«سخنان معصومین» امر به معروف و نهی از منکر

 

 

 

«سخنان معصومین»

امر به معروف و نهی از منکر

 

 رسول‌الله صلى‌الله ‏علیه‏و‏آله:

لا یَزالُ النّاسُ بِخَیرٍ ما أمَروا بِالمَعروفِ وَنَهَوا عَنِ المُنکَرِ وَتَعاوَنوا عَلَى البِرِّ وَ التَّقوى فَإذا لَم یَفعَلوا ذلِکَ نُزِعَت مِنهُمُ البَرَکاتُ، وَ سُلِّطَ بَعضُهُم عَلى بَعضٍ و َلَم یَکُن لَهُم ناصِرٌ فِى الأرضِ وَ لا فِى السَّماءِ؛           (تهذیب الاحکام، ج6، ص181، ح22)

تا زمانى که مردم امر به معروف و نهى از منکر نمایند و درکارهاى نیک و تقوا به یارى یکدیگر بشتابند در خیر و سعادت خواهند بود، اما اگر چنین نکنند، برکت‏ها از آنان گرفته شود و گروهى بر گروه دیگر سلطه پیدا کنند و نه در زمین یاورى دارند و نه در آسمان.

 

امام على علیه‌السلام:

وَماأعمالُ البِرِّ کُلُّها وَالجِهادُ فى سَبیلِ اللّه‏ِ عِندَ المرِ بِالمَعرُوفِ وَالنَّهىِ عَنِ المُنکَرِ إِلاّ کَنَفثَةٍ فى بَحرٍ لجِّىّ؛ (نهج البلاغه، حکمت 374)

همه کارهاى خوب و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر چون قطره‏اى است در دریاى عمیق.

 

رسول‌الله صلى‌‏الله ‏علیه ‏وآله:

إذا لَم یَأمُروا بِمَعروفٍ وَلَم یَنهَوا عَن مُنکَرٍ وَلَم یَتَّبِعوا الأخیارَ مِن أهلِ بَیتى، سَلَّطَ اللّه‏ُ عَلَیهِم شِرارَهُم، فَیَدعوا عِندَ ذلِکَ خِیارُهُم فَلا تُستَجابُ لَهُم؛ (امالى صدوق، ص‏254)

هرگاه (مردم) امر به معروف و نهى از منکر نکنند، و از نیکان خاندان من پیروى ننمایند، خداوند بَدانشان را بر آنان مسلّط گرداند و نیکانشان دعا کنند امّا دعایشان مستجاب نشود.

 

رسول‌الله صلى‌الله ‏علیه ‏وآله:

لا یَأمُرُ بِالمَعروفِ وَلا یَنهى عَنِ المُنکَرِ إلاّ مَن کانَ فیهِ ثَلاثُ خِصالٍ : رَفیقٌ بِما یَأمُرُ بِهِ رَفیقٌ فیما یَنهى عَنهُ ، عَدلٌ فیما یَأمُرُ بِهِ عَدلٌ فیما یَنهى عَنهُ، عالِمٌ بِما یَأمُرُ بِهِ عالِمٌ بِما یَنهى عَنهُ؛ (بحارالأنوار، ج100، ص87، ح64)

امر به معروف و نهى از منکر نکند مگر کسى که سه خصلت در او باشد: در امر و نهى خود مدارا کند، در امر و نهى خود میانه‏روى نماید و به آنچه امر و نهى مى‏کند، دانا باشد.

