چرا جمهوری اسلامی ایران از فلسطین دفاع می‌کند؟

پاسخ به شبهات تاریخی اشغال فلسطین

چرا جمهوری اسلامی ایران

از فلسطین دفاع می‌کند؟

مجید صفاتاج

مدت زمانی است که در جامعه اسلامی ایران توسط ابزارهای رسانه‌ای و دستگاه‌های تبلیغاتی غرب و نظام سلطه جهانی تبلیغ می‌شود که با توجه به اوضاع نابسامان اقتصادی مردم ایران و تورم فزاینده‌ای که در آن وجود دارد چرا جمهوری اسلامی ایران به مردم فلسطین کمک مالی و حتی از نهضت آن حمایت تسلیحاتی می‌کند؟ القاء این نوع شبهات به مردم ایران هر چند هدفی جز تأمین امنیت پایدار برای رژیم جعلی صهیونیستی و تداوم سیاست‌های توسعه‌طلبانه تروریستی و تجاوزکارانه آن در منطقه از سوی نظام سلطه جهانی و جلوگیری از پیام جهانی انقلاب اسلامی ایران در بیداری ملل مسلمان منطقه ندارد، اما بر بخشی از از مردم ناآگاه به مسائل منطقه و یا جریان‌های سیاسی غرب‌گرا در ایران تأثیراتی داشته است، به همین لحاظ ضروری است برای آگاهی‌بخشی به ملت مسلمان ایران و تبیین حقیقت و ماهیت دفاع از قضیه فلسطین به چند نکته اساسی توجه شود.

اول: ملت ایران ملتی است مسلمان و نظام برگرفته از اراده ملی این ملت نیز نظامی است اسلامی و مبتنی بر آموزه‌های دینی و قرآنی، بنابراین بر اساس قانون اساسی، جمهوری اسلامی موظف است در سیاست‌گذاری‌های داخلی و خارجی خود به آموزه‌های دینی، به‌ویژه قرآن مجید تمسک جوید. قضیه فلسطین و حمایت جمهوری اسلامی ایران از ملت مسلمان آن نیز بخشی از این اصول است.

قرآن مجید در آیات متعددی بر حمایت از ملل مظلوم تأکید ورزیده است که به چند مورد آن اشاره می‌کنیم:

1ـ أُذِنَ لِلَّذینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ نَصْرِهِمْ لَقَدیرٌ * الَّذینَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ بِغَیْرِ حَقٍّ إِلاَّ أَنْ یَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَ لَوْ لا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَ بِیَعٌ وَ صَلَواتٌ وَ مَساجِدُ یُذْکَرُ فیهَا اسْمُ اللَّهِ کَثیراً وَ لَیَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزیزٌ^(۱) در این آیه علت اذن در جهاد را «مظلومیت» و مورد ظلم قرار گرفتن و اخراج از خانه و کاشانه و آواره ساختن مؤمنان از وطن خود از سوی ستمگران می‌داند.

2ـ وَ لَمَنِ انْتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولئِکَ ما عَلَیْهِمْ مِنْ سَبیلٍ * إِنَّمَا السَّبیلُ عَلَى الَّذینَ یَظْلِمُونَ النَّاسَ وَ یَبْغُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیم^(۲)‏

کسانی که بعد از آنکه مورد ظلم قرار گرفتند، یاری بطلبند، ایرادی بر آنان نیست، ایراد و مجازات بر کسانی است که به مردم ستم می‌کنند و در زمین به ناحق ظلم روا می‌دارند.

3ـ وَ ما لَکُمْ لا تُقاتِلُونَ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ وَ الْمُسْتَضْعَفینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ الَّذینَ یَقُولُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْیَه الظَّالِمِ أَهْلُها وَ اجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا وَ اجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ نَصیراً^(۳)

چرا در راه خدا و برای رهایی مردان و زنان و کودکانی که [به دست ستمگران تضعیف شده‌اند] پیکار نمی‌کنید؟ همان افراد [ستمدیده‌ای] که می‌گویند: پروردگارا ما را از این شهر (مکه) که اهلش ستمگرند، بیرون ببر و از طرف خود برای ما سرپرستی قرار ده و از جانب خود، یار و یاوری برای ما تعیین فرما.

