«بهشت اجباری» یا تفکیک دین و دولت

«بهشت اجباری» یا تفکیک دین و دولت

دکتر محمدصادق کوشکی

1ـ مهم‌ترین ویژگی نظام‌های سیاسی مدرن پس از رنسانس، فاصله‌گیری آنها از مداخله در سرنوشت شهروندان و مردم و بسنده کردن به ایجاد نظم در جامعه است. به بیان دقیق‌تر تمدن مدرن غرب، دولت را مسئول سعادت یا شقاوت اعضای جامعه نمی‌داند. در این نگرش وظیفه اصلی دولت حمایت از زندگی طبیعی افراد و حفظ جریان آن است. دولت مدرن مسئول فراهم آوردن شرایطی است تا شهروندان آن گونه که می‌خواهند بخورند، بنوشند، لذت ببرند و البته مزاحم خوردن و نوشیدن و لذت بردن یکدیگر نشوند. از این رو کارکرد اساسی دولت در مغرب زمین ایجاد و حفظ نظم و امنیت در جامعه عنوان شده است.

2ـ در نقطه مقابل، اندیشه سیاسی اسلام، حکومت را مهم‌ترین ابزار برای زمینه‌سازی دستیابی انسان به سعادت و تکامل می‌داند و اصولاً دین‌داران و مؤمنان به این دلیل ملزم به ورود در سیاست و تلاش برای تأسیس حکومت دینی شده‌اند تا دین را در جامعه اقامه کنند و مسیر سعادت افراد جامعه را هموار سازند: « الَّذینَ إِن مَکَّنّاهُم فِی الأَرضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَّکاةَ وَأَمَروا بِالمَعروفِ وَنَهَوا عَنِ المُنکَرِ ۗ وَلِلَّهِ عاقِبَةُ الأُمور» 0حج / 41) » 

3ـ در همین راستا اجرای حدود شرعی از جانب حکومت اسلامی، آن هم برای ارتکاب برخی محرمات شخصی و اخلاقی موضوعیت پیدا می‌کند. حاکم شرع وظیفه دارد در صورت اثبات ارتکاب زنا، لواط، مساحقه، شرب خمر و... از سوی شهروندان، هر چند با موافقت و رضایت طرفین در تخلفات دوطرفه مانند زنا و...صورت پذیرد،  آنها را با مجازات‌هایی مانند رجم، تازیانه و... حد بزند و یا تعزیر کند؛ کما اینکه بنا به حدیث امام صادق «ع» اگر بر حاکم شرع ثابت شود که جوانی مرتکب استمناء شود، باید او را تعزیر نماید.

 بسیاری از این جرایم ممکن است به صورتی انجام شوند که ظاهراً اختلالی در نظم جامعه ایجاد نکنند و مزاحمتی برای سایر شهروندان محسوب نشوند، اما اسلام حاکم شرع را موظف می‌داند با استفاده از اهرم و ابزار قدرت، افراد را به دلیل ارتکاب این تخلفات، آن هم در حوزه شخصی و خصوصی، مجازات نماید. جالب اینجاست که از روایات و سیره برخی از فقها استفاده می‌شود که اجرای این حدود موجب پاکی و تطهیر شخص خاطی از خباثت و آلودگی گناه می‌گردد.

4ـ در تمدن غرب و نظام‌های سیاسی زیرمجموعه آنها که بر مبنای تفکیک دین از دولت تشکیل شده‌اند، افراد در حوزه خصوصی خود آزادند و صرفاً اگر عمل آنها آزادی سایر شهروندان را محدود کند مجازات خواهند شد. به همین دلیل ارتکاب زنا، لواط و... اگر موجب مزاحمت برای سایر افراد جامعه نشود و مورد رضایت طرفین باشد، یک مسئله طبیعی و عادی است و دولت نه تنها حق دخالت در این روابط غیراخلاقی را ندارد، بلکه وظیفه دارد از آزادی و حق افراد در ارتکاب روابط شنیع اخلاقی پاسداری کند. بر همین مبناست که در بسیاری از کشورهای غربی اگر والدین متوجه حضور فردی غریبه در اتاق خواب دختر نوجوانشان شوند و برای روابط جنسی فرزندشان با طرف مقابل محدودیتی ایجاد کنند، از طرف پلیس مورد بازخواست و بازداشت قرار می‌گیرند و حتی مجازات می‌شوند.

