آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,477 |
| تعداد مقالات | 35,334 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,303,046 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,413,622 |
بازخوانی قواعد و شرایط تأویل از دیدگاه قاضی نعمان | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 6، دوره 20، شماره 79، مهر 1394، صفحه 133-155 اصل مقاله (549.63 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| غلامعباس عشرتی | ||
| هیئت علمی پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی و مدیر مؤسسه آموزش عالی معصومیه | ||
| تاریخ دریافت: 05 تیر 1395، تاریخ پذیرش: 05 تیر 1395 | ||
| چکیده | ||
| قاضی نعمان، از فقیهان معروف اسماعیلی، در آثار خود به مسئله تأویل به‌گونه‌ای خاص و متفاوت از دیگر اسماعیلیان پرداخته است. به‌رغم دیدگاه اسماعیلیان که به باطن و تأویل نگاه حداکثری دارند و در مواردی نیز دچار خطا می‌شوند، قاضی نعمان اعتقاد به تأویل را در کنار نص تبیین می‌کند و با ترسیم خط اعتدال می‌کوشد از خطا‌های دیگر اسماعیلیان در امان ماند. وی ظاهر قرآن را صامت و معجزه پیامبر(ص) و تأویل و باطن را معجزه ائمه(علیهم السلام) می‌داند. او تأویل و باطن را علمی می‌داند که با بهره‌گیری از آیات قرآن و در چارچوب ضوابط اثبات‌پذیر است. از آرای قاضی نعمان به‌رغم ارتکاب تأویل‌های مردود، می‌توان قواعد و شرایط تأویل را بدین شرح استخراج کرد: «توجه به ظاهر در کنار باطن؛ ارتباط مفهومی تأویل و عقل، تأثیر اخلاص در صحّت تأویل، منتهی‌شدن تأویل به علم امام و دخالت ایمان در صحت تأویل». به‌رغم امتیازهای فکری قاضی نعمان در مسئله تأویل، اشکال‌ها و ابهام‌های جدّی در دیدگاه او وجود دارد که در این نوشتار به بررسی و نقد آنها پرداخته‌ایم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تأویل؛ اسماعیلیه؛ قاضی نعمان؛ قواعد تأویل؛ باطنی‌گرایی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Revisiting The Principles And Conditions Of Ta’wīl According To Qāḍī Nu’mān | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Gholamhossain Eshrati | ||
| Faculty member of the Islamic Sciences and Culture Academy and the Head of Ma’sumiyya Higher Education Institute. | ||
| چکیده [English] | ||
| Qāḍī Nu’mān, a well-known Islma’īlī jurisprudent (faqīh), introduced a different approach to the problem of interpretation (ta’wīl) from other Isma’īlī scholars. In contrast with the dominant Isma’īlī view that is too liberal with interior interpretations and sometimes leads to mistakes, Qāḍī Nu’mān commits himself with ta’wīl with an eye to the explicit meanings of texts. With this moderate approach to ta’wīl, he tries to be immune from errors of other Isma’īlī scholars. He takes the apparent meanings of the Quran to be silent and a miracle of the Prophet (s) and the interior (bāṭin) meanings of the Quran (ta’wīl) to be a miracle of the Shiite Imams (a). He takes ta’wīl to be a discipline that is verifiable in terms of Quranic verses and some rules and principles. Although he made some implausible ta’wīls or interpretations, we can extract some rules and conditions for ta’wīl from his views: considering both the apparent and the interior or hidden meanings, conceptual relation between ta’wīl and reasoning, the effect of purity or piety on the accuracy of ta’wīl, its leading to Imam (a)’s knowledge, and the role of faith in the accuracy of ta’wīl. Despite the advantages of Qāḍī Nu’mān’s approach to ta’wīl, there are serious problems with it that I shall deal with in this paper. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ta’wīl (Interior Interpretation), Ismā’īlīyya, Qāḍī Nu’mān, Principles of Ta’wīl, Interior Approach | ||
| مراجع | ||
|
1. قرآن کریم. 2. ابن عربی، محی الدین (بی‌تا)، فتوحات المکیه، بیروت: دار صادر. 3. ابن فارس (1405ق)، معجم مقاییس اللغه، قم: مرکز النشر، مکتب الأعلام الإسلامی. 4. ابن منظور (1363)،لسان العرب، قم: نشر ادب الحوزه. 5. تامر، عارف (1960م)،مقدمه اساس التأویل، بیروت: دار الثقافه. 6. حلی، حسن بن یوسف (1407)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم: دفتر انتشارات اسلامی. 7. دفتری، فرهاد (1375)، تاریخ و عقائد اسماعیلیه، ترجمه: فریدون بدره‌ای، تهران: نشر فرزان. 8. دفتری، فرهاد (1377)، «اسماعلیه» در: دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 8، چاپ اول، تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی. 9. دیلمی، حسن بن محمد (بی‌تا)، ارشاد القلوب، مترجم هدایت الله مسترحمی، تهران: مصطفوی. 10. سراج، ابونصر (1914م)، کتاب اللمع فی التصوف، چاپ رینولد، آلن نیکلسون، لیدن. 11. طباطبایی، محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی. 12. عماد الدین القرشی، ادریس (بی‌تا)، عیون الاخبار وفنون الآثار، تحقیق: مصطفی غالب، بیروت: دار الاندلس. 13. غالب، مصطفی (1343)، اعلام الاسماعیلیه، بیروت: دار الیقظه العربیه. 14. غالب، مصطفی (بی‌تا)، الحرکات الباطنیه فی الاسلام، بیروت: دار الاندلس. 15. قاضی نعمان (1415ق)، تأویل الدعائم، الطبعة الاولی، بیروت: دارالاضواء. 16. قاضی نعمان (1969م)، دعائم الاسلام، الطبعة الثالثه، مصر: دارالمعارف. 17. قاضی نعمان (بی‌تا)،اساس التأویل، بیروت: دارالثقافه. 18. قبادیانی، ناصرخسرو (1384)، وجه دین، چاپ دوم، تهران: انتشارات اساطیر. 19. مجلسی، محمدباقر (1403)، بحار الانوار، الطبعه الثانیه، بیروت: دار الاحیاء التراث. 20. مجلسی، محمدباقر (1404)، مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تصحیح سید‌هاشم رسولی محلاتی، تهران: دار الکتب الاسلامیه. 21. معرفت، محمدهادی (1418ق)، التفسیر والمفسرون، مشهد: الجامعه الرضویه. 22. مکارم شیرازی، ناصر (1375)، تفسیر نمونه، چاپ سی وسوم، تهران: دار الکتب الاسلامیه. 23. مؤید فی الدین، هبة‌‌الله (1974م)، المجالس المؤیدیه، به‌کوشش مصطفی غالب، بیروت: دارالاندلس. 24. همدانی، عین القضات (1341)، تمهیدات، به کوشش عفیف عسیران، تهران: دانشگاه تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,432 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 930 |
||