در سنت نبوی«ص» و ائمه معصومین«ع» نیز سفارش زیادی به این امر شده و در اسلام، مسئولیت مقابله با تهدید و ارعاب، وظیفه‌ای همگانی است و باید یکپارچه، در برابر عوامل تهدید و ارعاب ایستاد و از مظلوم دفاع کرد و خصم ظالم بود. دستور نورانی امیرالمؤمنین«ع» مبنی بر این که «همواره خصم ظالم و یار و یاور مظلوم باشید» همواره بر تارک عالم می‌درخشد و بیانگر تعالی اصول حقوقی اسلام و حقانیت این نظام حقوقی است. پیامبر عظیم الشأن اسلام«ص» نیز فرمودند: «هر کس فریاد دادخواه و مظلومی ـ اعم از مسلمان یا غیرمسلمان ـ را بشنود که مسلمین را به یاری می‌طلبد، اما به کمک او نشتابد، مسلمان نیست.» و در روایت دیگر فرمودند: «یاری ضعیفان، بهترین و بافضیلت‌ترین صدقه‌هاست.» براساس بعضی از روایات دیگر، مسلمانان باید به حل معضلات و گره‌گشایی یکدیگر اهتمام ورزند و در این راستا تلاش کنند، وگرنه از زمره مسلمان واقعی خارج هستند.

دوم: از جهت دیگر نیز باید به چند نکته اساسی توجه کرد:

1ـ براساس اصول و مبانی اسلام، جامعه اسلامی پیکره واحدی است و مسلمین نمی‌توانند در قبال سایر مسلمانان بی‌تفاوت باشند. پیامبر اسلام«ص» می‌فرماید: «من اصبح و لم یهتم بامور المسلمین فلیس بمسلم.» و «من سمع رجلاً ینادی یا للمسلمین فلم یجبه فلیس بمسلم.» و «مثل المؤمنین فی توادّهم و تراحمهم و تعاطفهم کمثل الجسد، اذا اشتکی بعضهم تداعی سائرهم بالسهر و الحمی.» حکایت مؤمنان در دوستی و مهربانی، چون اعضای یک پیکر است. وقتی یکی از آنها رنجور شود، دیگران برای مراقبت و حمایت از او همداستان می‌شوند.^(۴)

این همبستگی عمیق اسلامی، تعاون اسلامی را به همراه دارد، بدین معنا که مسلمانان در کلیه امور و شئون مشترک اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خود، موظف به همکاری و همیاری یکدیگرند. تعالیم مذکور در چهارچوب عقیده و ایمان، بسیار کارساز است و مجموعه امت اسلامی را ـ از مشرق تا مغرب عالم ـ همچون دانه‌های تسبیح به یکدیگر پیوند می‌دهد.

2ـ اصول و قوانین نظام و انقلاب اسلامی ناشی از آموزه‌های دین مبین اسلام‌اند، لذا انقلاب اسلامی از بدو شکل‌گیری تا کنون، اهداف خود را منحصر به برپایی حکومت اسلامی در ایران نکرده است، بلکه خود را موظف به آزادی و بیداری سایر ملل مظلوم جهان و حمایت از حقوق آنان می‌داند. براساس تحقق عملی حاکمیت ملی، دولت به نمایندگی از تمام افراد مردم، موظف به ایفای «تعهد برادرانه نسبت به همه مسلمانان» است، به همین جهت، ضمن آنکه «موظف است سیاست کلی خود را بر پایه ائتلاف و اتحاد ملل اسلامی قرار دهد.»، در اعمال سیاست خارجی باید «دفاع از همه مسلمانان» را وجهه همت خود سازد.^(۵)

بر این اساس جمهوری اسلامی ایران، حمایت‌های بی‌دریغ مادی و معنوی خود را در ـ حد امکانات و شرایط بین‌المللی ـ از ملت‌های مظلوم دریغ نکرده است (مانند حمایت از مردم ستمدیده آفریقای جنوبی، مسلمانان بوسنی ـ هرزگوین، افغانستان، قفقاز، لبنان و فلسطین و ...)

3ـ از آنجا که مشکل اسرائیل مربوط به همه جهان اسلام است و تمام مسلمانان مورد تهدید هستند، نجات ملت فلسطین و تشکیل دولت مستقل و طرد و نابودی اسرائیل، پیوسته مورد اهتمام مسئولان، مردم و نظام جمهوری اسلامی ایران بوده و در این جهت، تدابیر قانونی و انواع حمایت‌های مالی، معنوی، تبلیغاتی و... صورت گرفته است.

