آمار
| تعداد نشریات | 49 |
| تعداد شماره‌ها | 2,304 |
| تعداد مقالات | 33,405 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,928,962 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,097,870 |
تطبیقات فقهی آثار مخالفت با امتنان در اجرای برائت شرعی | ||
| فقه | ||
| مقاله 61، دوره 25، شماره 95، مهر 1397، صفحه 29-49 اصل مقاله (586.49 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2018.66635 | ||
| نویسنده | ||
| محمدعلی خادمی کوشا* | ||
| استادیار و عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی | ||
| تاریخ دریافت: 20 مرداد 1397، تاریخ بازنگری: 01 اسفند 1397، تاریخ پذیرش: 22 آذر 1397 | ||
| چکیده | ||
| برخی از احکام الهی امتنان ویژه‌ای به مکلف دارند؛ به این معنا که برای آسایش و راحتی او وضع شده‌اند. این احکام موسوم به احکام امتنانی‌اند و از نظر فقیهان، در مواردی که موجب سختی مکلف باشند، برخلاف امتنان بوده، جاری نمی‌شوند. همچنین، در مواردی که ایجاد راحتی و آسایش نکنند، فاقد امتنان بوده، جاری نمی‌شوند. برائت شرعی یکی از احکام امتنانی است که به‌دلیل امتنانی بودن آن همواره در کتب فقهی و اصولی در دو محور کلی از اجرای آن منع شده است: یکی موارد مخالف با امتنان و دیگری موارد فاقد امتنان. این در حالی است که آثار امتنانی بودن برائت و شرایط و ضوابط تطبیق آن در منابع فقهی و اصول فقه مورد بحث و نقد قرار نگرفته است. این مقاله گامی آغازین در این باره است و آثار استنباطی امتنانیتِ برائت را به‌صورت تطبیقی در یکی از دو محور اصلی یعنی جاری نبودن برائت در موارد خلاف امتنان بررسی کرده و مصادیقی از خلاف امتنان و آثار آن را به نقد گذاشته است. دستاورد این مقاله، ضمن پذیرش شرط خلاف امتنان نبودن برای جریان برائت شرعی، این است که تطبیق امتنانیت برائت در استنباط فقهی شرایطی دارد که نادیده گرفته شده است. در غالب تطبیقات فقهی موانع دیگری در رتبۀ قبل از خلاف امتنان وجود دارد که از جریان برائت یا ثمره داشتن آن جلوگیری می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| احکام امتنانی؛ امتنان؛ اصل برائت؛ برائت شرعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Jurisprudential comparing the opponent works of gratefulness for enforcing principle of religious innocence | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Ali Khademi Kusha | ||
| Assistant professor of Islamic science and culture Academy, Qom | ||
| چکیده [English] | ||
| Some divine precepts have a special gratefulness for a responsible person; that is to say that they have been enacted for human welfare and comfort. These precepts are called as gratefulness (imtināni) ordinances, and the cases which cause hardship on a responsible person, are regarded by the jurisprudents as anti gratefulness, and so they are not enforced. The religious innocence is one of the imtināni precepts that because of its very imtināni, its performance is always prohibited according to the jurisprudential and `osuli (principles of jurisprudence) works in two main viewpoints: the first, anti - imtināni cases, and the other is none imtinānii ones. However, the effects of being imtināni of innocence, and the conditions and criterion of its comparison are