آمار
| تعداد نشریات | 49 |
| تعداد شماره‌ها | 2,304 |
| تعداد مقالات | 33,405 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,921,424 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,092,963 |
زمان موهوم در آیینه قرآن و حدیث | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 7، دوره 18، شماره 70، تیر 1392، صفحه 144-171 اصل مقاله (284.16 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا کهنسال1؛ معصومه عارفی2 | ||
| 1استادیار دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی (نویسنده مسئول) | ||
| تاریخ دریافت: 16 آبان 1394، تاریخ پذیرش: 16 آبان 1394 | ||
| چکیده | ||
| مسئله حدوث و قدم عالم، همواره منشأ منازعات بسیاری میان متکلمان و فیلسوفان اسلامی بوده است. در این میان، فیلسوفان اسلامی متقدم به قِدَم عالم قائل بودند و متکلمان که به حدوث زمانی جهان معتقد بودند، به زمانی مقدم بر عالم نیاز داشتند. برخی از آنان در تبیین حدوث زمانی، زمانی را فرض کردند که ویژگی‌های زمان واقعی را نداشته باشد و آن را زمان موهوم نامیدند. متکلمان در اثبات زمان موهوم به بعضی از آیات و روایات نیز استدلال کرده‌اند که در آنها از زمان آفرینش یا تقدم خدا بر جهان سخن رفته است. مخالفان این نظریه آیات و روایات‌های دیگری در برابر مستندات آنها آورده‌اند و نقلیات موهم زمان را به وجوهی از جمله فهم عامه یا بقای بدون زمان مدلل کرده‌اند. این مقاله به بررسی ادله نقلی دو طرف در رابطه با این زمان می‌پردازد و در نهایت، به رغم قوت برخی از روایات، زمان موهوم را دارای پشتوانه نقلی نمی‌داند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زمان؛ زمان موهوم؛ قرآن؛ حدیث | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Illusory Time in Quran and Hadith | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Alireza Kohansal1؛ Masoumeh Arefi2 | ||
| چکیده [English] | ||
| The problem of incidence (hoduth) and eternity (qidam) of the world has always been a matter of much controversy among Islamic philosophers and theologians. Islamic philosophers believed in the eternity of the world and theologians (Mutakalimin) believed in the temporal incidence of the world and thus they needed a time preceding the world. In order to account for temporal incidence, some theologians assumed a time that lacks the features of the real time and called it illusory time. In order to establish illusory time, they appealed to some Quranic verses and Hadith concerning the time of creation or God's precedence to the world. Opponents have invoked other Quranic verses and Hadiths against them and justified the ones implying time as being in accord with layman's understanding or non-temporal persistence. In this paper we consider the textual arguments of the two parties concerning illusory time, and finally conclude that though some Hadiths rather strongly denote illusory time, such a notion is not supported by Hadiths all things considered. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| time, Illusory Time, Quran, hadith | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم، ترجمه: حسین انصاریان (1383). * نهج البلاغة، تحقیق: لصبحی صالح(1414ق). 1. ابن بابویه، محمدبن علی (1378ق)، عیون أخبار الرضا7، تحقیق و تصحیح؛ مهدی لاجوردی، تهران: نشر جهان، [بی‌چا]. 2. ابن سینا، حسین‌بن عبدالله (1404ق.)، التعلیقات، تحقیق: عبد الرحمن بدوی، بیروت: مکتبة الاعلام الاسلامی، [بی‌چا]. 3. بغدادی، ابوالبرکات (1373)، المعتبر فی الحکمة، اصفهان: دانشگاه اصفهان، دوم. 4. اردکانی، محمدعلی [بی‌تا]، اسرارالتوحید، تهران: انتشارات اسلامیه، اول. 5. استرآبادی، محمد‌جعفر (1382)، البراهین القاطعة فی شرح تجرید العقائد الساطعة، تحقیق: مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی، قم: مکتب الأعلام الإسلامی، اول. 6. اسفراینی، ملااسماعیل (1383)، أنوار العرفان، تحقیق: سعید نظری، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، اول. 7. ایجی، محقق دوانی، افغانی، جمال‌الدین (1423ق.)، التعلیقات علی شرح العقائد العضدیة، مقدمه از سیدهادی خسروشاهی و تحقیق: دکتر عماره و تحریر: شیخ محمد عبده، [بی‌جا]، [بی‌نا]. 8. انصاریان، حسین (1386)، ترجمه نهج البلاغه، تهران: پیام آزادی، دوم. 9. تفتازانی، سعدالدین (1409ق.)