آمار
| تعداد نشریات | 49 |
| تعداد شماره‌ها | 2,304 |
| تعداد مقالات | 33,405 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,930,521 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,098,607 |
اصول کلامی حاکم بر تشریع مجازات قصاص نفس و نقش آن در پاسخ به شبهات قصاص | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 3، دوره 27، شماره 107، مهر 1401، صفحه 63-98 اصل مقاله (745.07 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2022.62974.1915 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا آل‌بویه1؛ سید مهدی سجادی فر* 2 | ||
| 1استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری رشتۀ مبانی نظری دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 22 دی 1400، تاریخ بازنگری: 17 اسفند 1400، تاریخ پذیرش: 23 فروردین 1401 | ||
| چکیده | ||
| نظام‌مند‌کردن گزاره‌های دینی ناظر به تشریع مجازات‌های اسلامی، به‌ویژه مجازات قصاص نفس و استخراج اصول حاکم بر تشریع این مجازات، نقش مهمی در درک فلسفۀ تشریع آن و چگونگی پاسخ به شبهات وارد بر آن دارد؛ زیرا تنها از این طریق می‌توان زمینۀ پاسخ‌دهی مدونی را به شبهات مخالفان ایجاد کرد. این مقاله با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی و با در‌نظر‌داشتن ساحت‌های وجودی انسان و مسیر تکاملی او در انسان‌شناسی اسلامی، درصدد استخراج اصول کلامی‌ای است که با به‌کارگیری صحیح آن‌ها، فلسفۀ تشریع مجازات قصاص نفس به‌خوبی روشن و زمینۀ پاسخ‌‌هایی نقضی و حلی برای شبهات قصاص ایجاد شود. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده در این مقاله، پنج اصل کلامی که عبارتند از: ۱. اصل کرامت ذاتی انسان؛ ۲. اصل هدایتگری و رستگاری؛ ۳. اصل عدالت‌طلبی و احقاق حق؛ ۴. اصل حیات و پویایی فرد و جامعه؛ ۵. اصل بازدارندگی در مجازات، بر تشریع مجازات قصاص نفس حاکمند. این مقاله با بهره‌گیری از اقتضائات این اصول و استفاده از تقدم و تأخر آن‌ها در پاسخ به شبهات قصاص، به نمونه‌هایی از این شبهات نظیر برتری مجازات حبس ابد بر قصاص نفس و نیز مخالفت قصاص با حس بشردوستی انسان و کرامت انسانی قاتل پاسخ می‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اصول کلامی؛ مجازات؛ قصاص نفس | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Theological Principles Governing the Legislation of Qişāş and their Role in Responding to Objections against Qişāş | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Alireza Alebouyeh1؛ Seyed Mehdi Sajadifar2 | ||
| 1Assistant professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran | ||
| 2PhD student, Theoretical Foundations, Baqer al-Olum University, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| A systematization of religious propositions concerning Islamic punishments, particularly qişāş (retaliation in kind), and extraction of the principles governing their legislation play a significant part in understanding the philosophy behind their legislation and how to respond to objections raised against them, since it is only in this way that the ground is prepared for a systematic reply. Drawing on the descriptive-analytic method and considering the human existential dimensions and the human developmental course in Islamic psychology, this article seeks to extract theological principles, a proper deployment of which clarifies the philosophy of the legislation of qişāş and paves the path for presenting counterexamples or explanatory replies to objections raised against this ruling. Based on the findings of this article, there are five relevant theological principles: (1) the principle of human inherent dignity, (2) principle of guidance and salvation, (3) principle of justice and fulfilment of rights, (4) principle of life as well as individual and social dynamics, and (5) principle of deterrence in punishment. These are the principles governing the punishment of qişāş. This article utilizes the implications of these principles and their priorities to reply to some objections raised against qişāş, including the superiority of life prison to qişāş and its incompatibility with altruistic and human dignity considerations. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Theological principles, punishment, qişāş al-nafs | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم
۱. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی. (۱۴۰۴ق). تحف العقول. (محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
۲. ابن شهرآشوب. (۱۳۷۶). مناقب. قم: المکتبة الحیدریة.
۳. ابن عاشور، محمدطاهر. (۱۴۲۰ق). التحریر و التنویر (ج14). بیروت: مؤسسة التاریخ.
۴. بحرانی، سید هاشم. (۱۴۱۵ق). البرهان فی تفسیر القران (ج1). قم: موسسه البعثه.
۵. بولک، برنارد. (۱۳۷۲). کیفر شناسی (مترجم: علی‌حسین نجفی ابرند‌آبادی، چاپ اول). تهران: مجد.
۶. پالمر، مایکل. (۱۳۸۸). مسائل اخلاقی (مترجم: علیرضا آل‌بویه). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
۷. پرادل، ژان. (۱۳۷۳). تاریخ اندیشه‌های کیفری (مترجم: علی‌حسین نجفی ابرند‌آبادی، چاپ اول). تهران: شهید بهشتی.
۸. پویافر، مهدی؛ استاجی، علی‌اصغر. (۱۳۹۴). مقالۀ مجازات اعدام بر اساس کنفرانس بین المللی سیراکیز (ایتالیا). تهران: کنفرانس بین‌المللی و علوم انسانی.