not discussed and criticized by the jurisprudential and `osuli sources. This paper is the first step in this regards, and comparatively examines the inferential effects of being imtināni of innocence from one of the two main viewpoints, namely the innocence is not enforced in the cases that are not being imtenani; meanwhile in this research, some anti- imtināni situations and their effects are criticized. The achievement of this article is that adapting the being gratefulness of innocence to the jurisprudential inference has some conditions that are failed to consider, while accepting the condition of not being anti - gratefulness for enforcing the religious innocence. In the most jurisprudential adaptations, before anti gratefulness there are other obstacles which prevent performance of innocence or its resulting. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| imtināni precepts, imtināni, principle of innocence, religious innocence | ||
| مراجع | ||
|
1. آملی، میرزا محمدتقی (1380ق)، مصباح الهدی فی شرح العروة الوثقی، دوازده‌جلدی، چاپ نخست، تهران: مؤلف. 2. اسماعیل‌پور، محمدعلی (1395ق)، مجمع الأفکار و مطرح الأنظار (تقریرات درس آیت‌الله میرزا هاشم آملی)، چاپ نخست، قم: المطبعة العلمیة. 3. امامی خوانساری، محمد (1352)، تسدید القواعد فی حاشیة الفرائد، چاپ نخست، تهران: مؤسسة النشر الإسلامی . 4. انصاری، مرتضی‌بن‌محمدامین (1414ق)، رسائل فقهیة (للشیخ الأنصاری)، یک‌جلدی، چاپ نخست، قم:کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری. 5. __________________ (1428ق)، فرائد الأصول، چاپ نهم، قم: مجمع الفکر الإسلامی. 6. ایروانی غروی، علی (1370)، نهایة النهایة فی شرح الکفایة، چاپ نخست، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم . 7. بجنوردی، حسن (بی‌تا)، منتهی الأصول، چاپ دوم، قم: کتاب‌فروشی بصیرتی. 8. بروجردی نجفی، محمدتقی (1417ق)، نهایة الأفکار (تقریرات درس آقا ضیاءالدین عراقی)، چاپ سوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی. 9. تبریزی، میرزا جواد (1387)، دروس فی مسائل علم الأصول، چاپ دوم، قم: دار الصدیقة الشهیدة(علیهاالسلام). 10. تقوی، حسین (1418ق)، تنقیح الأصول (تقریرات درس امام خمینی(ره))، چاپ نخست، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی(ره). 11. جزائری مروج، محمدجعفر (1385)، نتائج الأفکار فی الأصول (تقریرات درس آیت‌الله سید محمود حسینی شاهرودی)، چاپ نخست، قم: انتشارات آل مرتضی:. 12. حائری، مرتضی (1424ق)، مبانی الأحکام فی أصول شرائع الإسلام، چاپ نخست، قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 13. حاج‌عاملی، محمدحسین (1424ق)، إرشاد العقول إلی مباحث الأصول (تقریرات درس آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی)، چاپ نخست، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع). 14. حکیم، عبدالصاحب (1413ق)، منتقی الأصول (تقریرات درس آیت‌الله سید محمد حسینی روحانی)، چاپ نخست، قم: دفتر آیت‌الله سید محمد حسینی روحانی. 15. حلی، حسین (1432ق)، أصول الفقه، چاپ نخست، قم: مکتبة الفقه و الأصول 16. خادمی کوشا، محمدعلی (1391)، «مفهومشناسی احکام امتنانی»، فقه، ش74، ص107-131. 17. _______________ (1392)، «نقش امتنانیت دلیل در محدودسازی حکم»، فقه، ش75، ص21-44. 