آمار
| تعداد نشریات | 48 |
| تعداد شماره‌ها | 2,293 |
| تعداد مقالات | 33,216 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,831,493 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,015,526 |
اصطلاح‌شناسی «کلام فلسفی» و «فلسفه کلامی» | ||
| مدیریت دانش اسلامی | ||
| مقاله 1، دوره 2، پاییز و زمستان (پیاپی 4)، مهر 1399، صفحه 7-33 اصل مقاله (2.05 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jikm.2021.60749.1054 | ||
| نویسنده | ||
| عبدالرحیم سلیمانی بهبهانی* | ||
| استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکده اطلاعات و مدارک اسلامی، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 01 اردیبهشت 1400، تاریخ بازنگری: 15 اردیبهشت 1400، تاریخ پذیرش: 15 اردیبهشت 1400 | ||
| چکیده | ||
| کلام فلسفی و فلسفه کلامی دو اصطلاح نوپدید در حوزه علوم اسلامی‌اند. پژوهش حاضر با رویکرد اصطلاح‌شناختی (ترمینولوژی) و به شیوه استقرایی، درصدد تعیین جایگاه دو اصطلاح مذکور در نظام جامع اصطلاح‌نامه علوم اسلامی است. بر این اساس در گفته‌ها و نوشته‌هایی سیر و تفحص کرده است که یا در مقام تبیین معناییِ این دو اصطلاح بوده‌اند یا برای بیان مقاصد خود از آن دو بهره گرفته‌اند، بدون اینکه به معنا و مراد خود از آنها تصریح کنند. مهم‌ترین نتایج تحقیق به این شرح است: خاستگاه هر دو اصطلاح، مباحث روش‌شناختی است؛ ازاین‌رو «لحاظ تقسیم» در هر دو اصطلاح، «روش‌شناسی» است. در مورد معانی دو اصطلاح گفته‌شده، تفاوت معانی مورد نظر کاربرانِ هریک از این دو واژه، به‌گونه‌ای است که قابل ارجاع به معنای واحد نیست و تنها با قول به اشتراک لفظی قابل توجیه است. همه کاربردهای «کلام فلسفی» و برخی از کاربردهای «فلسفه کلامی» مربوط به حوزه دانشی کلام اسلامی است. پیشنهاد این پژوهش با استناد به مبانی اصطلاح‌نامه‌نگاری، توافق و تسالم بر معنای «کلام بهره‌گیر از روش، آموزه‌ها و قواعد فلسفی» برای اصطلاح «کلام فلسفی»، و ترک به‌کارگیری واژه «فلسفه کلامی» است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کلام فلسفی؛ فلسفه کلامی؛ اصطلاح‌شناسی؛ ترمینولوژی؛ اصطلاح‌نامه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Terminology of Philosophical Theology and Theological Philosophy | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abdorrahim Soleimani | ||
| Assitant Professor, Faculty of Islamic Information and Document Management, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Philosophical theology and theological philosophy are two emerging terms in the field of Islamic sciences. The present study, with a terminological approach (terminology) and inductive method, seeks to determine the position of these two terms in the comprehensive system of the Dictionary of Islamic Sciences. Accordingly, he has explored statements and writings that have either been in the position of explaining the meaning of these two terms or have used them to express their intentions, without specifying their meaning and purpose. The most important results of the research are as follows: The origin of both terms is methodological issues; Hence, "in terms of division" in both terms is "methodology". Regarding the meanings of the two terms, the difference in the meanings desired by the users of each of these two words is such that it cannot be referred to the single meaning and can only be justified by the promise of verbal sharing. All applications of "philosophical theology" and some applications of "theological philosophy" are related to the field of knowledge of Islamic theology. The proposal of this research is based on the basics of the terminology of writing, agreeing and reconciling on the meaning of "theology using philosophical methods, teachings and rules" for the term "philosophical theology", and abandoning the use of the term "theological philosophy". | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Philosophical theology, theological philosophy, terminology, thesaurus | ||
| مراجع | ||
|