5ـ بنا بر فرمایش امیرمؤمنان«ع» در نهج‌البلاغه، حکومت دینی در برابر مردم چهار وظیفه اساسی برعهده دارد: تعلیم و آموزش مردم (افزایش آگاهی‌های جامعه)، تربیت مردم (ارتقاء اخلاق درجامعه)، اقتصاد و معیشت جامعه(عدالت اقتصادی) و امنیت جامعه (حفظ حقوق مردم براساس شرع). ازسوی دیگر تأکیدات مکرر قرآن کریم بر ضرورت تعلیم، تربیت و تزکیه جامعه و مردم از سوی دین و فرمایش رسول معظم اسلام«ص» که هدف از بعثت خود را اتمام و اکمال اخلاق در جامعه عنوان نموده‌اند، جایی برای تردید باقی نمی‌گذارد که حکومت اسلامی و دولت دینی در قبال سعادت و آخرت شهروندان مسئول است و این مسئولیت در واقع فلسفه اساسی ورود دین و مؤمنان به عرصه قدرت و حکومت است.

حضرت امام خمینی«ره» به صراحت اجرای احکام الهی در جامعه را به عنوان فلسفه تشکیل حکومت اسلامی در جامعه بیان و در بیانات مکرر و تعابیر متفاوت بر مسئولیت اساسی دولت و حکومت اسلامی در سوق دادن جامعه به سوی سعادت و باز داشتن آن از شقاوت تأکید کرده‌اند.

6ـ حال جای تعجب است که با وجود این حجم عظیم از معارف و مفاهیم، مسئول ارشدی که خود نیز از معارف اسلامی بهره برده و با معارف اسلامی آشنایی دارد، بحث عدم مسئولیت دولت جمهوری اسلامی در قبال سعادت یا شقاوت اخروی افراد جامعه را مطرح میکند و از عدم «اجبار مردم به بهشت با شلاق» سخن می‌گوید.   

آیا مخاطبان غربی و یا حتی مردم مسلمانی که بهره‌ای از معارف دینی ندارند از این سخن ایشان چنین برداشت نخواهند که حکومت اسلامی صرفاً متکفل آب و نان مردم است و آخرت جامعه به خود مردم مربوط است؟ اگر ایشان وظایف دولت جمهوری اسلامی را به تأمین غذا و برق و جاده و... منحصر می دانند و پرداختن به تربیت و اخلاق و دیانت جامعه را وظیفه حوزه‌های علمیه و روحانیت و... می‌خوانند، پس چه تفاوتی میان دیدگاه ایشان و دیدگاه تمدن غرب به سیاست و حکومت وجود دارد؟ اصولاً در نظر این بزرگوار فلسفه برپایی نظام جمهوری اسلامی چیست؟

آیا تأمین آب و برق و بنزین و نان مردم فلسفه تأسیس جمهوری اسلامی بوده است؟ در این صورت ورود فقها و علما به عرصه حکومت و دولت چه ضرورتی دارد؟ آیا در این صورت یک تکنوکرات فرنگ رفته و متبحر در اقتصاد و مدیریت، برای تأمین آب و برق و نان جامعه برای تصدی مسئولیت اجرایی جامعه بر گوینده عبارت «بهشت اجباری با شلاق» اولویت ندارد؟ و در صورت صحت این سخن، آیا حکومت پهلوی داعیه‌ای غیر از تأمین شکم و شهوت مردم داشت؟ و آیا در تأمین آب و نان مردم ناتوان بود؟ و آیا برپایی یک حکومت سکولار و بی‌ارتباط با دین در ایران امروز، موجب تأمین آب و برق و نان جامعه نخواهد شد؟

