آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,398 |
| تعداد مقالات | 34,489 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,207,971 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,828,726 |
گسل دولت ـ ملت در تاریخ ایران و نسبت روحانیت با آن (مطالعۀ موردی نهضت ضد استعماری جنوب) | ||
| اسلام و مطالعات اجتماعی | ||
| مقاله 2، دوره 3، شماره 2 پیاپی (10)، مهر 1394، صفحه 27-51 اصل مقاله (297.86 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jiss.2020.68642 | ||
| نویسندگان | ||
| قاسم ابراهیمی‌پور1؛ عباس عالی زاده2 | ||
| 1هیئت علمی موسسۀ علمی ـ پژوهشی امام خمینی(ره) | ||
| 2کارشناسی ارشد پژوهش‌گری دانشگاه تهران | ||
| تاریخ دریافت: 13 شهریور 1395، تاریخ پذیرش: 13 شهریور 1395 | ||
| چکیده | ||
| پدیدۀ گسل دولت- ملت در جامعۀ ایران، سابقه‌ای طولانی دارد و در تبیین آن دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. پژوهش حاضر در جست‌وجوی نسبت علما و روحانیون شیعه با مسئلۀ گسل دولت ـ ملت در تاریخ معاصر ایران است و در این مجال، تمرکز بر مقطع زمانی نهضت‌های چهارگانۀ ضداستعماری جنوب و به‌ویژه دوران مشروطه و جنگ جهانی اول است. در پژوهش حاضر از رویکرد دکتر حمید پارسانیا به‌عنوان چارچوب نظری پشتیبان، برای تحلیل گسل مذکور بهره‌گیری شده است. این رویکرد به‌طور خاص از سه اثر ایشان: هفت موج اصلاحات (نسبت تئوری و عمل) و حدیث پیمانه (پژوهشی در انقلاب اسلامی)، انواع و ادوار روشنفکری و به‌ویژه اثر نخست اخذ گردیده است. برای جمع‌آوری داده‌ها از روش تحقیق کتابخانه‌ای استفاده شده است. مسئله گسل دولت ـ ملت، منحصر به جامعه ایران نیست اما عوامل مسبب آن در تاریخ ایران، در ارتباط با هویت جامعۀ مذکور قابل فهم است. باورداشت‌های تاریخی مردم ایران، اصلی‌ترین عوامل تقویت یا تضعیف این گسل به‌شمار می‌روند. یافته‌های تحقیق نشان‌دهندۀ تأثیر تعیین‌کنندۀ علمای شیعی بر قبض و بسط گسل دولت ـ ملت در جریان نهضت مشروطۀ جنوب و نیز مبارزات مردم جنوب کشور علیه استعمار انگلیس طی سال‌های 1254- 1338 ه.ق (1837-1919 م) است و در عین حال موید کارایی «الگوریتم پارسانیا[1]» در توجیه رفتار علمای نهضت جنوب است. [1]. مقصود، دستورالعملی است که علمای شیعه در مواجهه با حکام و سلاطین پیشه کرده‌‌اند و حمید پارسانیا آن را با توجه به منابع فقهی و سیرۀ عملی علما در کتاب7 موج اصلاحات طرح نموده است. این دستورالعمل جهت فهم عمل سیاسی ـ اجتماعی علما در تاریخ معاصر بسیار راه‌گشاست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گسل دولت ـ ملت؛ نهضت ضداستعماری جنوب؛ نظریۀ سیاسی علمای شیعه؛ نهضت مشروطه؛ نظریۀ عدالت‌خانه؛ بوشهر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Nation-State Fault across the history of Iran and the relation of the clergy to it: The Case Study of Southern Anti-Colonialism Movement | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Qasem Ebrahimipoor1؛ Abbas Aalizadeh2 | ||
| 1Faculty, Imam Khomeini Educational and Research Institute | ||
| 2M.A. in Social Science Research, University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Nation-state fault in the Iranian society has long been there and there have been different views in analyzing it. In this paper, we try to figure out the stance the clergy have had toward the phenomena in contemporary history of Iran; in fact, we focus on four southern anti-colonialism movement, especially at the time of constitutional movement and World War I. We put Dr. Hamid Parsania’s approach in our agenda as the supportive theoretical framework to analyse the fault. We have inferred the approach from three works of him specifically