۹. جوادی‌آملی، عبدالله. (۱۳۸۹). فلسفۀ حقوق بشر (چاپ ششم). قم: مرکز نشر اسراء.
۱۰. حمیری، عبدالله. (۱۴۱۳ق). قرب الاسناد (محقق و مصصح: مؤسسة آل البیت، چاپ اول). قم: مؤسسة آل‌البیت.
۱۱. حویزی، عبدالعلی بن جمعه. (۱۴۱۵ق). نور الثقلین (ج1، چاپ چهارم)، قم: اسماعیلیان.
۱۲. خلخالی، سید محمد‌مهدی. (۱۴۲۵ق). الحاکمیة فی الاسلام. تهران: مجمع اندیشه اسلامی.
۱۳. خسروشاهی، قدرت‌الله. (۱۳۸۰). فلسفۀ مجازت در اسلام (چاپ اول). قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
۱۴. راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (۱۴۰۴ق). المفردات فی غریب القرآن. قم: دفتر نشر کتاب. ۱۵. رجبی، محمود. (۱۳۷۷). انسان‌شناسی. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمة الله).
۱۶. زمخشری، جارالله. (۱۴۰۷ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل (ج2). بیروت: دار الکتب العربی.
۱۷. زید رعد الحسین. (۲۰۱۷م). مجازات اعدام در سال ۲۰۱۶ (چاپ اول). سازمان عفو بین‌المللی.
۱۸. طارمی، محمد‌حسین. (۱۳۸۶). اعدام در نظام‌های کیفری. مجلۀ پایگاه حوزه، شمارۀ۲۱۲.
۱۹. طباطبایی، سیدمحمد‌حسین. (۱۳۶۳). المیزان فی تفسیر القران (ج1، 5، 12، 13، 18، چاپ اول). تهران: مرکز نشر فرهنگی رجا.
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن. (۱۴۱۲ق). مجمع البیان (ج14). بیروت: دار المعرفة.
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن. (۱۳۸۳). جوامع الجامع (مترجم: احمد میری). مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن. (۱۴۱۸ق). جوامع الجامع (ج1). قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
۲۳. طوسی، محمد بن حسن. (۱۴۱۳ق). التبیان فی تفسیر القرآن (ج5 و 6). قم: النشر الاسلامی التابعة الجامعة المدرسی بقم المقدسة.
۲۴. طوسی، محمد بن حسن. (بی‌تا). النهایة (ج6). قم: انتشارات قدس محمدی.
۲۵. فضل‌الله، محمدحسن. (۱۴۱۹ق). الاسلام و منطق القوة (ج2). بیروت: الدار الاسلامیة.
۲۶. فوادیان دامغانی، رمضان. (۱۳۸۲). سیمای عدالت در قرآن و حدیث. تهران: انتشارات لوح محفوظ.
۲۷. قانون مجازات اسلامی. (۱۳۹۲). مصوب مجلس شورای اسلامی.
۲۸. کاپلستون، فردریک. (۱۳۸۲). تاریخ فلسفهۀ غرب (مترجم: بهاءالدین خرمشاهی، ج۸، چاپ سوم). تهران: سروش.
۲۹.کلینی، یعقوب ابن اسحاق. (۱۴۰۷ق). الکافی (ج1 و 2). تهران: دار الکتب الاسلامیة.
۳۰. مجلسی، محمد‌باقر. (۱۳۹۸). بحارالانوار (ج44). اصفهان: مرکز تحقیقات رایانه‌ای.
۳۱. مزروعی، رسول. (۲۰۱۹م). گفتاری در عقلانیت قصاص. مجلۀ فقه اهل‌بیت، 19(۷۵-۷۶)، صص 24-86..
۳۲. مصطفوی، حسن. (۱۳۶۰). التحقیق فی کلمات القرآن. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
۳۳. مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۸۹). آموزش عقائد (چاپ چهل و هفتم). قم: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
۳۴. مطالعات جهانی قتل. دفتر مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد، ۲۰۱۳م. و قابل دریافت از سایت این مرکز در تیرماه ۱۳۹۳ به نشانی:
http;//www.unodc.org lgsh/pdfs/2014-global-homicidde-b00k-web.pdf
۳۵. مطهری، مرتضی. (بی‌تا). اسلام و مقتضیات زمان (چاپ هفدهم). تهران: صدرا.
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران. (۱۳۵۳). تفسیر نمونه. قم: دار الکتاب الاسلامیة.
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر. (۱۳۷۶). انوار الفقاهه. قم: مدرسۀ امام علی(علیه السّلام).
۳۸. نعمان مغربی، قاضی. (۱۳۸۳). دعائم الاسلام (ج۲). قم: دار المعارف.
۳۹. نوربها، رضا. (۱۳۸۲). زمینه حقوق جزای عمومی. تهران: گنج دانش.
۴۰. نوری، میرزا حسین. (۱۳۶۵). مستدرک الوسائل (ج۱۱). قم: آل‌البیت.
۴۱. وایت، راب؛ هینز، فیونا. (۱۳۸۳). جرم و جرم شناسی (مترجم: علی سلیمی، چاپ اول). تهران: مؤسسۀ پژوهشی حوزه و دانشگاه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,044 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 624 |
||
