آمار

تعداد نشریات49
تعداد شماره‌ها2,302
تعداد مقالات33,341
تعداد مشاهده مقاله11,870,738
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,051,147
فیروزی, مهدی. (1396). قواعد فقهی حاکم بر حق بر توسعه. اسلام و مطالعات اجتماعی, 24(89), 51-70. doi: 10.22081/jf.2017.65181
مهدی فیروزی. "قواعد فقهی حاکم بر حق بر توسعه". اسلام و مطالعات اجتماعی, 24, 89, 1396, 51-70. doi: 10.22081/jf.2017.65181
فیروزی, مهدی. (1396). 'قواعد فقهی حاکم بر حق بر توسعه', اسلام و مطالعات اجتماعی, 24(89), pp. 51-70. doi: 10.22081/jf.2017.65181
فیروزی, مهدی. قواعد فقهی حاکم بر حق بر توسعه. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1396; 24(89): 51-70. doi: 10.22081/jf.2017.65181

قواعد فقهی حاکم بر حق بر توسعه

فقه
مقاله 3، دوره 24، شماره 89، فروردین 1396، صفحه 51-70    اصل مقاله (586.46 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2017.65181
نویسنده
مهدی فیروزی*
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
تاریخ دریافت: 25 اردیبهشت 1396،  تاریخ بازنگری: 04 بهمن 1396،  تاریخ پذیرش: 24 آذر 1396 
چکیده
تحولات پُرشِتاب گفتمان حقوق بشر معاصر طی دهه‌های اخیر، به‌نحو فزاینده‌ای موجب گسترش مفهومی و هنجاری آن شده است. این امر تاکنون باعث شناسایی سه نسل از حقوق بشر شده است. تلقی توسعه به‌عنوان حقی بشری و در نتیجه، پیدایش «حق بر توسعه»، به‌عنوان یکی از مصادیق نسل سوم حقوق بشر و ذیل عنوان حقوق همبستگی، در همین راستا قابل‌تجزیه و تحلیل است. براساس حق بر توسعه، همۀ انسان‌ها شایستگی مشارکت و بهره‌ بردن از توسعۀ اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را در قالبی دارند که همۀ حقوق بشر و آزادی‌های اساسی را در آن بتوان استدراک نمود.
بررسی و تبیین فقهی و حقوقی این حق، به‌جهت نوظهور بودنش، ضمن اینکه اهمیت فراوانی دارد، می‌تواند زوایای گوناگون و ناپیدای آن را آشکار سازد. این مقاله عهده‌دار تبیین قواعد فقهی حاکم بر حق بر توسعه است. به‌نظر می‌رسد قواعدی همچون لاضرر، اتلاف، عدالت و نفی سبیل می‌توانند جنبه‌های فقهی این حق را تبیین نمایند.
کلیدواژه‌ها
توسعه؛ حق بر توسعه؛ قواعد فقه؛ قاعدۀ لاضرر؛ قاعدۀ اتلاف؛ قاعدۀ عدالت؛ قاعدۀ نفی سبیل
عنوان مقاله [English]
Jurisprudential rules governing over the right of development
نویسندگان [English]
mahdi firouzi
Assistant professor,Islamic science and culture Academy
چکیده [English]
The rapid developments of the contemporary human rights discourse in the recent decades have considerably led to its conceptual and normative expansion. This issue has so far recognized three generations of human rights. Considering development as a human right and, consequently, the appearance of the "right to development", as one of the examples of the third generation of human rights and under the title of the law of solidarity are analyzable in this regard. According to the right of development, all the people deserve participating and profiting from economical, social, political and cultural development in the form that all the human rights and fundamental freedoms can be compensated. Due to the emergence of this right, the jurisprudential and legal exploring and explaining it can make clear its various and invisible angles, in the meanwhile has the great importance. This article is obligator for explaining the jurisprudential rules governing over the right to development. It seems that the rules such as no loss in Islam (la zara), destruction, justice and negation of mustache are among the rules that can explain the jurisprudential aspects of this right.
کلیدواژه‌ها [English]
development, right to development, rules of jurisprudence, rule of "no loss in Islam', rule of "destruction", rule of " justice" and rule of "negation of mustache"
مراجع

1. اصغری، سیدمحمد (1388 الف)، «عدالت به‌مثابۀ قاعدۀ فقهی و حقوقی»، فصلنامه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دورۀ 39، ش1.

2. _____________ (1388 ب)، عدالت به‌مثابۀ قاعده، تهران، انتشارات اطلاعات.

3. اصفهانی (شیخ‌الشریعه اصفهانی)، فتح‌الله‌بن‌محمدجواد (1410ق)، قاعدة لاضرر، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.

4. الهی خراسانی، علی (1392)، قاعدۀ فقهی عدالت، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.

5. انصاری، مرتضی (بی‌تا)، فرائد الأصول، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.

6. ایروانی، جواد (1393)، مبانی فقهی اقتصاد اسلامی، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی.

7. بجنوردی، سیدمحمدحسن (1419ق)، القواعد الفقهیة، قم، الهادی.

8. تسخیری، محمدعلی (1425ق)، القواعد الأصولیة و الفقهیة علی مذهب الإمامیة، تهران، مجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الإسلامیة.

9. تمیمی آمدی، عبدالواحد (1366)، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، قم، مکتب الأعلام الإسلامی.

