آمار
| تعداد نشریات | 49 |
| تعداد شماره‌ها | 2,305 |
| تعداد مقالات | 33,419 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,937,373 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,104,830 |
مبانی فکری جریان ضد شعوبی سده های نخستین اسلامی با تکیه بر آراء ابن قتیبه | ||
| فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 فروردین 1401 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/hiq.2021.58058.2062 | ||
| نویسندگان | ||
| قاسم قریب* 1؛ جواد عباسی2؛ سید جلال رجایی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام/ دانشکده ادبیات و علوم انسانی/ دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 2عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 3استادیار گروه تاریخ/ دانسکده ادبیات و علوم انسانی/ دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| تاریخ دریافت: 03 تیر 1399، تاریخ بازنگری: 19 مهر 1399، تاریخ پذیرش: 29 آبان 1400 | ||
| چکیده | ||
| پس از تأسیس خلافت عباسی، دو جریان فکری شعوبی و ضدشعوبی در جهان اسلام به معارضه با یکدیگر برخاستند. شعوبی اندیشان به پیشینه تاریخی و تمدنی کهن ایران استناد می کردند و در پی ارتقای جایگاه سیاسی و اجتماعی خود در نظم سیاسی نوین بودند. جریان ضدشعوبی که امتداد تفکر امویان محسوب می شد، به دلیل از دست دادن منزلت سیاسی و اجتماعی پیشین، در پی القای اندیشه برتری عرب بر غیرعرب بود. این پژوهش در پی بازسازی مبانی فکری جریان ضدشعوبی در سده های نخستین اسلامی با تکیه بر آراء ابن قتیبه از حامیان جدی اندیشه مزبور است. دلیل انتخاب ابن قتیبه به عنوان نماینده جریان تفکر ضدشعوبی، باقی ماندن کتاب فضل العرب اوست که حاوی صورت بندی کاملی از مبانی مکتب مزبور است. جاحظ نیز از بزرگترین اندیشمندان جریان ضدشعوبی است اما کتاب های اصلی او در این زمینه باقی نمانده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که مبانی فکری جریان ضدشعوبی بر اساس آراء ابن قتیبه، دارای دو محور کانونی اثبات برتری قوم عرب بر سایر اقوام و اثبات فرومایگی جایگاه اجتماعی، سیاسی و تاریخی ایرانیان و شعوبی مسلکان بوده که هریک مبتنی بر چندین اصل است. نوشتار حاضر از نوع تحقیقات تاریخی است و با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای به ویژه کتاب فضل العرب به نگارش درآمده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جریان ضدشعوبی؛ ابن قتیبه؛ کتاب فضل العرب؛ امویان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Intellectual foundations of the anti-Shu'ubiyya movement in early Islamic Iran based on Ibn Qutaybah’s thoughts | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ghasem Gharib1؛ Javad Abbasi2؛ Jalal Rajaei,3 | ||
| 1Ph.D Student in History of Iran after Islam/ Faculty of Letters and Humanities/ Ferdowsi University of Mashhad | ||
| 2Associate Professor of History Department in Ferdowsi University of Mashhad | ||
| 3Assistant Professor of History Department in Ferdowsi University of Mashhad | ||
| چکیده [English] | ||
| After the establishment of the Abbasid Caliphate, the two currents of Shu'ubiyya and anti-Shu'ubiyya movements in the Islamic world came into conflict with each other. The Shu'ubiyya referred to the historical background and ancient civilization of Iran and sought to promote their political and social status in the new regime. the anti-Shu'ubiyya movement, which was considered an extension of Umayyad thought, sought to instill the idea of Arab supremacy over non-Arabs by losing its former political and social status. This research seeks to reconstruct the intellectual foundations of the anti-Shu'ubiyya movement in early Islamic Iran based on the views of Ibn Qutaybah, The serious supporter of this idea. The reason for choosing Ibn Qutaybah as the representative of the anti-Shu'ubiyya movement is the persistence of his book of Fazl al-Arab, which contains a complete formulation of the principles that movement. Al-Jahiz is also one of the greatest thinkers of the anti-Shu'ubiyya movement but his related major books have not survived. The results show that the intellectual foundations of the anti-Shu'ubiyya movement based on Ibn Qutaybah's views, have two central axes: proving the superiority of the Arab people over other ethnic groups and proving the low social, political and historical position of Iranians, each based on several principles. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| the anti-Shu'ubiyya movement, Ibn Qutaybah, book of Fazl al-Arab. Umayyad dynasty | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 300 |
||