سخنان معصومین «مدیریت ومدیران»

سخنان معصومین

«مدیریت ومدیران»

امام علی(علیه‌السلام):

   لاَ یُقِیمُ أمرَ اللهِ سُبحَانَهُ إلاَّ مَن لاَیُصَانِعُ،وَلاَیُضَارِعُ، وَلاَ یَتَّبِعُ المَطَامِعَ(نهج البلاغه حکمت110) 

دین خدا رابرپا نمی‌دارد مگر کسی که سازشکار نباشند، (و با دنیادوستان و رفاه طلبان) همسو نشود، و دل در گرو طمع‌ها نداشته باشد.

امام علی (علیه‌السلام):

یَستَدلُّ عَلی ادبار ِالدُّول بِأربع: تَضییع الأُصول ِوَ التَمسُّک بِالفُروع وَ تَقدیم الأراذِل وَ تأخیر الاَفاضِل(میزان الحکمه، ج3 ص359) 

چهار چیزنشانه سقوط دولتها شمرده شده است: ضایع کردن کارهای اصلی، مشغول شدن به کارهای جزئی، برتری دادن افرادپست و کنارگذاشتن افراد با فضیلت.

پیغمبراعظم(ص):

 انّا لانَستعَمَل علی عَمِلنا من ارادَهُ (کنزالعمال، ج6، ص74)

 کسی که شیفته مقام و منصب‌است ما او را به کار نمی‌گیریم

پیغمبراعظم(ص):

«ما ذِئبانِ ضارِیانِ اُرسِلافِی زَریبَةِ غَنَم اَکثَرُ فَسادا مِن حُبِّ الجاهِ و المال» (محجة البیضاء، ج 6، ص 41)

خطر و فساد دو گرگ درنده‌ای که به آغل گوسفندان حمله برند، بیشتر از خطر و فساد عشق وعلاقه به جاه و مال و شهرت نیست.

 

پیغمبراعظم(صل‌الله‌ علیه‌ وآله):

حُبُّ الجاهِ وَ المالِ یُنبِتُ النِّفاقَ فِی القَلبِ، کَما یُنبِتُ الماءُ البَقلَ.(تنبیه‌الخواطر، ص 264)

حب جاه و مال، نفاق را در قلب می‌رویاند همان‌گونه که آب، باعث روییدن گیاه می‌شود.

 

پیغمبراعظم(صل‌الله‌ علیه‌ وآله):

إِنَّا وَاللَّهِ لا نُوَلِّی عَلَى هَذَا العَمَلِ أَحَدًا سَأَلَهُ ، وَلا أَحَدًا حَرَصَ عَلَیْهِ (صحیح مسلم، ج 3، ص 1456، ح 14)
به خدا سوگند ما جاه طلبانی را که حرص پست و مقام دارند و در جستجوی آنند، منصوب نمی‌کنیم

 

پیغمبراعظم(صل‌الله‌ علیه‌ وآله):

 مَن اِستَعمَلَ عامِلاً مِنَ المُسلمینَ وَ هُوَ یعلَمُ اَنَّ فیهِم اَولی‌بِذلِک مِنهُ وَ اَعلَمُ بِکتابِ اللهِ و سنَّة نَبیهِ‌ فَقَد خانَ اللهَ وَ رَسُولَهُ وَ جَمیعَ الْمُسْلِمینَ(الغدیر، ج 8، ص 291)                                                              کسی که کاری از مسلمین را برعهده گیرد در صورتی که می‌داند فرد مناسبتری برای موضوع وجود دارد که اعلم است به کتاب خدا و سنت پیامبر به درستی که به خدا و رسول و همة مسلمانان خیانت کرده است) 

 

امام علی (علیه‌السلام):

در عهدنامه به مالک اشتر

 لِیَکُن أحَبُّ النَّاسِ إِلَیکَ وَ أحظَاهُمْ لَدَیکَ أکثَرَهُم سَعیاً فِی مَنَافِعِ النَّاسِ

باید که محبوب ترین مردم و بهره مندترین آنها نزد تو، آن کس باشد که بیش از دیگران برای سودرسانی به مردم تلاش می کند

 

امام علی (علیه‌السلام):
 أدِقُّوا أَقلَامَکُم وَ قَارِبُوا بَینَ سُطُورِکُم وَ احذِفُوا عَنِ فُضُولَکُم وَ اقصِدُوا قَصدَ المَعَانِی وَ إِیَّاکُم وَ الإِکثَارَ فَإِنَّ أموَالَ المُسلِمِینَ لا تَحتَمِلُ الإِضرَار(نهج‌السعاده، ج4، نامه 12)

