آمار

تعداد نشریات49
تعداد شماره‌ها2,304
تعداد مقالات33,405
تعداد مشاهده مقاله11,921,308
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,092,726
دهقانی, مهناز, صادق پور, محمدجعفر. (1400). جستاری انتقادی در حکم تعدد زوجات. اسلام و مطالعات اجتماعی, 28(107), 150-177. doi: 10.22081/jf.2021.57070.2042
مهناز دهقانی; محمدجعفر صادق پور. "جستاری انتقادی در حکم تعدد زوجات". اسلام و مطالعات اجتماعی, 28, 107, 1400, 150-177. doi: 10.22081/jf.2021.57070.2042
دهقانی, مهناز, صادق پور, محمدجعفر. (1400). 'جستاری انتقادی در حکم تعدد زوجات', اسلام و مطالعات اجتماعی, 28(107), pp. 150-177. doi: 10.22081/jf.2021.57070.2042
دهقانی, مهناز, صادق پور, محمدجعفر. جستاری انتقادی در حکم تعدد زوجات. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1400; 28(107): 150-177. doi: 10.22081/jf.2021.57070.2042

جستاری انتقادی در حکم تعدد زوجات

فقه
دوره 28، شماره 107، مهر 1400، صفحه 150-177    اصل مقاله (460.53 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2021.57070.2042
نویسندگان
مهناز دهقانی* 1؛ محمدجعفر صادق پور2
1استاد جامعة الزهرا‘ قم، ایران (نویسنده مسئول).
2پژوهشگر دفتر مطالعات فقهی پزشکی قانونی و استادیار گروه فقه و حقوق دانشگاه شهرکرد، ایران.
تاریخ دریافت: 11 اردیبهشت 1399،  تاریخ بازنگری: 03 اسفند 1399،  تاریخ پذیرش: 17 مرداد 1400 
چکیده
فقیهان امامیه در خصوص حکم چندهمسری، یا به‌تعبیر دیگر، تعدد زوجات، بر یک نظریه نیستند و دیدگاه‌های مختلفی ارائه داده‌اند؛ برخی معتقد به استحباب چندهمسری شده و عده‌ای قائل به اباحه مطلق آن شده‌اند، گروهی نیز حکم اباحه را از ناحیه موضوع تقیید کرده، یا به شروطی منوط ساخته‌اند. در عین حال، عده‌ای بر کراهت تعدد زوجات پای فشرده و برخی نیز حرمت آن را با مراجعه به نصوص شرعی نتیجه گرفته‌اند. شگفتا که این وضعیت موجب نشده پژوهش‌گران و اندیشمندان عرصه فقه و حقوق، موضوع فوق را به‌طور مبسوط و مستتقل واکاوند، بلکه ادبیات پژوهشی حول این مسئله عمدتاً ناظر بر مسائلی غیر از حکم شرعی آن است. این در حالی است که اختلاف شگرف موجود در ناحیه حکم مسئله از یک سو، و آثار علمی و اجتماعی مهمی که بر آن مترتب است از سوی دیگر، بررسی دقیق حکم آن را ضرورت می‌بخشد. از همین رو، این نوشتار ضمن بهره‌گیری از تلاش‌های گذشتگان با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و با رویکردی توصیفی-تحلیلی، درصدد ترمیم این خلأ اساسی برآمده که حاصل آن اثبات اباحه مطلق تعدد زوجات است. با این وجود، نگارندگان معتقدند می‌توان اصل تک‌همسری را به‌عنوان اصلی اساسی در نظام فقهی اسلام تلقی نمود.
کلیدواژه‌ها
تک‌همسری؛ تعدد زوجات؛ ازدواج مجدد؛ چندهمسری
عنوان مقاله [English]
A Critical Examination of Ruling of Polygamy
نویسندگان [English]
Mahnaz Dehghani1؛ Mohammad Jafar Sadeghpour2
1Professor of Al-Zahra University, Qom, Iran (corresponding author).
2Researcher of the Office of Jurisprudential Studies of Forensic Medicine and Assistant Pro-fessor, Department of Jurisprudence and Law, Shahrekord University, Iran.
چکیده [English]
Imamiyah jurists do not agree on one theory for the ruling of marrying multiple wives, or in other words, polygamy, and have different views. Some have believed in polygamy as a recommended action and some have believed in its absolute permissibility, while others have restricted the ruling of permissibility from the subject matter, or made it conditional. At the same time, some have insisted on considering polygamy as Makruh and some have concluded and considered it Haram by referring to religious texts. Surprisingly, this situation has not caused researchers and thinkers in the field of jurisprudence and law to study the above issue in a comprehensive and independent manner, but the research literature on this issue mainly deals with issues other than its Shari'a ruling. However, the dramatic differences in the area of the ruling, on the one hand, and the important scientific and social implications that arise on the other, necessitate a careful examination of the ruling. Therefore, this paper, while taking advantage of the efforts of the past using library resources and with a descriptive-analytical approach, tries to fill this fundamental gap, which results in proving the absolute permissibility of polygamy. However, the authors believe that the principle of monogamy can be considered as a basic principle in the Islamic jurisprudential system.
کلیدواژه‌ها [English]
Monogamy, marrying multiple wives, remarriage, polygamy
مراجع

* قرآن کریم، ترجمه فولادوند.