 

امام باقر علیه‌السلام:

أوحَى اللّه‏ُ تَعالى إلى شُعَیبٍ النَّبِىِّ إِنّى مُعَذِّبٌ مِن قَومِکَ مِائَةَ أَلفٍ: أَربَعینَ أَلفا مِن شِرارِهِم وَسِتّینَ أَلفا مِن خیارِهِم فَقالَ: یارَبِّ هؤُلاءِ الشرارُ فَما بالُ الخیارِ؟! فَأَوحَى اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ إِلَیهِ: داهَنُوا أَهلَ المَعاصى فَلَم یَغضِبُوا لِغَضَبى؛ (کافى، ج5، ص56، ح1)

خداى‌تعالى به شعیب پیامبر وحى فرمود که: من صد هزار نفر از قوم تو را عذاب خواهم کرد: چهل هزار نفر بدکار را، شصت هزار نفر از نیکانشان را. شعیب عرض کرد: پروردگارا! بدکاران سزاوارند اما نیکان چرا؟ خداى عزوجل به او وحى فرمود که: آنان با گنهکاران راه آمدند و به خاطر خشم من به خشم نیامدند.

 

رسول‌الله صلى‌‏الله ‏علیه ‏وآله:

مَن رَأى مِنکُم مُنکَرا فَلیُغَیِّرهُ بِیَدِهِ ، فَإن لَم یَستَطِع فَبِلِسانِهِ ، فَإن لَم یَستَطِع فَبِقَلبِهِ وَذلِکَ أضعَفُ الإیمانِ؛         (نهج الفصاحه، ح‏3010)

هر کس از شما منکرى ببیند باید با دست و اگر نتوانست با زبان و اگر نتوانست با قلبش آن را تغییر دهد، که پائین‏ترین درجه ایمان همین (تغییر قلبى) است.

 

امام باقر علیه السلام:

إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ وَالنَّهیَ عَنِ المُنکَرِ سَبیلُ الأنبیاءِ ، وَمِنهاجُ الصُّلَحاءِ ، فَریضَةٌ عَظیمَةٌ بِها تُقامُ الفَرائضُ ، وتَأمَنُ المَذاهِبُ ، وتَحِلُّ المَکاسِبُ ، وتُرَدُّ المَظالِمُ ، وَتَعمُرُ الأرضُ ، وَیُنصَفُ مِنَ الأعداءِ ، وَیَستَقیمُ الأمرُ؛           (کافى، ج5، ص56، ح1)

امر بمعروف و نهى از منکر راه و روش پیامبران و شیوه صالحان است و فریضه بزرگى است که دیگر فرایض به واسطه آن بر پا مى‏شود، راه‏ها امن مى‏گردد و درآمدها حلال مى‏شود و حقوق پایمال شده به صاحبانش برمى‏گردد، زمین آباد مى‏شود و (بدون ظلم) حق از دشمنان گرفته مى‏شود و کارها سامان مى‏پذیرد.

 

 

رسول‌اللّه صلی‌الله علیه وآله:

 بِئسَ القـَومُ قـَومٌ لا یَأمُرُونَ بِالمَعرُوفِ وَ لا یَنهَونَ عَنِ المُنکَرِ (بحارالانوار، ج 22، ص 311)                    بد مـردمى هســتـند کسـانى کـه امر به معروف ونهى از منکر نمى‌کنند.

 

 

رسول الله صلى الله ‏علیه ‏وآله:

مَن أَمَرَ بِالمَعرُوفِ وَنَهى عَنِ المُنکَرِ فَهُوَ خَلیفَةُ اللّه‏ِ فِى الرضِ وَخَلیفَةُ رَسُولِهِ؛                                           (مستدرک ‏الوسایل، ج12، ص179، ح13817)

هر کس امر بمعروف و نهى از منکر نماید، جانشین خدا در زمین و جانشین رسول اوست.

 

رسول الله صلى‏الله ‏علیه ‏وآله:

نَصرُ المَظلُومِ وَالْأمرُ بِالمَعرُوفِ وَالنَّهیُ عَنِ المُنکَرِ جِهادٌ؛ (جامع الأحادیث قمى، ص 125)

یارى رساندن به ستمدیده و امر به معروف و نهى از منکر جهاد در راه خداست.