the first one: Seven Waves of Reforms (haft moj-e eslāhāt): the relation of theory to practice, The Story of Bushel (hadith-e peymāneh): the study of Islamic Revolution, and Types and Cycles of Intellectualism (anvā’ va advār-e roshanfekri). We have used library research to gather the data. The problem of nation-state fault is not restricted to the society of Iran, yet its causes in the history of Iran could be understood in relation to the nature of society. Iranians’ historical beliefs are the major causes of strengthening or weakening the fault. Our findings prove the decisive effect of Shia scholars on catch and spread of nation-state fault in the course of southern constitutional movement as well as southerners’ fights against British colonialism during 1837-1919. It also supports the practicality of “Parsania Algorithm”[1] in justifying the scholars’ southern movement. [1] By it we mean the guidelines Shia scholars have followed encountering rulers; Hamid Parsania has presented it based on jurisprudential sources and scholars’ practical conduct in his book. This guideline is efficient in understanding political-social practice of scholars in the contemporary history. | ||
| مراجع | ||
3. بلادی بوشهری، سید‌عبدالله (1373)، لوایح و سوانح، به کوشش: سیدقاسم یاحسینی، چاپ اول، بوشهر: کنگرۀ بزرگداشت هشتادمین سالگرد شهادت رئیس‌علی دلواری.
10. رمضان نرگسی، رضا (1389)،تبیین جامعه‌شناختی انقلاب مشروطه، چاپ اول، قم: موسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی. 11. سعادت، محمدحسین (1390)،تاریخ بوشهر، به تصحیح و تحقیق: عبدالرسول خیراندیش و عمادالدین شیخ‌الحکمایی، چاپ اول، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب. 12. شجاعی‌زند، علیرضا (1380)، دین، جامعه و عرفی‌شدن، چاپ اول، تهران: نشر مرکز. 13. شیخ‌نوری، محمدامیر (1391)، خیزش جنوب (قیام ضد استعماری مردم بوشهر علیه تجاوز نظامی بریتانیا)، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. 14. فتوت، مهدی (1383)، رویارویی باقرخان تنگستانی با لشکرکشی انگلیس به بوشهر، چاپ اول، بوشهر: انتشارات بوشهر. 15. فراشبندی، علیمراد (بی تا)، جنگ انگلیس و ایران در سال 1273 هجری قمری، چاپ اول، تهران: چاپخانۀ پیام. 16. فرامرزی، احمد (1393)، شیخ حسین چاکوتاهی، به کوشش: سیدقاسم یاحسینی چاپ اول، تهران: پردیس دانش. 17. فقیه، خورشید (1383)، زوال دولت هلند در خلیج‌فارس با ظهور میرمهنای بندرریگی، چاپ اول، بوشهر: انتشارات شروع. 18. مشایخی، عبدالکریم (1391)، سید‌مرتضی اهرمی و مشروطیت جنوب ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات همسو. 19. ـــــــــــــــــــ (1393)، روحانیت بوشهر و نهضت مشروطه، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. 20. مصباح یزدی، محمدتقی (1377)، حقوق و سیاست در قرآن، به کوشش: محمد شهرابی، چاپ اول، قم: انتشارات موسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی;. 21. نجفی، موسی و موسی حقانی (1388)، تاریخ تحولات سیاسی ایران، چاپ ششم، تهران: موسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران. 22. ـــــــــــــــــــ (1390)، تاریخ معاصر ایران، چاپ اول، اصفهان: نشر آرما. 23. نجفی، موسی (1391)، مشروطه‌شناسی، چاپ اول، اصفهان: نشر آرما. 24. یاحسینی، سیدقاسم (1391)، رئیس‌علی دلواری (تجاوز نظامی بریتانیا و مقاومت جنوب)، چاپ اول، تهران: پردیس دانش. 25. ـــــــــــــــــــ (1393)،مبارزات ضداستعماری و ضداستبدادی رئیس عبدالحسن دشتی، چاپ اول، قم: صحیفۀ خرد. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 784 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 337 |
||