آمار
| تعداد نشریات | 48 |
| تعداد شماره‌ها | 2,293 |
| تعداد مقالات | 33,216 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,829,107 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,014,255 |
نسخه‌شناسی مصاحف قرآنی (11) قرآن نویسی منظّم و باقاعده در ایران از قرن پنجم تا دهم هجری، و تأثیر آن در کتابت قرآن از عصر عثمانی تا امروز | ||
| آینه پژوهش | ||
| دوره 31، شماره 185، آذر و دی 1399، صفحه 45-73 اصل مقاله (6.55 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jap.2020.69590 | ||
| نویسنده | ||
| مرتضی کریمی‌نیا | ||
| تاریخ دریافت: 30 بهمن 1399، تاریخ پذیرش: 30 بهمن 1399 | ||
| چکیده | ||
| کتابت مصاحف قرآنی امروزه از وِیژگی‌های هنری خاصی برخوردارند. یکی از مهم‌ترین این ویژگی‌ها کتابت منظم و باقاعدۀ آیات قرآن در هر جزء، صفحه و سطر است. مشهورترین کتابت نام آشنای امروزی، قرآن‌های کتابت شده به دست عثمان طه، کاتب سوری است که در چند دهۀ اخیر با عنوان «مصحف المدینۀ المنورۀ» از سوی مُجمَّع ملک فهد در کشورهای اسلامی مختلف توزیع شده است. صفحات این قرآن، حاوی 15 سطر است، و پایان هر صفحه به انتهای آیه‌ای ختم می‌شود. همچنین هر یک از اجزای سی گانۀ این قرآن، به دقت در 20 صفحه یا 10 برگ طراحی و کتابت شده‌اند. اما درواقع این سبک از کتابت که با نام عثمان طه گره خورده است، خود نمونه‌های متعدد و فراوانی در میان کاتبان قرآن در دورۀ عثمانی، و پس از آن، طی یکصد سال اخیر داشته است. این مقاله با مروری بر پیشینۀ این سبک از کتابت قرآن، نشان می‌دهد که کاتبان عثمانی طی قرون دهم تا چهاردهم هجری خود مبدع این سبک هنرمندانه نبوده‌اند، بلکه سابقۀ این گونه از قرآن نویسی منظّم و باقاعده، به دورانی بسیار قدیم‌تر، و در ایران قرن پنجم هجری بازمی‌گردد. قرآن محمد زنجانی (مورَّخ 531 ق)، و قرآنِ زرّین قلم (مورَّخ 582 ق)، دو نمونۀ بسیار پیشرفته از این هنر در قرن ششم هجری‌اند. در آغاز، تعداد قواعد و الگوهای کاتبان ایرانی برای کتابت منظّم قرآن، تقریباً 30 تا بوده، اما به تدریج تا پیش از قرن دهم هجری به حدود 470 مورد بسط و تفصیل داده شده است. تقریباً اغلب کاتبان عثمانی در قرون اخیر، صرفاً به دو امر توجه کرده‌اند: نخست پایان دادن هر صفحه به انتهای آیه، و دوم، آغاز کردن هر جزء قرآن از ابتدای صفحه و پایان دادن آن به انتهای صفحه. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ کتابت قرآن؛ قرآن‌نویسی منظّم و باقاعده؛ قرآنِ زرّین قلم؛ قرآن محمد زنجانی؛ هنر خوشنوسی ایرانی؛ قرآن‌نویسی ایرانی؛ قرآن‌نویسی عثمانی؛ قرآن‌نویسی صفویه؛ قرآن‌های ایلخانی؛ قرآن‌های سلجوقی؛ عثمان طه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Manuscripts of Quranic Muṣḥafs (11) Regular and Organized Writing of the Qur'an in Iran from the Fifth to the Tenth Century AH, and its Influence on the Writing of the Qur'an from the Ottoman era to the Present day | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Morteza Kariminia | ||
| چکیده [English] | ||
| The writing of Quranic Muṣḥafs today has special artistic features. One of the most important features is the regular and organized writing of Quranic verses in each part, page and line. Today's most famous name is the Qur'an written by Uthmān Ṭāhā, a Syrian scribe whose work has been distributed in recent decades in various Islamic countries under the title "Muṣḥaf al-Madinah al-Munawarah" by the King Fahd Collection. The pages of this Qur'an contain 15 lines, and the end of each page ends with the end of a verse. Also, each of the thirty parts of this Qur'an has been carefully designed and written in 20 pages or 10 sheets. But in fact, this style of writing, which is tied to the name of Uthman Ṭāhā, has had many examples among the scribes of the Qur'an during the Ottoman period, and after that, during the last hundred years. This article, by reviewing the history of this style of writing the Qur'an, shows that the Ottoman scribes did not invent this artistic style during the tenth to fourteenth centuries AH, but the history of this type of regular and organized Qur'anic writing dates back to much older times, and in Iran to the 5the century AH. The Muṣḥaf of Muhammad Zanjānī (dated 531 AH), and the Zarrīn Qalam Muṣḥaf (dated 582 AH), are two very advanced examples of this art in the sixth century AH. In the beginning, the number of rules and patterns of Iranian scribes for the regular writing of the Qur'an was about 30, but gradually before the tenth century AH, it was expanded to about 470 cases. Almost all Ottoman scribes in recent centuries have paid attention to only two things: first, ending each page at the end of the verse, and second, starting each part of the Qur'an from the beginning of the page and ending it at the bottom of the page. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| History of Quran writing, Regular and Organized writing of the Qur'an, Zarin Qalam Muṣḥaf, Mohammad Zanjani Muṣḥaf, The art of Iranian calligraphy, Iranian Quran writing, Ottoman Quran writing, Safavid Quran writing, Ilkhanic Qurans, Seljuk Qurans, Uthman Taha | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,171 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 241 |
||