 

امام علی علیه‌السلام:

مَن تَرَکَ إنکارَ الْمُنکَرٍ بِقَلبِهِ ویَدِهِ ولِسانِهِ فَهُوَ مَیِّتٌ بَینَ الْأحیاءِ؛ (تهذیب الأحکام، ج 6، ص 181)
کسى که منکَر را با قلب و دست و زبانش انکار نکند، مرده‏اى است میان زندگان.

 

رسول الله صلى‌الله ‏علیه ‏و‏آله:

مَن أمَرَ بِمَعروفٍ فَلیَکُن أمرُهُ بِذلِکَ بِمَعروفٍ. (کنزالعمل ج552)

کسی که امر به معروف می‌کند باید این کار را به روش خوبی انجام دهد.

 

رسول اللّه صلی‌الله علیه وآله:

وَالجِهَادُ مِنهَا عَلَى أربَعِ شُعَب: عَلَى الأَمرِ بِالمَعرُوفِ، وَالنَّهیِ عَنِ المُنکَرِ، وَالصِّدقِ فِیالمَوَاطِنِ، وَشَنآنِ الْفَاسِقِینَ (نهج البلاغه،کلمات قصار، 31)  

جهاد بر چهار قسم است1- امر به معروف 2- نهى از منکر 3- راستى در هنگامه شکیبائى 4- دورى از گناهکار.

 

 

رسول‌الله صلی‌الله علیه وآله:

 أَلا اُخبِرُکُم عَن اَقوامٍ لَیسُوا بِأنبِیاء وَ لا شُهدَاء تَغبِطُـهُم النّاسُ یَـومَ القِـیامَةِ ... یَأمُرُونَهُم بِما یُحِّبُ اللّه ُ وَ یَنهَوْنَهُم عَمّا یَکرَهُ اللّه ُ. (مستدرک الوسائل، ج 12، ص 182)

گروهى هستند که نه پیامبرند و نه شهید ولى مردم به مقامى که خداوند به خاطر امر به معروف و نهى از منکر به آنان عطا فرموده غبطه مى‌خورند.

 

امام صادق علیه‌السلام:

 اِنّما یَأمُرُ بِالمَعرُوفِ وَ یَنهى عَنِ المُنکَرِ، مَن کانَت فیه ثـَلاثُ خِصـالٍ: عامِلٌ بِما یَأمَرُ بِهِ تارِکٌ لِما یَنهى عَنهُ عـادِلٌ فیما یَأمـُرُ عـادِلٌ فیما یَنهى، رَفیـقٌ فیما یَأمـُرُ رَفیـقٌ فیما یَنهى. (وسائل الشیعه، ج 11، ص 419، ح 3)

کسى مى‌توانـد امر به معروف و نهى از منکر کند که داراى سه صفت باشد: 1ـ به آنچه امر مى کند عمل کند و از آنچه نهى مى کند اجتناب نماید. 2ـ در امر کردن و نهى نمودن میانه روى را پیشه خود کند. 3ـ از روى دلسوزى و مهربـانى و با مـدارا امـر و نهى کند.

 

امام‌علی علیه‌السلام:

لَعَنَ‌اللّه ُ اَلامِرینَ بِالمَعرُوفِ التّارِکینَ لَهُ وَ النـّاهینَ عَن المُنـکرِ العـامِلینَ بِـهِ

(وسائل‌الشیعه، ج 11،ص 420،حدیث 9)

کسانى که مردم را به کارهاى نیک امر مى‌کنند و خود آن را انجام نمى‌دهند و کسانى که مردم را از کارهاى زشت باز مى‌دارند اما خود مرتکب آن مى‌شوند مورد لعن و نفرین الهى هستند.