قانون حمایت از انقلاب اسلامی مردم فلسطین (مصوب 19/2/69 مجلس شورای اسلامی) خطوط اصلی سیاست حمایت از مردم فلسطین را چنین مقرر داشته است:

1ـ اعتقاد بر تعلق فلسطین به ملت فلسطین و غاصب بودن اسرائیل و حمایت از مردم ستمدیده، آواره و مبارز فلسطین تا رسیدن به حقوق حقّه خویش به هر نحو ممکن (ماده 1)؛

2ـ تشکیل صندوق کمک‌های انسانی جهت حمایت از مردم فلسطین، آوارگان و مبارزان فلسطینی

3ـ حمایت معنوی و مادی از خانواده شهدا، جانبازان، اسرا و مفقودان سرزمین‌های اشغالی به وسیله بنیاد شهید

4ـ اعطای بورس تحصیلی دانشگاهی به داوطلبان فلسطینی

5ـ تشکیل کمیته دائم نظارت بر اجرا، پیگیری و هماهنگی‌های لازم نسبت به امور فلسطین و ارائه گزارش به مجلس شورای اسلامی

6ـ حمایت‌های تبلیغاتی مؤثر برون مرزی از سوی سازمان‌های مربوط (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی)

7ـ تعیین و پیشنهاد رسمیت «بیت‌المقدس» به عنوان موطن و مرکز دولت اسلامی در تبعید فلسطین به کشورهای اسلامی

8ـ تحریم رابطه اقتصادی با تمام مؤسسات و شرکت‌های وابسته به صهیونیست‌ها در سطح جهان

این مواضع فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، حداکثر حمایتی است که در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران از فلسطینیان آواره و اخراج شده از کشورشان به عمل می‌آورد.^(۶)

سوم: وجود پاره‌ای از مشکلات و معضلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... در سطح کشور، امری واقعی و غیرقابل انکار است و برای خروج از این وضعیت و دستیابی به وضعیت مطلوب‌تر، تلاش‌های مضاعفی لازم است.

در کنار واقعیت فوق، باید واقعیت دیگری را نیز در نظر گرفت و آن توجه به سایر مسئولیت‌های دینی و ملی دولت و نظام اسلامی است. به عبارت دیگر حیطه و گسترة وظایف و مسئولیت‌های دولت‌ها فقط در درون مرزهای آن کشور محدود نمی‌شود، بلکه دولت‌ها برای دستیابی به اهداف خود در سطح داخلی و بین‌المللی (از قبیل تأمین امنیت و منافع ملی و تحقق آرمان‌های ایدئولوژیک) ناچارند تا محدوده عملکرد و اقدامات خود را به بیرون از مرزهای بین‌المللی، گسترش دهند و در عرصه معادلات و رقابت‌های بین‌الملل شرکت فعال داشته باشند.

امروزه به دلیل گسترش ارتباطات و تکنولوژی، جهانی شدن اقتصاد و... ـ که مرزهای ملی کشورها را درنوردیده است ـ دیگر نمی‌توان حیطه عملکرد و وظایف دولت‌ها را در محدودة مرزهای آن کشور، تعریف کرد، بلکه بر عکس دولتی از توانایی بیشتر در سامان دادن به مسائل داخلی و تأمین امنیت و رفاه در سطح جامعه و تعقیب آرمان‌های ایدئولوژیک خود بهره‌مند می‌شود که به صورت فعال در مناسبات، معادلات و رقابت‌های بین‌المللی حضور داشته باشد، در چهارچوب اصول سیاست خارجی خویش، نقش مؤثری را در تأثیرگذاری بر تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی ایفا و از موقعیت‌ها و فرصت‌های بین‌الملل به بهترین نحو برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی خود استفاده کند.

عوامل متعددی در شکل‌گیری سیاست خارجی کشورها مؤثرند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:^(۷)

۱. ارزش‌ها و اعتقادات 2. زمینه‌های تاریخی و فرهنگی 3. ساختار نظام بین‌الملل 4. مشکلات و نیازهای داخلی

دولت‌ها برای تحقق اهداف سیاست خارجی خود، از ابزارها و تکنیک‌های گوناگون از جمله  دیپلماسی، حربه‌های اقتصادی، نظامی و فرهنگی بهره می‌گیرند. استفاده صحیح و به‌موقع از این تکنیک‌ها، در میزان موفقیت واحدهای سیاسی بسیار مؤثر است.^(۸)

در سطح بین‌الملل، سیاست خارجی کشوری موفق‌تر و از توانایی بیشتری برای پیشبرد اهداف بین‌المللی و تـأمین منافع ملی خود برخوردار است که توانایی بیشتری در کاربرد تمام این ابزارها داشته باشد و در موقع نیاز برای دسترسی به اهداف خود، از آنها بهره گیرد. 

براساس مطالب یاد شده در خصوص کمک ایران به مسلمانان فلسطین باید گفت:

یکم: بخشی از این کمک‌ها (مانند مواد غذایی، دارو، پوشاک و...) در شرایط فعلی، حیاتی هستند و از مسئولیت‌های فراملی دولت اسلامی محسوب می‌شوند.