10. جمعی از محققان (1393)، مأخذشناسی قواعد فقهی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

11. حسینی عاملی، سیدمحمدجواد (بی‌تا)، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.

12. حسینی مراغه‌ای، سیدمیرعبدالفتاح (1417ق)، العناوین الفقهیة، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.

13. خمینی (امام)، سیدروح‌الله موسوی (1379)، تحریر الوسیلة، قم، دارالعلم.

14. _____________ (1388)، وصیت‌نامه سیاسی ـ الهی امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی1.

15. _____________ (1389)، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی1.

16. _____________ (1410ق)، الرسائل، قم، اسماعیلیان.

17. خوئی، سیدابوالقاسم (1410ق)، محاضرات فی أصول الفقه، تقریر محمداسحاق فیاض، قم، دارالهادی للمطبوعات.

18. سروش محلاتی، محمد (1380)، «اهداف و آرمان‌های حکومت»، چاپ‌شده در: دانشنامۀ امام علی7، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

19. سنگوپتا، آرجون (1383)، «حق توسعه در نظریه و عمل»، ترجمۀ منوچهر توسلی جهرمی، مجله حقوقی دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی، ش30.

20. سیستانی، سیدعلی حسینی (1414ق)، قاعدة لاضرر و لاضرار، قم، مکتب آیة‌الله السیستانی.

21. صاحب جواهر (محمدحسن نجفی) (1981م)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الإسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.

22. صاحب‌نصار، محمدحسین (1388)، «شهید اول، پایه‌گذار قواعد فقهی»، ترجمۀ عبدالله امینی‌پور، کاوشی نو در فقه، ش61.

23. صادق‌زاده طباطبایی، سیدمحمود (1391)، اعتبار و قلمرو قاعدۀ عدالت در فقه از منظر کتاب و سنت، پایان‌نامۀ دکتری دانشگاه قرآن و حدیث، به راهنمایی سیف‌الله صرامی.

24. _____________ (1393)، «درآمدی بر تطبیق قاعدۀ عدالت»، فصلنامه مطالعات اسلامی: فقه و اصول، سال چهل‌وششم، ش٩٨.

25. صدر، سیدمحمدباقر (1420ق)، قاعدة لاضرر و لاضرار، قم، دارالصادقین للطباعة‌ و النشر.

26. صرامی، سیف‌الله (1382)، «جایگاه قاعدۀ نفی سبیل در سیاست‌های کلان نظام اسلامی»، حکومت اسلامی، ش30.

27. طباطبائی، سیدعلی (بی‌تا)، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلایل، قم، مؤسسة آل ‌البیت:.

28. عبداللهی، عبدالکریم (1388)، قواعدی از فقه، قم، بوستان کتاب.

29. علامه حلی (حسن‌بن‌یوسف مطهر اسدی) (1413ق)، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.

30. علی‌اکبریان، حسن‌علی (1386)، قاعدۀ عدالت در فقه امامیه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

31. علیدوست، ابوالقاسم و محمد ابراهیمی‌راد (1389)، «بررسی قاعدۀ تسلط و گسترۀ آن»، حقوق اسلامی (فقه و حقوق)، سال هفتم، ش24.

32. فاضل لنکرانی، محمد (1416ق)، القواعد الفقهیة، قم، بی‌نا.

33. فراهانی فرد، سعید (1389)، اقتصاد منابع طبیعی از منظر اسلام، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

34. فیروزی، مهدی (1384)، «مبانی حق برخورداری از محیط‌زیست سالم در قرآن کریم»، رواق اندیشه، ش42.

35. کرکی (محقق ثانی)، علی‌بن‌حسین (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، مؤسسة آل ‌البیت:.

36. مبلغی، احمد (1395)، «پیش‌درآمدی بر فقه توسعه»، نقل از: سایت راسخون (http://rasekhoon.net)، تاریخ مشاهده: 29/2/ 1395.

37. محقق داماد، سیدمصطفی (1374)، قواعد فقه: بخش مدنی، تهران، سمت.

38. _____________ (1388)، قواعد فقه 1: بخش مدنی، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.

39. مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی (1392)، فرهنگ‌نامه اصول فقه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

40. مصطفوی، سید محمدکاظم (1421ق)، القواعد: مائة قاعدة فقهیة‌، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.

41. مطهری، مرتضی (1385)، مجموعه آثار، تهران، صدرا.

42. _____________ (1403ق)، بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی، تهران، حکمت.

43. مظفر، محمدرضا (1430ق)، اصول الفقه، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.

44. معلوف، لویس (1387)، المنجد فی اللغة، قم، مؤسسه انتشارات دارالعلم.

45. المقری الفیومی، احمد‌بن‌محمد (1403ق)، المصباحالمنیرفیغریبالشرحالکبیر للرافعی، قم، انتشارات دارالهجرة.

46. مکارم شیرازی، ناصر (1411ق)، القواعد الفقهیة، قم، مدرسة الإمام امیرالمؤمنین7.

47. مهریزی، مهدی (1376)، «عدالت به‌مثابۀ قاعدۀ فقهی»، نقد و نظر، ش10 و 11.

48. نائینی، میرزامحمدحسین (1373ق)، منیة الطالب فی حاشیة المکاسب‏، تهران، المکتبة المحمدیة.

49. نراقی، احمدبن‌محمدمهدی (1417ق)، عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم، مکتب الأعلام الإسلامی.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 634
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 727