 

امام علی علیه‌السلام:

 ... وَ انهَوا غَیرَکُم عَنِ المُنکَرِ وَ تَناهَوا عَنهُ فـَإِنَّمـا أُمِـرتُم بِالنَّهىِ بَعـدَ التـَّناهِى(نهج البلاغه خطبه 104)

... دیگران را از منکر باز دارید و خود نیز از آن دورى کنید زیرا شما مأمور شده‌اید که اوّل خودتان منکر را ترک کنید بعد نهى از منکر نمائید.

 

رسول‌اللّه صلی‌الله علیه وآله:

مـَن اَمَرَ بِمَعرُوفٍ أَو نَهى عَن مُنـکَرٍ أَودَلَّ عَلى خَیرٍ اَو أَشارَ بِهِ فَهُوَ شَریکٌ.( وسائل الشیعه، ج 11، ص 398)

هرکس دیگرى را به کار نیکى امر کند یا او را از کار زشتى باز دارد یا اینکه او را به خیرى راهنمائى نماید و یا اشاره به امر خیرى داشته باشد در آن کارنیک شریک خواهد بود.

 

 

رسول‌الله صلی‌الله علیه‌ و‌آله:

 اِنَ اللّه عَزَّوَجَلَّ لَیُبغِضُ المُؤمِنَ الضَعیفَ الَّذى لادینَ لَهُ، فَقیلَ: وَ ما المُؤمِنُ الْضَعْیفُ الَّذى لادینَ لَهُ؟ قالَ صلی الله علیه وآله: اَلَّذى لایَنهى عَنِ المُنکَرِ (وسائل‌الشیعه،ج 11،ص 397)  

خداوند مورد غضب خود قرار مى‌دهد مؤمن ضعیفى را که دین نـدارد. سؤال شد مقصود چه کسى مى‌باشد فرمودند: کسى که نهى از منکر نکند.

 

 

 

رسول‌الله صلی‌الله علیه‌ و‌آله:

 لَتَأمُرُنَّ بِاَلمَعرُوفِ وَ لَتَنهُنَّ عَنِ المُنکَرِ أَو لَیَعُـمَّنـَّـکُمْ عـَذابُ اللّه(وسائل الشیعه، ج 11، ص 407)

امر به معروف کنید و از کارهاى زشـت نهى کنید وگرنه عـذاب خدا همه شـما را فراخواهد گرفت.

 

رسول‌الله صلی‌الله علیه وآله:

 لاتَزالُ اُمَّتی بِخَیرٍ ما أمِروُا بِالمَعرُوفِ وَنَهَوا عَن المُنکَرِ وَتَعاوَنُوا عَلى البِرِّ فَإذا لَم یَفعَلُوا ذلِکَ نُزِعَت عَنهُم البَرَکاتُ (مستدرک الوسائل،ج 12 ص 181)،

همواره امت من در خیر و خوبى بسر خواهند برد مادامى که امر به معروف و نهى از منکر نموده و در کارهاى نیک همکارى داشته باشند و اگر این امور را ترک کنند برکت از میان آنان خواهد رفت.

 

امام علی علیه السلام:

 أصـلِـحِ المُسى ءَ بِحُسنِ فِعـالِکَ وَ دُلَّ عَلَى الخَیرِ بِجَمیل مَقالِکَ. (غررالحکم موضوعى، ج 1، ص 99)                                                                                                            آدم بدکار را به وسیله کارِنیک خود اصـلاح کن، وباسخن زیبایت دیگران را به کارخیر رهنمون باش

 

رسول اللّه صلى‏‌الله ‏علیه و‏آله:

لَتَأمُرُنَّ بِالمَعروفِ ولَتَنهُنَّ عَنِ المُنکَرِ ، أو لَیَعُمَّنَّکُم عَذابُ اللّه.                                                              (وسائل الشیعه : 11/ 407/12 منتخب میزان الحکمة: 376)                                                                                                                     یا امر به معروف و نهى از منکر مى‏کنید ، یا عذاب خدا همه شما را فرا مى‏گیرد.

 

تعداد مشاهده مقاله: 273