دوم: با توجه به نیازهای ضروری و حیاتی مردم فلسطین و امکانات نسبتاً خوب کشورمان، کمک‌ها محدودند و تأثیر منفی در روند آبادانی و حل مشکلات اقتصادی و معیشتی ما ندارند. به‌علاوه نتایج مثبتی را در کوتاه‌مدت و طولانی‌مدت، در سطح منطقه‌ای و بین‌الملل، برای کشورمان به ارمغان می‌آورند. میزان کمک‌ها وقتی در سطح افراد نگریسته شود، زیاد به چشم می‌آید (مثلاً صد کامیون)؛ اما همین میزان در سطح کلان بسیار اندک است، یعنی ارزش مادی آن کمک‌ها برای آحاد ملت، رقم بزرگی است، ولی در سطح یک کشور رقمی جزئی است و اگر بخواهند همان میزان کمک را در داخل بین همه مردم آن کشور تقسیم کنند، بسیار ناچیز است.

سوم: فشارها و مشکلات جامعه هر اندازه زیاد باشد، با وضعیت پیش آمده برای برادران و خواهران آواره فلسطینی و... اصلاً قابل قیاس نیست.

چهارم: مسلمین امت واحده و دارای سرنوشت مشترکی‌اند. استعمارگران همواره در پی جداسازی و تفرقه میان ملت‌های مسلمان‌اند تا از این رهگذر، سلطه خود را بر جهان اسلام بیشتر استوار سازند. بنابراین اگر ما دست از یاری برادران مظلوم مسلمان خود برداریم، در واقع به پاره‌سازی امت واحد اسلامی ـ که هدف دشمنان است ـ کمک کرده‌ایم.

پنجم: بر اساس یک روایت، همان ‌طور که کمک‌های فردی موجب افزایش نعمت و برکات الهی است، کمک‌های اجتماعی نیز چنین است.

ششم: امروزه در تمام جهان سرمایه‌هایی برای کمک به جوامع محروم اختصاص داده می‌شود و در این حرکت انسان‌دوستانه، مسلمانان و جمهوری اسلامی باید جلودار باشند.

هفتم: انجام حمایت‌های اقتصادی، سیاسی و تبلیغاتی در حد وسع و توان از ملت‌های مسلمان دیگرـ خصوصاً فلسطین ـ نه تنها با منافع ملی ما تعارض ندارد؛ بلکه در راستای تأمین منافع ملی ایران به حساب می‌آید، زیرا:

اولاً، منافع ملی یک کشور فقط در مرزهای جغرافیایی آن محدود نمی‌شود، لذا دولت‌ها به میزان هزینه‌هایی که در کشورهای دیگر صرف می‌کنند، از توان و قدرت تصمیم‌گیری و تأثیرگذاری بیشتری در آینده آن کشور و معادلات منطقه‌ای برخوردار خواهند بود.

ثانیاً، حفظ موجودیت، استقلال و تمامیت ارضی و امنیتی ملی کشور که از عناصر کلیدی و حیاتی تشکیل‌دهنده منافع ملی است، نیازمند صرف چنین هزینه‌ها و کمک به ملت‌هایی است که در خط اول مبارزه با دشمنان ما قرار دارند. واقعیت این است که مردم مظلوم و مبارز فلسطین، از ما نیز دفاع می‌کنند و ما کمترین وظیفه خود (تدارکات و پشتیبانی) را انجام می‌دهیم. رهبر فرزانه انقلاب در دیدار با فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فرمودند: «اگر صهیونیست‌های افزون‌طلب گرفتار انتفاضه نبودند، بدون تردید برای سیطره بر مصر و سوریه و لبنان و دیگر کشورهای خاورمیانه وارد عمل می‌شدند».

هسته‌های مقاومت و نهضت‌های آزادی‌بخش در سراسر جهان اسلام یکی از مهم‌ترین اهرم‌های قدرت جمهوری اسلامی هستند که ابرقدرت‌ها را ترسانده و موجب بازدارندگی آنها از عملی کردن نیات امپریالیستی‌شان شده‌اند. کمک به این مردم مبارز، به معنای استحکام بخشیدن به سنگرهای دفاعی خود است.

آینده‌نگری و تأمین منافع بلندمدت بهترین دلیل بر انجام چنین اقداماتی است، زیرا آرمان‌ها و اهداف توسعه‌طلبانه رژیم صهیونیستی هرگز به فلسطین محدود نمی‌شود، بلکه آنان آرزوی سیطره بر جهان اسلام و به‌خصوص ام‌القرای آن (جمهوری اسلامی ایران) را در سر می‌پروراند.