1. ابن‌براج طرابلسی، عبدالعزیز. (۱۴۰۶ق). المهذب (چاپ اول، ج۲). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین.

2. اردبیلی، احمد بن محمد. (بی‌تا). زبدة البیان فی احکام القران (چاپ اول). تهران: المکتبة الجعفریة لإحیاء الآثار الجعفریه.

3. اسعدی، سیدحسن. (۱۳۹۱). حقوق زن: پژوهشی تطبیقی درباره حقوق زن (چاپ اول). تهران: نشر المیزان.

4. اشتهاردی، علی‌پناه. (۱۴۱۷ق). مدارک العروه (چاپ اول، ج۲۹). تهران: دارالأسوة للطباعة والنشر.

5. باجوری، جمال محمد فقی رسول. (۱۴۰۶ق). المرأة فی الفکر الإسلامی (ج۱). بی‌جا: بی‌نا.

6. بحرانی آل‌عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم. (۱۴۰۵ق). الحدائق الناظرة فی احکام العترة الطاهره (چاپ اول، ج۳۲). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.

7. پایگاه اطلاع‌رسانی و خبری جماران. (۱۳۹۳). آیت الله موسوی بجنوردی: تعدد زوجات در قرآن مخاطب خاص دارد. بازیابی‌شده در ۱۹ تیر ۱۳۹۳، از: https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-47893.

8. حر عاملی، محمد بن حسن. (۱۴۰۹ق). وسائل الشیعه (چاپ اول، ج۲۰، ۲۱). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).

9. حکیم، سیدمحسن طباطبایی. (۱۳۱۶). مستمسک العروة الوثقی (چاپ اول، ج۱۴). قم: مؤسسه دارالتفسیر.

10. حلی، مقداد بن عبداالله سیوری. (۱۴۲۵ق). کنز العرفان فی فقه القرآن (چاپ اول). قم: انتشارات مرتضوی.

11. خویی، سیدابوالقاسم. (۱۴۱۸ق). موسوعة الإمام الخویی (چاپ اول، ج۳۲). قم: مؤسسة احیاء آثار الإمام الخویی.

12. دورانت، ویلیام جیمز. (۱۳۹۰). تاریخ تمدن: مشرق زمین گاهواره تمدن (مترجم: احمد آرام، ج۱۴). تهران: بی‌نا.

13. رشید رضا، محمد (بی‌تا). تفسیر القران الحکیم: الشهیر بتفسیر المنار (ج۴). بیروت: دار المعرفه.

14. زمخشری، محمود. (۱۴۰۷ق). الکشاف عن الحقایق غوامض التنزیل (چاپ سوم، ج۱). بیروت: دارالکتب العربی.

15. سایت همشهری آنلاین. (۱۳۹۹). فتاوای متفاوت آیت‌الله صانعی؛ از تعدد زوجات و ارث‌بردن زن از شوهر تا فرزندخواندگی. بازیابی‌شده در ۲۳ شهریور ۱۳۹۹، از: https://www.hamshahrionline.ir/news/548664/.

16. سبزواری، سیدعبدالاعلی. (۱۴۱۳ق). مهذب الاحکام (چاپ چهارم، ج۲۴). قم: مؤسسة المنار، دفتر حضرت آیت‌الله.

17. شبیری زنجانی، سیدموسی. (۱۴۱۹ق). کتاب النکاح (چاپ اول، ج۱). قم: مؤسسه پژوهشی رای‌پرداز.

18. شیخ انصاری، مرتضی بن محمدامین. (۱۴۱۴ق). رسائل فقهیة (چاپ اول). قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.

19. صادقی تهرانی، محمد. (۱۳۶۵). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن (چاپ دوم، ج۶). قم: انتشارات فرهنگ اسلامی.

20. صادقی تهرانی، محمد. (۱۳۸۶). توضیح‌المسائل نوین (چاپ سوم). تهران: امید فردا.

21. صدر، سیدمحمد. (۱۴۲۰). ماوراء الفقه (چاپ اول، ج۶). بیروت، دار الأضواء للطباعة والنشر والتوزیع.

22. صدر، محمدباقر. (۱۴۲۴ق). الحلقة الثانیه (چاپ هفتم). قم: مؤسسة النشر الإسلامی.