، شرح المقاصد، مقدمه و تحقیق و تعلیق: دکتر عبد الرحمن عمیره، افست قم: الشریف الرضی. 10. جامی، نورالدین عبدالرحمن (1358ش)، الدرة الفاخرة فی تحقیق مذهب الصوفیة و المتکلمین والحکماء المتقدمین، به اهتمام نیکو لاهیر و علی موسوی بهبهانی، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی، [بی‌چا]. 11. جوادی آملی، عبدالله (1387)، تحریر تمهید القواعد، ج2، تحقیق: حمید پارسانیا، قم: چاپ اول. 12. ــــــــــ (1388)، فلسفه صدرا، تحقیق: محمدکاظم بادپا، [بی‌جا]: [بی‌نا]، چاپ سوم. 13. خواجویی، محمد‌اسماعیل (1418ق.)، جامع الشتات، تحقیق: سید مهدی رجائی، [بی‌جا]: [بی‌نا]، چاپ اول. 14. خوانساری، آقا جمال، سبزواری (1378)، الحاشیة علی حاشیة الخفری علی شرح التجرید، تصحیح: رضا استادی، قم: مؤتمر المحقق الخوانساری، [بی‌چا]. 15. داماد، میر محمدباقر (1403ق.)، التعلیقة علی أصول الکافی، تحقیق: سید مهدی رجائی، قم: الخیام، بی‌چا. 16. ــــــــــ (1367)، القبسات، به اهتمام دکتر مهدی محقق دکتر سیدعلی موسوی بهبهانی، پروفسور ایزوتسو، دکتر ابراهیم دیباجی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم. 17. ــــــــــ (1385- 1381)، مصنفات میرداماد، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران: انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ اول. 18. دغیم، سمیح (2001م.)، موسوعة مصطلحات الامام فخرالدین الرازی، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون. 19. دوانی، خواجویی، ملااسماعیل (1381)، سبع رسائل، تقدیم و تحقیق و تعلیق: دکتر تویسرکانی، تهران: میراث مکتوب، چاپ اول. 20. رازی، فخرالدین (1406ق.)، لوامع البینات شرح أسماء الله تعالی والصفات، قاهره: مکتبة الکلیات الأزهریة، [بی‌چا]. 21. ــــــــــ (1404ق.)، شرح الفخر الرازی علی الاشارات (شرحی الاشارات)، قم: مکتبة آیة الله المرعشی، [بی‌چا]. 22. رسولی‌محلاتی، هاشم (1364)، ترجمه الروضة من الکافی، تحقیق و تصحیح: علی‌اکبر غفاری، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ اول. 23. سبزواری، ملاهادی (1372)، شرح الأسماء الحسنی، تحقیق: دکتر نجفقلی حبیبی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول. 24. صدرالمتألهین، محمدبن ابراهیم (1387)، المظاهر الالهیة فی اسرار العلوم الکمالیة، مقدمه و تصحیح و تعلیق: سیدمحمد خامنهای، تهران: بنیاد حکمت صدرا، چاپ اول. 25. ــــــــــ (1366)، شرح أصول الکافی لصدر المتألهین، تصحیح: محمد خواجوی و تحقیق: علی عابدی شاهرودی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول. 26. صدوق، محمدبن نعمان (1398ق.)، التوحید، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ اول. 27. ــــــــــ (1414ق.)، الاعتقادات، قم: المؤتمر العالمی للشیخ المفید، چاپ دوم. 28. طباطبایی، محمدحسین (1417ق.)، المیزان فی‌تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم. 29. طوسی، نصیرالدین (1375)، شرح الاشارات والتنبیهات، قم: نشر البلاغه. 30. فیض الکاشانی، ملامحسن (1375)، اصول المعارف، تعلیق و تصحیح و مقدمه: سید جلال‌الدین آشتیانی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ سوم. 31. ــــــــــ (1387)، رسائل فیض کاشانی، تهران: مدرسه عالی شهید مطهری، چاپ اول. 32. قمی، قاضی سعید (1415ق.)، شرح توحید الصدوق، تصحیح و تعلیق: نجفقلی حبیبی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول. 33. کلینی، ثقه الاسلام (1362)، الکافی، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ دوم. 34. کمره‌ای، محمدباقر (1351)، آسمان و جهان، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ اول. 35. لاهیجی، فیاض (بی‌تا)، شوارق الإلهام فی شرح تجرید الکلام، اصفهان: انتشارات مهدوی، [بی‌چا]. 36. ــــــــــ (1383)، گوهر مراد، تهران: نشر سایه، چاپ اول. 37. مجلسی، محمدباقر (1404ق.)، بحار الأنوار، بیروت: مؤسسة الوفاء، [بی‌چا]. 38. مصطفوی، سید جواد [بی‌تا]، ترجمه الکافی، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ اول. 39. موسوی همدانی، محمدباقر (1374)، ترجمه تفسیر المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم. 40. نراقی، ملامهدی (1381)، اللمعات العرشیة، کرج: عهد، چاپ اول. 41. ــــــــــ (1423ق.)، جامع الأفکار وناقد الأنظار، تصحیح و تقدیم: مجید هادی‌زاده، تهران: انتشارات حکمت، چاپ اول.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,703 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 453 |
||