نوک قلم هایتان را تیز و سطور نوشته را به هم نزدیک کنید، زیادى کلمات را (در نوشتن گزارش) حذف کنید، به اصل سخن بپردازید و از زیاد نوشتن بپرهیزید که اموال مسلمین ضرر را بر نمى‌تابد

 

امام علی (علیه‌السلام):

اِنَّ اللّه‏َ عَزَّوَجَلَّ فَرَضَ عَلى اَئِمَّةِ العَدلِ اَن یُقَدِّروا اَنفُسَهُم بِضَعَفَةِ النّاسِ کَیلا یَتَبَیَّغَ بِالفَقیرِ فَقرُهُ         (کافی(ط-الاسلامیه) ج1 ، ص 411 ، ح 3 )

خداوند عزوجل بر پیشوایان عادل واجب کرده که سطح زندگى خود را با مردم ناتوان برابر کنند تا فقیر را، فقرش برآشفته نکند

 

امام علی (علیه‌السلام):

«مَن حذَرَکَ کَمَن بشَرک» ، (نهج البلاغه حکمت 59)

کسی که ترا هشدار دهد، مانند این می ماند که ترا بشارت دهد و خبر خوشی را به تو اعلان نماید

 

امام علی (علیه‌السلام)  به مالک اشتر:

 وَ تَوَخَّ مِنهُم أَهلَ التَّجرِبَةِ وَ الحَیَاءِ مِن أَهلِ البُیُوتَاتِ الصَّالِحَةِ وَ القَدَمِ فِی الإِسلَامِ المُتَقَدِّمَةِ

 از عمّال حکومت کسانى را انتخاب کن که اهل تجربه و حیاءاند، و از خانواده‏هاى شایسته و در اسلام پیش قدم ترند

 

امام علی (علیه‌السلام):
مَن نَصَبَ نَفسَهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً فَلیَبدَأ بِتَعلِیمِ نَفسِهِ قَبلَ تَعلِیمِ غَیرِهِ وَ لیَکُن تَأدِیبُهُ بِسِیرَتِهِ قَبلَ تَأدِیبِهِ بِلِسَانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفسِهِ وَ مُؤَدّبُهَا أَحَقُّ بِالإِجلَالِ مِن مُعَلِّمِ النَّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِم(کلمات قصار ۷۳)
آن که خود را در مرتبه پیشوایى قرار مى‏دهد باید پیش از مؤدب نمودن مردم به مؤدب نمودن خود اقدام کند، و پیش از آنکه دیگران را به گفتار ادب نماید، باید به کردارش مؤدب به آداب کند، و آن که خود را بیاموزد و ادب نماید به تعظیم سزاوارتر است از کسى که فقط دیگران را بیاموزد و تأدیب کند

 

امام علی (علیه‌السلام):

من سَاءَ تَدبیرَه تَعجّلَ تَدمیرَه ؛
هر کس که تدبیرش بد باشد، هلاکت او زود فرا رسد.

 

 

امام صادق (علیه السلام):

 مَن تَوَلّی اَمراً مِن اُمُورِ النّاسِ وَ فَتَحَ بابَهُ وَ رَفعَ سِترَهُ وَ نَظَرَ فی اُمُور النّاسِ کان حَقًّا عَلَی اللهِ اَن یؤمِنَ رَوعَتَهُ یومَ القِیامَةِ وَ یدخِلَهُ الجَنّةَ
کسی‌که کاری از کارهای مردم به عهده‌اش گذاشته شود و او در محل کار خود را روی مردم باز کند، پرده‌ها و موانع را کنار بزند و با دقت به فکر اصلاح امور مردم باشد، بر خداوند است که روز قیامت او را در امان قرار دهد و به بهشت برد. (بحار الأنوار، ج 75، ص 340)

 

امام علی(علیه السلام):

 اَلرِّشا فِی الحُکم الکُفرُ بِاللهِ العَظیمِ(الکافی، ج 5، ص 127)
رشوه گرفتن در حکم کفر به خدای بزرگ است.

 

امام علی(علیه السلام):

 تَجاوَز مَعَ القُدرَةِ وَ اَحسِن مَعَ الدَّولَةِ تَکمُلُ لَکَ السِّیادَةَ (مستدرک الوسائل، ج 12، ص 347)
در موقع اقتدار گذشت کن و زمانی که به مقام رسیدی، نیکی‌کن تا ریاست و آقایی‌تو کامل شود.