1. برنجکار، رضا. (1391). روش‌شناسی علم کلام: اصول استنباط و دفاع در عقاید. قم: مؤسسه علمی - فرهنگی دارالحدیث و انجمن کلام اسلامی حوزه. 2. بهشتی، احمد. (1382). فلسفه دین. قم: بوستان کتاب. 3. پازوکی، شهرام. (1375). کلام جدید در گذر اندیشه‌ها (به اهتمام: علی اوجبی، چاپ اول)، تهران: مؤسسه فرهنگی اندیشه معاصر. 4. جبرئیلی، محمدصفر. (1389). سیر تطور کلام شیعه (چاپ اول). تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 5. جمعی از نویسندگان. (1374). کلام فلسفی (مجموعه مقالات، مترجمان: ابراهیم سلطانی و احمد نراقی). تهران: مؤسسه فرهنگی صراط. 6. خسروپناه، عبدالحسین. (1379). کلام جدید (چاپ اول). قم: مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه علمیه. 7. خسروپناه، عبدالحسین. (1389). کلام جدید با رویکرد اسلامی (چاپ اول). قم: نشر معارف. 8. دادبه، اصغر. (1393). «حکمة العرشیة» جلوه‌گاه فلسفه کلامی صدرالمتألهین. اشراق، (8 و 9)، صص 67- 84. 9. ربانی گلپایگانی، علی. (1385). جایگاه و گونه‌های روش عقلی در علم کلام. معارف عقلی، 1(3)، صص 33- 44. 10. ربانی گلپایگانی، علی؛ اسماعیلی، محمدعلی. (1396). روش‌شناسی عقل‌گرایی فلسفی در کلام اسلامی. مجله کلام اسلامی، 26(104)، صص 27- 47. 11. ساجدی، ابوالفضل. (1385). فلسفه دین. قبسات، 11(39 و 40)، صص 47- 66. 12. سبحانی، محمدتقی. (1389). جریان‌شناسی کلام شیعه در جهان امروز (نشست تخصصی بررسی وضعیت کنونی آموزش کلام، پنجشنبه 6 خرداد 1389، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی). بازیابی‌شده در تاریخ: 20/11/ 1399، از: کد خبر 1091419، mehrnews.com. 13. شیخی زازرانی، داود. (1393). کلام فلسفی در کلام شیعی. بازیابی‌شده در تاریخ: 20/11/1399، از سایت راسخون. 14. صادقی، هادی. (1383). درآمدی بر کلام جدید (چاپ دوم). قم: کتاب طه و نشر معارف. 15. صادقی حسن‌آبادی، مجید؛ عطایی نظری، حمید. (1391). ملاک‌ها و ویژگی‌های مکتب کلام فلسفی در شیعه با رویکرد به آثار فیاض لاهیجی. اندیشه دینی، 12(44)، صص 2- 32. 16. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن (چاپ پنجم). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 17. عبودیت، عبدالرسول. (1382). آیا فلسفه اسلامی داریم. معرفت فلسفی، 1(۱)، صص 27- 42. 18. عطایی نظری، حمید. (1390) نقش فیاض لاهیجی در فلسفی‌شدن کلام شیعه. مجله اندیشه نوین دینی، 7(26)، صص 65- 92. 19. عطایی نظری، حمید و حکمت، نصرالله. (1394). تطور برهان صدیقین در کلام فلسفی امامیه از نصیرالدین طوسی تا نصیرالدین کاشی. مجله شناخت، 18(72)، صص 51- 72. 20. فرامرزقراملکی، احد. (1385). روش‌شناسی فلسفه صدرا. مجله خردنامه صدرا، 11(43)، صص 24- 28. 21. فضایی، یوسف. (1353). تحقیق در فلسفه کلامی معتزله. مجله گوهر، 11(20)، صص 749- 753. 22. فیاضی، غلامرضا. (1389). «گفت‌وگو با حجة الاسلام و المسلمین غلامرضا فیاضی»، در: درآمدی بر چیستی فلسفه اسلامی (به کوشش ابراهیم علی‌پور). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. 23. قدردان قراملکی، محمدحسن. (1383). کلام فلسفی، تحلیل عقلانی از آموزه‌های دینی. قم: انتشارات وثوق. 24. قنبری، اکبر. (1375). به سوی نهادینه‌سازی دانش کلام. فصلنامه نقد و نظر، 3(9)، صص 2- 9. 25. گلستانی، غلام‌نبی. (1381) جستارهای فلسفی کلام، ضرورت زمان. فصلنامه الهیات و حقوق، 2(3)، صص 3- 8. 26. گنجور، مهدی. (1397). نقش ابواسحاق ابراهیم نوبختی در پیدایش «کلام فلسفی» شیعه (با تأکید بر کتاب الیاقوت فی علم الکلام). اندیشه نوین دینی، 14(52)، صص 101- 120. 27. گنجور، مهدی. (1398). روش‌شناسی «کلام فلسفی» در اندیشۀ ابن‌میثم بحرانی. مجله الهیات تطبیقی، 10(22)، صص 91- 104. 28. لگنهاوزن، محمد. (1384). سیاحت اندیشه در سپهر دین. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی - پژوهشی امام خمینی(ره). 29. مطهری، مرتضی. (1384). مجموعه آثار (ج3 و 6، چاپ هفتم). تهران: انتشارات صدرا. 30. ملکیان، مصطفی. (1385). بررسی روش شناختی فلسفه دوران اسلامی. روزنامه شرق، (۷۳۲)، دو‌شنبه ۲۱ فروردین. 31. ملکیان، مصطفی. (1389). «گفت‌وگو با استاد مصطفی ملکیان»، در: درآمدی بر چیستی فلسفه اسلامی (به کوشش ابراهیم علی‌پور). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. 32. هیک، جان. (1372). فلسفه دین (مترجم: بهرام راد). تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی. 33. یزدان‌پناه، سیدیدالله. (1389). «گفت‌وگو با حجة الاسلام و المسلمین سید یدالله یزدان‌پناه»، در: درآمدی بر چیستی فلسفه اسلامی (به کوشش ابراهیم علی‌پور). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. 34. یوسفیان، حسن. (1387). تبارشناسی کلام جدید. مجله معارف عقلی، 3(11)، صص 61- 76. 35. یوسفیان، حسن. (1391). کلام جدید. تهران - قم: انتشارات سمت - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 252 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 152 |
||