18. خرازی، محسن (1422ق)، عمدة الأصول، چاپ نخست، قم: مؤسسۀ در راه حق. 19. آخوند خراسانی (ملا محمدکاظم) (1409)، کفایة الأصول، چاپ نخست، قم: مؤسسۀ آل‌البیت:. 20. _____________________ (1413ق)، اللمعات النیرة فی شرح تکملة التبصرة، دوجلدی، چاپ نخست، قم: دفتر انتشارات اسلامی. 21. خوئی، ابوالقاسم (1352)، أجود التقریرات (تقریرات درس آیت‌الله میرزا حسین نائینی)، چاپ نخست، قم: مطبعة العرفان. 22. روحانی، محمدصادق (1382)، زبدة الأصول، چاپ دوم، تهران: حدیث دل. 23. شیرازی، میرزا محمدتقی (1412ق)، حاشیة المکاسب، دوجلدی، چاپ نخست، قم: منشورات الشریف الرضی. 24. صافی اصفهانی، حسن (1417ق)، الهدایة فی الأصول (تقریرات درس آیت‌الله ابوالقاسم خوئی)، چاپ نخست، قم: مؤسسۀ صاحب‌الامر ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف. 25. صافی گلپایگانی، علی (1427ق)، ذخیرة العقبی فی شرح العروة الوثقی، ده‌جلدی، چاپ نخست، قم: گنج عرفان. 26. صدر، رضا (1420ق)، الإجتهاد و التقلید، چاپ دوم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم. 27. طاهری اصفهانی، سید جلال‌الدین (1382)، المحاضرات ـ مباحث فی أصول الفقه (تقریرات درس آیت‌الله سید محمد محقق داماد)، چاپ نخست، اصفهان: انتشارات مبارک . 28. طباطبائی حکیم، سید محسن (1416ق)، مستمسک العروة الوثقی، چهارده‌جلدی، چاپ نخست، قم: مؤسسة دار التفسیر. 29. طباطبائی حکیم، محمدسعید (1428ق)، الکافی فی أصول الفقه، چاپ چهارم، بیروت: دار الهلال. 30. طباطبائی یزدی، محمدکاظم‌بن‌عبدالعظیم (1426ق «الف»)، التعارض، چاپ نخست، قم: مؤسسۀ انتشارات مدین. 31. _______________________ (1426ق «ب»)، حاشیة فرائد الأصول، چاپ نخست، قم: دار الهدی. 32. عراقی، آقا ضیاءالدین (1414ق)، شرح تبصرة المتعلمین (للآغا ضیاء)، پنج‌جلدی، چاپ نخست، قم: دفتر انتشارات اسلامی. 33. فاضل تونی (عبدالله‌بن‌محمد تونی) (1415ق)، الوافیة فی أصول الفقه، چاپ دوم، قم: مجمع الفکر الإسلامی. 34. فیاض، محمداسحاق (1417ق)، محاضرات فی أصول الفقه (تقریرات درس آیت‌الله ابوالقاسم خوئی)، چاپ چهارم، قم: دار الهادی. 35. کاظمی خراسانی، محمدعلی (1411ق)، کتاب الصلاة (تقریرات درس آیت‌الله میرزا حسین نائینی) دوجلدی، چاپ نخست، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 36. _________________ (1376)، فوائد الأصول (تقریرات درس آیت‌الله میرزا حسین نائینی)، چاپ نخست، قم: دفتر انتشارات اسلامی. 37. کلانتری، ابوالقاسم (1383)، مطارح الأنظار (طبع جدید)، چاپ دوم، قم: مجمع الفکر الإسلامی. 38. کلینی، ابوجعفر محمدبن‌یعقوب (1407ق)، الکافی (ط ـ الإسلامیة)، هشت‌جلدی، چاپ چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیة. 39. مشکینی اردبیلی، ابوالحسن (1413ق)، حاشیة کفایة الأصول (کفایه با حواشی مشکینی)، چاپ نخست، قم: انتشارات لقمان . 40. واعظ حسینی بهسودی، محمدسرور (1417ق)، مصباح الأصول ـ مباحث حجج (تقریرات درس آیت‌الله ابوالقاسم خوئی)، چاپ نخست، قم: مکتبة الداوری. 41. _____________________ (1422ق)، مصباح الأصول ـ مباحث الفاظ (تقریرات درس آیت‌الله ابوالقاسم خوئی)، چاپ نخست، قم: مکتبة الداوری. 42. همدانی، آقا رضا‌بن‌محمدهادی (1416ق)، مصباح الفقیه، چهارده‌جلدی، چاپ نخست، قم: مؤسسة الجعفریة لإحیاء التراث و مؤسسة النشر الإسلامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 347 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 358 |
||