اگر نظر ایشان در خصوص عدم مسئولیت دولت در بهشت و جهنم افراد جامعه را بپذیریم و مسئولیت دولت را صرفاً منحصر به تأمین شکم و شهوت جامعه بدانیم، آنگاه الگوی مطلوب این بزرگوار دولت فعلی امریکا خواهد بود یا حکومت نبی‌اکرم در مدینه؟ آیا حاکم نمونه و الگو از نظر ایشان رسول اکرم«ص» است که به فرمایش قرآن از فرط اشتیاق برای هدایت جامعه و نگرانی از شقاوت مردم، خود را به عسرت و زحمت افکنده بودند و یا حاکمان فعلی دولت‌های اسکاندیناوی که موفق‌ترین دولت‌های فعلی جهان در تأمین نان و آب مردم خویشند و هیچ مسئولیتی در قبال اخلاق و تربیت مردم خود احساس نمی‌کنند؟

در نظر گوینده تعبیر «بهشت اجباری با شلاق» نگرانی حضرت امیرمؤمنان«ع» از شانه به شانه شدن زنان و مردان در بازار کوفه و اختلاط غیرشرعی آنان در جامعه چه معنایی دارد؟ آیا ایشان نخوانده و نشنیده‌اند که علی‌بن ابیطالب«ع» تازیانه بر دوش در بازار کوفه مراقب جامعه و مردم بوده‌اند؟

7ـ به نظر می‌رسد عامل اصلی در بیان چنین تعابیری، آن هم از سوی فردی که مفتخر به دانش‌آموختگی درحوزه‌های علمیه است، تأثیر مشاوران و غرب‌زدگانی است که گوینده این عبارت‌های عجیب را احاطه کرده‌اند. وقتی همنشین و مشاور ایشان فردی است که به‌صراحت در همایش مناطق اقتصادی (اوایل تیرماه سال جاری) بیان می‌کند: «برای پیشرفت باید در مدار غربی‌ها قرار بگیریم و بین‌المللی شویم» و یا هنگامی که معاون ایشان به ممنوعیت حضور زنان در مسابقات و ورزشگاه‌های مردان معترض است و آن را مخالف استانداردهای بین‌المللی می‌داند و خواستار حضور زنان و دختران در ورزشگاه‌ها برای تماشای مسابقات والیبال و... مردان می‌شود، باید هم منتظر چنین اظهاراتی از سوی ایشان باشیم.

بدیهی است که اسلام حق انتخاب مسیر سعادت و شقاوت را به انسان داده و هیچ فردی بدون نیت و تصمیم شخصی سعادتمند نخواهد شد، اما هیچ عقل سلیم و ذهن عالمی هم تلاش حکومت اسلامی برای تربیت دینی و اخلاقی جامعه و دغدغه و اهتمام مسئولین نظام اسلامی برای سعادتمندی مردم را «اجبار مردم به بهشت به وسیله شلاق» توصیف نمی‌کند.

سوتیترها

 1.

اگر مسئولیت دولت را صرفاً منحصر به تأمین شکم و شهوت جامعه بدانیم، آنگاه الگوی مطلوب، دولت فعلی امریکا خواهد بود یا حکومت نبی‌اکرم در مدینه؟ آیا حاکم نمونه و الگو رسول اکرم«ص» است که به فرمایش قرآن از فرط اشتیاق برای هدایت جامعه و نگرانی از شقاوت مردم، خود را به عسرت و زحمت افکنده بودند و یا حاکمان فعلی دولت‌های اسکاندیناوی که موفق‌ترین دولت‌های فعلی جهان در تأمین نان و آب مردم خویشند و هیچ مسئولیتی در قبال اخلاق و تربیت مردم خود احساس نمی‌کنند؟

2.

بدیهی است که اسلام حق انتخاب مسیر سعادت و شقاوت را به انسان داده و هیچ فردی بدون نیت و تصمیم شخصی سعادتمند نخواهد شد، اما هیچ عقل سلیم و ذهن عالمی هم تلاش حکومت اسلامی برای تربیت دینی و اخلاقی جامعه و دغدغه و اهتمام مسئولین نظام اسلامی برای سعادتمندی مردم را «اجبار مردم به بهشت به وسیله شلاق» توصیف نمی‌کند.