آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,387 |
| تعداد مقالات | 34,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,989,616 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,703,417 |
نظریه حدّ وسط از منظر غزالى | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 5، دوره 19، شماره 76، دی 1393، صفحه 95-120 اصل مقاله (539.98 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| حسین اترک | ||
| دانشیار دانشگاه زنجان | ||
| تاریخ دریافت: 06 دی 1394، تاریخ پذیرش: 06 دی 1394 | ||
| چکیده | ||
| نظریه اخلاقی غزالی تقریری از نظریه‌های فضیلت‌گرایی اخلاقی است که در واقع تلفیقی از سه رویکرد فلسفی، نقلی و عرفانی است که جنبه نقلی و عرفانی آن بسیار غلیظ‌تر از جنبه فلسفی آن است. وی از سویی تابع نظریه حد وسط ارسطویی است که فضیلت اخلاقی را حد وسط دو رذیلت افراط و تفریط می‌داند و از سوی دیگر، افزون بر عقل، شرع را نیز معیار تعیین فضیلت برمی‌شمارد و با استناد به آیات و روایات، فضایل اخلاقی را معین می‌کند. غزالی به طور کلی سعادت را کمال ویژه هر موجود تعریف می‌کند و سعادت انسان را در علم و معرفت به حقایق اشیا می‌داند. البته به نظر می‌رسد وی افزون بر علم و معرفت، چهار عامل: خیرات بیرونی، فضایل بدنی، فضایل اخلاقی و سعادت اخروی دیگر را نیز جزو سعادت انسان برمی‌شمارد که سه مورد نخست نقش مقدمی برای سعادت اخروی دارند و سعادت حقیقی و نهایی انسان در لقای خداوند است. غزالی نوآوری‌های متعددی در نظریه حد دارد که عبارتند از: افزودن قوه‌ای به نام قوه عدل به قوای سه‌گانه افلاطونی، ارائه تعریفی جدید از عقل عملی که وظیفه آن تنها تحریک بدن و تدبیر قوای شهوی و غضبی است، ارائه تعریفی جدید از فضیلت عدالت، افزودن معیار شرع بر معیار عقل به‌عنوان معیارهای تعیین حد وسط، ارائه استدلال نقلی در تأیید نظریه اعتدال، افزودن فضایل شرعی و صوفیانه به فهرست فضایل. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| غزالی؛ فضیلت‌گرایی اخلاقی؛ سعادت؛ فضیلت؛ حد وسط؛ فضایل توفیقی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Ghazali's Theory of Mean for Moral Virtues | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Atrak | ||
| چکیده [English] | ||
| Ghazālī's moral theory is a version of virtue theory, consisting in fact of three philosophical, traditional (hadith-based) and mystical aspects, with the latter two playing a more prominent role than the former. On the one hand, he follows the Aristotelian theory of the mean according to which moral virtue is a mean between the two extremes of vice, and on the other hand, in addition to rational reasoning, he takes Sharia to be a criterion of virtues as well, determining moral virtues on the basis of Quranic verses and hadiths. In general, he takes wellbeing to be the particular perfection of a being, and in particular, he takes human wellbeing to be knowledge of the natures of things. It seems, however, that in addition to knowledge, he takes four other factors-external good, bodily virtues, moral virtues and afterlife wellbeing-to be part of human wellbeing, the first three of which play a preparatory role in the latter. The real human wellbeing, he thinks, is meeting God. Ghazālī has his own contributions in the theory of mean concerning moral virtues, such as adding a faculty of justice to Plato's three faculties, a new definition of practical reason whose function is to move the body and to manipulate appetitive and anger faculties, a new definition of the virtue of justice, adding the criterion of Sharia to that of reason as a criterion for determining the mean, providing a hadith-based argument for the theory of the mean, adding religious and sufistic virtues to the inventory of moral virtues. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ghazālī, Moral Virtue Theory, Theory of the Mean, Success Virtues | ||
| مراجع | ||
|
1. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1371)، المباحثات، انتشارات بیدار، قم: چاپ اول. 2. ــــــــــــ (1383)، رساله نفس، با مقدمه و حواشی دکتر موسی عمید، همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی سینا و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. 3. ارسطو (1378)، اخلاق نیکوماخوس، ترجمه محمدحسن لطفى، چاپ اول، تهران: انتشارات طرح نو. 4. ــــــــــــ (1378)، درباره نفس، ترجمه علی‌مراد داوودی، تهران: انتشارات حکمت. 5. افلاطون (1367)، جمهوری، دوره آثار افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفی، چاپ دوم، تهران: انتشارات خوارزمی. 6. خزاعی، زهرا (1384)، «ارسطو، هیوم و اخلاق فضیلت»، اندیشه نوین دینی، ش14. 7. دوانی، جلال‌الدین (1391)، اخلاق جلالی (لوامع الاشراق فی مکارم الاخلاق)، تصحیح عبدالله مسعودی ارانی، تهران: انتشارات اطلاعات. 8. راغب اصفهانی (1408ق)، تفصیل النشأتین وتحصیل السعادتین، بیروت: دارالغرب الاسلامی. 9. ــــــــــــ (ابوالحسین قاسم بن محمد بن مفضل) (1428ق)، الذریعه الی مکارم الشریعه، چاپ اول، قاهره: انتشارات دارالسلام. 10. شیدان‌شید، حسینعلی (1385)، عقل در اخلاق از نظر غزالی و هیوم، قم: انتشارات حوزه و دانشگاه. 11. طوسى، خواجه نصیرالدین (1413ق)، اخلاق ناصری، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه. 12. غزالی، ابوحامد محمد (1361)، تهافت الفلاسفه، ترجمه علی اصغر حلبی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 13. ــــــــــــ (1371)، کتاب الاربعین، ترجمه برهان الدین حمدی، تهران: انتشارات اطلاعات. 14. ــــــــــــ (1381)، کیمیای سعادت، تصحیح احمد آرام، چاپ هشتم، ج1، تهران: انتشارات گنجینه. 15. ــــــــــــ (1989)، میزان العمل، بیروت: دار الکتب العلمیه. 16. ــــــــــــ (2000)، معیار العلم، تصحیح علی بوملحم، بیروت: دار و مکتبة الهلال. 17. ــــــــــــ (2004)، احیاء علوم الدین، چاپ اول، بیروت: دار و مکتبة الهلال. 18. فارابى، ابونصر (1971)، فصول متنزعه، تحقیق فوزی متری نجار، بیروت: دار المشرق. 19. فرانکنا، ویلیام کى (1376)، فلسفه اخلاق، ترجمه هادى صادقى، چاپ اول، تهران: مؤسسه فرهنگى طه. 20. مسکویه، ابوعلی (1384)، تهذیب الاخلاق، قم: انتشارات زاهدی. 21. ملاصدرا، صدرالدین محمد (1379)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، قم: انتشارات مصطفوی. 22. Hooft, Stan van (2006), Understanding Virtue Ethics, Acumen Publisher.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,633 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 951 |
||