد، ١٣٨٣، ١۶٨).

در قرآن کریم از خاصیت شفابخشى عسل با عبارت «در آن براى مردم شفاست» یاد شده است. «سپس از تمام ثمرات (و شیره‌ی گل‌ها) بخور و راه‌هایی را که پروردگارت برای تو تعیین کرده است به‌راحتی بپیما. از درون (شکم) آن، شهدى به رنگ‌های گوناگون بیرون مى‌آید. در آن، درمانى براى مردم است. راستى در این (زندگى زنبوران) براى مردمى که تفکر مى‌کنند، نشانه‌ی (قدرت الهى) است» (نحل،  ۶٩).

شیر: یکی دیگر از غذاهای سلامتی‌زا شیر است. شیر غذایى کامل است که هم برطرف‌کننده‌ی گرسنگى و هم برطرف‌کننده‌ی تشنگى است. از زمانى که حیوان‌ها به خدمت انسان درآمدند، شیر آن‌ها براى مصرف بشر به‌کار گرفته شد. قرآن و احادیث اهمیت خاصى به خوردن شیر نشان داده‌اند تا جایى که خداوند مى‌فرماید : «حالت‌های چهارپایان همه عبرت و حکمت است؛ از میان شکمبه و خون، شیر پاکى به وجود مى‌آید که شما را مى‌نوشانیم و در طبع همه‌ى نوشندگان، گوارا باد» (نحل، ۶۶).

مواد معدنى شیر شامل سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، روى، منگنز، مس، آهن، فلور، کلر، ید، گوگرد، فسفر و... است. در احادیث بسیاری بیان شده که شیر، عقل را زیاد می‌کند و ذهن را صفا مى‌بخشد، چشم را روشنى داده، قلب را تقویت، پشت را محکم و فراموشى را کم مى‌کند. شیر، تقریباً داراى تمام مواد معدنى و ویتامین‌هاست. ٧٨ % شیر، آب است و مابقی از مواد ازت‌دار، چربى، قند، مواد معدنى، دیاستازها، گازها و ویتامین‌ها درست شده است (پاک‌نژاد، ١٣۶٣، ج ۶ ، ص ٨۵).

هم‌چنین قدرت دفاعى شیر به‌خصوص شیر خام، در مقابل میکروب‌ها بالاست . شیر براى درمان بیمارى‌هاى خون‌ریزى، کم‌خونى، ضعف، سردرد، میگرن، سستى اعصاب، زخم معده و اثنی‌عشر، زیادى اسید معده، پایین‌افتادگی معده، روده، کلیه و رحم، اگزما (سودا)، ریزش مو، نزله‌بینى، جهاز تنفس، رماتیسم، برونشیت، سوءهاضمه، اسهال مزمن، آسم، تب زرد، تصلب شرائین، بواسیر، آپاندیس، نارسایى کبد، نارسایى جنسى، اتساع معده، دیابت (مرض قند)، اوائل سل، آلبومین ادرار و هم‌چنین اعتیاد مفید است (پاک‌نژاد، 1363، ج 6، ص ٩٠).

شیر از نظر کالرى غذایى قابل توجه است. یک لیتر شیر، ۶٠٠ تا ٧٠٠ کالرى حرارت و انرژى در بدن ایجاد مى‌کند. هم‌چنین از نظر داشتن مواد غذایى کامل است؛ چنان‌که مى‌توان سالیانى دراز تنها با شیر زندگى کرد . این ماده‌ی غذایی براى بچه‌ها کاملاً ضرورى است و باید غذاى آن‌ها تا هجده‌ماهگى بیش‌تر شیر باشد؛ در ضمن، بعد از هجده‌ماهگى براى این‌که رشدشان تأمین گردد و تن‌درستى آن‌ها در حد اعتدال باشد، باید شیر بخورند. شیر، علاوه بر ارزش غذایى مناسب و کاملاً جامع در حالت سلامت و بیمارى انسان، نقش مؤثرى در پیش‌گیرى برخى بیماری‌ها، به‌خصوص سرطان کلون یا روده‌ى بزرگ دارد (عباس‌نژاد، ١٣٨۵، ج 1، ص 237).

منابع

1. قرآن کریم.

2. نوری‌زاد، صمد (١٣٨٣)؛ آن سوی آیه‌ها، نگرشی بر اعجازهای پزشکی قرآن، قم: آیت عشق.

3. پاک‌نژاد، رضا (١٣۶٣)؛ اولین دانشگاه آخرین پیامبر، یزد: بنیاد فرهنگی شهید پاک‌نژاد.

4. عباس‌نژاد، محسن (١٣٨۵)؛ قرآن و طب، مشهد: بنیاد پژوهش‌های قرآنی حوزه و دانشگاه.