23. صیمری، مفلح بن حسن. (۱۴۰۸ق). تلخیص الخلاف وخلاصة الإختلاف: منتخب الخلاف (چاپ اول، ج۳). قم: انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.

24. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (۱۴۱۷ق). تفسیر المیزان (چاپ پنجم، ج۴). قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.

25. طبرسی، فضل بن حسن. (۱۳۷۷). جوامع الجامع (چاپ اول، ج۱). قم: انتشارات دانشگاه تهران و مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.

26. طبرسی، فضل بن حسن. (۱۴۱۰ق). المؤتلف من المختلف بین الأئمة السلف (چاپ اول، ج۲). مشهد: مجمع البحوث الاسلامیه.

27. طبری، ابوجعفر محمد بن حریر. (۱۴۱۲ق). جامع البیان فی تفسیر القران (چاپ اول، ج۴). بیروت: دار المعرفه.

28. طوسی، محمد بن حسن. (۱۳۸۷). المبسوط (چاپ سوم، ج۶). تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریه.

29. طوسی، محمد بن حسن. (۱۴۰۷ق). الخلاف (چاپ اول، ج۴، ۵). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

30. عاملی، سیدمحمدحسین ترحینی. (۱۴۲۷ق). الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیه (چاپ چهارم، ج۶). قم: دار الفقه للطباعة و النشر‌

31. عاملی، محمد بن مکی. (بی‌تا). القواعد والفوائد (چاپ اول، ج۱). قم: کتابفروشی مفید.

32. علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی. (۱۳۸۸). تذکرة الفقهاء (چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).

33. قرطبی، محمد بن احمد. (۱۳۶۴). الجامع لأحکام القرآن (چاپ اول، ج۵). تهران: ناصر خسرو.

34. اد بن اسدی. (بی‌تا)، مسالک الأفهام الی آیات القرآن (ج۳). بی‌جا: بی‌تا.

35. کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۴۰۷ق). الکافی (چاپ چهارم). تهران: دارالکتب الإسلامیه.

36. لوبون، گوستاو. (بی‌تا)، تمدن اسلام و عرب (مترجم: سید هاشم حسینی). تهران: کتابفروشی اسلامیه.

37. محمد المدنی، محمد. (۱۳۸۵). چندهمسری در نگاهی جدید (مترجم: سید ضیاء مرتضوی). پیام زن، بهمن و اسفند ۱۳۸۵. ش۱۷۹، ۱۸۰.

38. محمد المدنی، محمد. (۱۳۷۸ق). رأی جدید فی تعدد الزوجات. رسالة الإسلام، ۱۰(۴).

39. مصطفوی، حسن. (۱۴۰۲ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (چاپ اول، ج۸). تهران: مرکز الکتاب للترجمة والنشر.

40. مطهری، مرتضی. (۱۳۸۶). نظام حقوق زن در اسلام (چاپ چهل‌وپنجم). تهران: انتشارات صدرا.

41. مغنیه، محمدجواد. (۱۴۲۱ق). الفقه علی المذاهب الخمسه (چاپ دهم). بیروت: دار التیار الجدید و دارالجواد.

42. مفید بغدادی، محمد بن محمد بن نعمان عکبری. (۱۴۱۳ق). المقنعه (چاپ اول). قم: کنگره جهانی شیخ مفید.

43. مکارم شیرازی، ناصر. (۱۳۷۴). تفسیر نمونه (چاپ اول، ج۳). تهران: دارالکتب الإسلامی.

44. مکارم شیرازی، ناصر. (۱۴۲۴ق). کتاب النکاح (چاپ اول، ج 2و۴). قم: انتشارات مدرسه امام علی بن ابی‌طالب(علیه السلام).

45. موسوی سبزواری، سیدعبدالاعلی. (۱۴۰۹ق). مواهب الرحمان فی تفسیر القرآن (چاپ دوم، ج۹). بیروت: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).

46. موسوی عاملی، محمد بن علی. (۱۴۱۱ق). نهایة المرام فی شرح شرائع الإسلام (چاپ اول). قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

47. نجفی، محمدحسن (۱۴۰۴ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام (چاپ هفتم، ج۲۹). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

48. یزدی، سیدمحمدکاظم طباطبایی. (۱۴۲۸ق). العروة الوثقی مع التعلیقات (چاپ اول، ج۲). قم: انتشارات مدرسه علی بن ابی‌طالب(علیه السلام).

49. یزدی، سیدمحمدکاظم طباطبایی. (بی‌تا). العروة الوثقی مع التعلیقات الفاضل (چاپ اول). قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام).

50. یزدی، محمد. (۱۴۱۵ق). فقه القرآن (چاپ اول). قم: مؤسسه اسماعیلیان.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 526
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 482