هشتم: این کمک‌ها یکپارچگی ما را بهتر حفظ می‌کند و قدرت جمعی ما را بر دشمنان افزون می‌سازد و برای مصونیت ما از خطرات دشمن مفید است.

نهم: ارسال این قبیل کمک‌ها مختص به ایران نیست، بلکه کشورهای بزرگ جهان (مانند آمریکا) به‌رغم وجود مشکلات داخلی زیاد، باز هم در جهت اهداف و منافع نامشروع خود، کمک‌های بسیار زیادی را برای اسرائیل ـ که واقعاً هیچ بهره‌ای برای ملت آمریکا ندارد ـ ارسال می‌نمایند. حال آیا رواست که کشورهای اسلامی از انجام کمترین وظایف دینی و انسانی خود در قبال مشکلات مردم فلسطین و سایر جهان اسلام دریغ ورزند؟

از طرف دیگر با توجه به واقعیاتی چند ـ از قبیل وجود مرزبندی‌های بین‌المللی، حفظ و تقویت نظام جمهوری اسلامی ایران، ارائه الگویی نمونه براساس اصول و ارزش‌های اسلامی و... ـ توجه به نیازهای داخلی نیز حائز اهمیت است. اگر زمانی بین نیازهای داخلی و خارجی، تزاحم به وجود آمد؛ رعایت اصول اهم و مهم، ضروری می‌نماید. مثلاً اگر در کشورهای دیگر، مسلمانانی نیازمند ضروری‌ترین نیازهای حیاتی (از قبیل غذا، دارو، پوشاک و...) باشند؛ بدون شک نمی‌توان به نیازهای غیرحیاتی و کم اهمیت‌تر داخلی اولویت داد؛ چون مسئله زندگی و حفظ جان مسلمانان در میان است.

به بیان دیگر، حاکم اسلامی با کمک متخصصان و کارشناسان و با درک شرایط و مقتضیات زمانی و مکانی، باید مشخص کند که اولویت با رفع نیازهای داخلی است و یا نیازهای خارجی و نسبت به هر یک، چه مقدار باید اهتمام ورزید و برای آن سرمایه گذاری کرد.

از دیگر سو مردم ما ـ که با واقعیات و الزامات جهانی، روش‌های پیشبرد اهداف سیاست خارجی و تأمین امنیت و منافع ملی و... آشنا هستند و از همه مهم‌تر وفاداری عمیقی به تعهدات دینی دارند، مثبت بودن اعطای چنین کمک‌ها و سرمایه‌گذاری‌هائی را تصدیق می‌کنند و در این زمینه همکاری و مساعدت جدی با دولت به عمل می‌آورند.

بنابراین در ضمن تلاش جدی برای رفع مشکلات داخلی، باید توجه داشت که این قبیل مشکلات و معضلات نمی‌توانند توجیه‌کننده کناره‌گیری و بی‌توجهی ایران از وضعیت نابسامان سایر مسلمانان و اهداف سیاست خارجی خود باشد، بلکه همراه با انجام وظیفه برون‌مرزی باید به حل مشکلات درون نیز پرداخت.^(۹)  

پی‌نوشت‌ها

[1]ـ حج، آیه 40 و 39.

۲ـ شوری، آیه 42 و 41.

۳ـ نساء، آیه 75.

۴ـ نهج الفصاحه، ش 2712.

۵ـ قانون اساسی، اصول6،11،56،153.

۶ـ برای آگاهی بیشتر ر. ک. جهان اسلام از دیدگاه امام خمینی، مؤسسه نشر آثار امام خمینی، فلسطین از دیدگاه امام خمینی، مؤسسه نشر آثار امام خمینی.

۷ـ جهت اطلاع بیشتر ر.ک: قوام، عبدالعلی اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل، ص 135.

۸ـ همان، ص 206.

۹ـ نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، شماره 9، (قم، نشرمعارف، 1383) صص316-313.

سوتیتر:

1.

ملت ایران ملتی است مسلمان و نظام برگرفته از اراده ملی این ملت نیز نظامی است اسلامی و مبتنی بر آموزه‌های دینی و قرآنی، بنابراین بر اساس قانون اساسی، جمهوری اسلامی موظف است در سیاست‌گذاری‌های داخلی و خارجی خود به آموزه‌های دینی، به‌ویژه قرآن مجید تمسک جوید. قضیه فلسطین و حمایت جمهوری اسلامی ایران از ملت مسلمان آن نیز بخشی از این اصول است.