 

امام علی(علیه السلام):

 اِعلَم اِنَّ الشّاغلَ بِالصَّغیر یخِلُّ بِالمُهِمِّ وَ اِفرادُ المُهِمُّ بِالشُّغلِ یاتی عَلی الصَّغیر و یلحِقُهُ بِالکبیرِ فابدا بِالمُهمِّ وَ لا تَنس النَّظَرَ فِی الصَّغیرِ و اجعلِ الاموُرِ الصِّغار مَن یجمَعُها وَ یعرَّ مِنها عَلَیک (بحار الأنوار، ج 17، ص 424)
بدان‌که اگر فقط به کارهای کوچک وکم اهمیت بپردازی از کارهای مهم و حیاتی بازخواهی ماند؛ چنان‌که پرداختن به کارهای مهم، امور کوچک را از یاد می‌برد و آنها نیز به مشکل و کار مهم تبدیل می‌شوند. پس ضمن اولویت دادن و پرداختن به امور مهم، از مسائل جزئی نیز به کلی غافل‌مشو و کارهای کوچک را واگذار به کسی که تو را کفایت کند.

 

امام رضا (علیه السلام):

اَلتَدبیرُ قَبلَ العَمَلِ یُؤمِنُکَ مِنَ النَدَمِ (مسندالامام رضا (ع) ج1 ص 291-294)

تدبیر و اندیشه پیش از انجام کار تو را از پشیمانی ایمن می‌دارد

 

 

امام علی(علیه السلام):

اَمّا لا یکُن حَظُّکَ فی وِلایتِکَ ما لا تَستَفیدُهُ وَ لا غَیضاً تَشتَفیهِ وَلکِن اَمانَةُ باطِلٍ وَ اِحیاءُ حَقٍّ (مناقب، ج 2، ص 101)

مبادا هدف تو از فرمانروایی، سودجویی و جمع مال، یا خنک‌کردن خشمی باشد. بلکه باید هدف تو از بین بردن باطل واحیای حق باشد.

 

امام علی(علیه السلام): وَ اِنَّ عَمَلَکَ لَیسَ لکَ بِطُعمة وَ لکنَّهُ فی عُنُقِک اَمانةٌ (بحار الأنوار، ج 32، ص 361)
(به اشعث) فرمودند: این مقام برای تو طعمه نیست بلکه امانتی است در گردن تو.

 

امام علی(علیه السلام):

 دَخَلتُ بِلادکُم بِاشمالی هذِه وَ رِحلَتی و راحِلَتی هاهِی فَاِن اَنا خَرجتُ مِن بِلادِکُم بِغیرِ ما دَخلتُ فَانَا مِن الخائِنین(بحار الأنوار، ج 40، ص 3265)
آن روز که به شهر شما آمدم، با این لباس پشمی و مرکب سواری و کوله بارم آمدم.اگر روزی که خواستم از شهرشما بروم، بیش‌تر از آن‌چه با خود داشتم، بردم از خیانت کارانم.

 

امام علی(علیه السلام):

 جُودُ الوُلاةِ بِقیء المُسلِمینَ جَورٌ وَ خَتر(غرر الحکم، ص 343)
بذل و بخشش کارگزاران از بیت‌المال، ظلم و خیانت است.

 

امام علی(علیه السلام):

و اَشعِر قَلبَکَ الرَّحمَةَ لِلرَّعِیةِ و المَحَبَّةَ لَهُم و اللُّطفَ بِهِم و لا تَکونَنَّ عَلَیهِم سَبُعاً ضارِیاً تَغتنِمُ اکلَهُم(نهج البلاغه، نامه 53)
(امام در نامه‌ای به مالک اشتر): دلت را از محبت به مردم و مهربانی و لطف در حق آنها پر گردان، مبادا مانند حیوان درنده در فکر دریدن آنان باشی.

 

امام علی(علیه السلام):

 ...فَلیکُن اَحَبَّ الذَّخائر اِلیکَ ذَخیرةُ العَمَل الصّالِحِ فاَملِک هَواکَ و شُحَّ بِنفسِک(نهج البلاغه، نامه 53)
(امام در نامه‌ای به مالک اشتر): ... بیش‌ترین چیزی که برای خود ذخیره می‌کنی، عمل صالح باشد. پس بر نفس خود مالک باش و بخل بورز برخودت(خود را به آسانی مفروش)

 

 

 

 

 

 

تعداد مشاهده مقاله: 296