آمار

تعداد نشریات48
تعداد شماره‌ها2,293
تعداد مقالات33,216
تعداد مشاهده مقاله11,841,245
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,024,289
گلستانی فر, محبوبه, علی پور, ابراهیم. (1399). ماهیت انسان برزخی از دیدگاه مکتب حکمت متعالیه؛ بر اساس دیدگاه علامه حسن زاده آملی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 25(100), 128-153. doi: 10.22081/jpt.2020.57650.1728
محبوبه گلستانی فر; ابراهیم علی پور. "ماهیت انسان برزخی از دیدگاه مکتب حکمت متعالیه؛ بر اساس دیدگاه علامه حسن زاده آملی". اسلام و مطالعات اجتماعی, 25, 100, 1399, 128-153. doi: 10.22081/jpt.2020.57650.1728
گلستانی فر, محبوبه, علی پور, ابراهیم. (1399). 'ماهیت انسان برزخی از دیدگاه مکتب حکمت متعالیه؛ بر اساس دیدگاه علامه حسن زاده آملی', اسلام و مطالعات اجتماعی, 25(100), pp. 128-153. doi: 10.22081/jpt.2020.57650.1728
گلستانی فر, محبوبه, علی پور, ابراهیم. ماهیت انسان برزخی از دیدگاه مکتب حکمت متعالیه؛ بر اساس دیدگاه علامه حسن زاده آملی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1399; 25(100): 128-153. doi: 10.22081/jpt.2020.57650.1728

ماهیت انسان برزخی از دیدگاه مکتب حکمت متعالیه؛ بر اساس دیدگاه علامه حسن زاده آملی

نقد و نظر
مقاله 6، دوره 25، شماره 100، دی 1399، صفحه 128-153    اصل مقاله (651.51 K)
نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2020.57650.1728
نویسندگان
محبوبه گلستانی فر1؛ ابراهیم علی پور* 2
1سطح3 و پژوهشگر جامعه الزهرا، قم، ایران
2عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و رئیس پژوهشگاه مطالعات اسلامی، قم، ایران
تاریخ دریافت: 25 اردیبهشت 1399،  تاریخ بازنگری: 22 مرداد 1399،  تاریخ پذیرش: 06 خرداد 1399 
چکیده
برزخ و تحولات نفسانی انسان در آن، یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل فلسفی-کلامی است و شناخت ماهیت انسان در برزخ، تأثیر بسزایی در گستردگی و حل مباحث مرتبط با سعادت و شقاوت و استکمال انسان خواهد داشت. برزخ به لحاظ رتبۀ وجودی فراتر از ماده و فروتر از عقل و به لحاظ ویژگی‌ها و پیامدها، از هر دو طرف بهره‏مند است. از نگاه علامه حسن‌زاده آملی، روح انسان پس از مفارقت از بدن مادی، در قالب حیات آخرتی متناسب با ملکات نفس حضور می‌یابد و علم و عمل مهم‌ترین نقش را در اشتداد وجودی انسان دارد. این مقاله با روش تحلیلی و با بررسی عالم مثال و تکیه بر نگاه علامه حسن‌زادۀ آملی، می‌کوشد تصویر روشنی از ارتباط میان ماهیت انسان و فرجام‌شناسی او در عالم برزخ با علم و عمل او در دنیا ارائه دهد. بررسی و تحلیل این موضوع در اندیشۀ ایشان، این دستاورد را به همراه داشت که بدن مثالی همواره همراه انسان بوده و شکل و صورت و مقدارِ مجرّد از ماده و لوازم آن دارد. نیز نفس با رسیدن به حدی از تکامل می‌تواند بدن طبیعی را رها کرده، با بدن مثالی که انفکاک‌ناپذیر از نفس است، در برزخ نیز تکامل و ماهیتی متأثر از علم و عمل داشته باشد.
کلیدواژه‌ها
انسان؛ بدن مثالی؛ عالم مثال؛ برزخ؛ حیات برزخی؛ علامه حسن‌زاده آملی
عنوان مقاله [English]
The Nature of Man in Barzakh from the Viewpoint of the Transcendent Wisdom: Ḥasanzādih Āmulī’s Account
نویسندگان [English]
Mahboobeh Golestanifar1؛ Ebrahim Alipur2
1Researcher, Jami‘at al-Zahra, Qom, Iran
2Faculty member of Islamic Sciences and Culture Academy and head of Research Institute of Islamic Studies, Qom, Iran
چکیده [English]
Barzakh (the intermediate world between this world and afterlife) and psychological changes therein is a controversial issue in Islamic philosophy and theology. Knowledge of the nature of man in barzakh will have a tremendous impact on solutions to issues of happiness and misery as well as human perfection. As to existential degrees, barzakh is lower in existential strength and intensity than intellect and higher than matter, and as to its characteristics and consequences, it enjoys those of both sides. According to Ḥasanzādih Āmulī, the human soul is embodied in an afterlife body in proportion to its psychological characters. The intensity of one’s existence is due to knowledge and actions. Adopting an analytic method and by considering the imaginal world (‘ālam al-mithāl) in Ḥasanzādih Āmulī’s view, this paper seeks to provide a clear picture of the relation between the human nature and his eschatology in the world of barzakh, on the one hand, and his this-worldly knowledge and actions, on the other hand. We conclude that the imaginal body always accompanies man, with abstract shapes, forms, and sizes; that is, those that are detached from matter. Moreover, after reaching a degree of perfection, the soul can leave the natural body, and in barzakh it can undergo perfections through knowledge and action.
کلیدواژه‌ها [English]
Human, imaginal body, imaginal world, barzakh, life in barzakh, Ḥasanzādih Āmuli. 
مراجع
* قرآن کریم
** کتاب مقدس
1. آشتیانی، سیدجلال‌‌الدین. (1381). شرح بر زاد المسافر (چاپ اول). قم: بوستان کتاب.
2. آشتیانی، میرزا احمد. (بی‌تا). بیست رساله. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
3. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (بی‌تا). رسالة فی الأدویة القلبیة. بی‌جا: بی‌نا.
4. اخسیکتی، احمد بن خدیو. (بی‌تا). ترجمۀ رسالة الطیر. بی‌جا: انتشارات الزهرا.
5. پترسون، مایکل و دیگران. (1379). عقل و اعتقاد دینی: درآمدی بر فلسفه دین (چاپ سوم). تهران: طرح نو.
6. ترکاشوند، احسان. (1395). بررسی تطبیقی حقیقت عالم برزخ از دیدگاه عقل و نقل و....). قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدّس سرّه).
7. تمیمی آمدی، عبدالواحدبن محمد. (1410ق). غررالحکم و دررالکلم. قم: دار الکتب الاسلامی.
8. جعفر بن محمد (منسوب به). (1400ق). مصباح الشریعه. بیروت: اعلمی.
9. جوادی آملی، عبدالله. (1380). تفسیر موضوعی قرآن (ج4، چاپ یازدهم). قم: نشر اسرا.
10. حسن‏زاده آملى، حسن. (1377). انسان در عرف عرفان (چاپ اول). تهران: سروش.
11. حسن‏زاده آملى، حسن. (1380). عیون مسائل نفس و سرح عیون در شرح (مترجم: محمدحسین نائیجی، ج1 و 2). قم: قیام.
12. حسن‏زاده آملى، حسن. (1381). هزار و یک کلمه (ج1، 3، 4، 5، 6 و 7، چاپ دوم). قم: بوستان کتاب.
13. حسن‏زاده آملى، حسن. (1386الف). گنجینه گوهر روان. تهران: نثر طوبی.
14. حسن‏زاده آملى، حسن. (1386ب). شرح فصوص الحکم قیصرى (ج1، چاپ دوم). قم: بوستان کتاب.
15. حسن‏زاده آملى، حسن. (1387الف). شرح فارسى الأسفار الاربعه‏ (ج3، چاپ اول). قم: بوستان کتاب.
16. حسن‏زاده آملى، حسن. (1387ب). دروس شرح فصوص الحکم قیصرى‏. قم: بوستان کتاب.
17. حسن‏زاده آملى، حسن. (1390). اتحاد عاقل به معقول (چاپ سوم). قم: بوستان کتاب.
18. حسن‏زاده آملى، حسن. (1429ق). سرح العیون فی شرح العیون (چاپ سوم). قم: بوستان کتاب.
19. حسینی اردکانی، احمد بن محمد. (1375). مرآت الأکوان: تحریر شرح هدایۀ ملاصدرا (چاپ اول). تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی‏.
20. سبحانی. (بی‌تا). الحیاة البرزخیة. بی‌جا: موسسه امام صادق (علیه السّلام).
21. سبحانی، جعفر. (بی‌تا). الالهیات (ج2). بی‌جا: المرکز العالمی للدراسات الإسلامیة.
22. شاهدی، غفار. (1382). اختیار و اراده در عالم برزخ. کلام اسلامی، (47)، صص 116-124.
23. صدرالدین شیرازى (ملاصدرا)، محمد بن ابراهیم. (1354). مبدأ و معاد (چاپ اول). تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه اسلامی.
24. صدرالدین شیرازى (ملاصدرا)، محمد بن ابراهیم. (1360الف). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة (چاپ دوم). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
25. صدرالدین شیرازى (ملاصدرا)، محمد بن ابراهیم. (1360ب). أسرار الآیات وأنوار البیّنات‏ (چاپ اول). تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه اسلامی.
26. صدرالدین شیرازى (ملاصدرا)، محمد بن ابراهیم. (1422ق). شرح الهدایة الأثیریة (چاپ اول). بیروت: مؤسسة التاریخ العربی‏.
27. صدرالدین شیرازى (ملاصدرا)، محمد بن ابراهیم. (1981م)‏. الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة (ج3، 8 و 9، چاپ سوم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
28. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (بی‌تا). تفسیر المیزان (ج1 و 11)؛ بی‌جا: بی‌نا.
29. فخر رازی. (بی‌تا). شرح الإشارات والتنبیهات (ج2). بی‌جا: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى.
30. کاشانی، فتح الله بن شکر الله. (1389). تفسیر خلاصه منهج الصادقین (محقق: حسن‌زاده آملی). قم: بوستان کتاب.
31. کاشانی، فیض. (بی‌تا). علم ‌الیقین فی اصول ‌الدین (ج2). بی‌جا: انتشارات بیدار.
32. کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (ج3). تهران: دار الکتب الاسلامیه.
33. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. (1403ق). بحار الانوار (ج6). بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
34. مکدرموت، مارتین. (بی‌تا). اندیشه های کلامی شیخ مفید. تهران: دانشگاه تهران.
35. نراقی، مهدی. (بی تا). أنیس الموحدین. بی جا: الزهراء
36. نصیر الدین طوسی، محمد بن محمد. (بی‌تا). آغاز و انجام. بی‌جا: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
37. هنری، احمدرضا. (1389). استکمال برزخی و اختیار در عالم برزخ. نقد و نظر، 15(60)، صص 146-169.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,870
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 945