سلیمانی, مرتضی, سلیمانی, یاسر. (1393). بررسی ورود به حریم خصوصی در فعالیتهای اطلاعاتی- امنیتی در چارچوب اصول و قواعد فقهی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 21(82), 33-56. doi: 10.22081/jf.2016.21888
مرتضی سلیمانی; یاسر سلیمانی. "بررسی ورود به حریم خصوصی در فعالیتهای اطلاعاتی- امنیتی در چارچوب اصول و قواعد فقهی". اسلام و مطالعات اجتماعی, 21, 82, 1393, 33-56. doi: 10.22081/jf.2016.21888
سلیمانی, مرتضی, سلیمانی, یاسر. (1393). 'بررسی ورود به حریم خصوصی در فعالیتهای اطلاعاتی- امنیتی در چارچوب اصول و قواعد فقهی', اسلام و مطالعات اجتماعی, 21(82), pp. 33-56. doi: 10.22081/jf.2016.21888
سلیمانی, مرتضی, سلیمانی, یاسر. بررسی ورود به حریم خصوصی در فعالیتهای اطلاعاتی- امنیتی در چارچوب اصول و قواعد فقهی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1393; 21(82): 33-56. doi: 10.22081/jf.2016.21888
تاریخ دریافت: 18 شهریور 1395،
تاریخ بازنگری: 23 دی 1395،
تاریخ پذیرش: 17 آذر 1395
چکیده
با معرفی الگوی نظام اسلامی، نهادهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران همواره با این سؤال مواجه بوده‌اند که در چارچوب موازین شرعی، حدود و ثغور ورود به حریم خصوصی افراد چگونه است؟ پژوهش حاضر با بهره گیری از روش پژوهش تحلیلی‌ـ توصیفی و استناد به مبانی عقلیِ برهانی و نقلی وحیانی به بررسی موضوع در چارچوب اصول و قواعد فقهی میپردازد. باید گفت با تفکیک رضایت شخصی از رضایت نوعی، در دخالتهای دولتی نیاز به رضایت شخصی وجود ندارد و این حق برای سازمانهای اطلاعاتی وجود دارد که افراد مظنون را مورد بازرسی قرار دهند، ولی در دخالتهای شخصی ضرورتاً به رضایت شخصی نیاز است و در صورت مخالفت او، نقض حریم خصوصی مجاز نیست. با بررسی اصل عدم ولایت، اصالة‌الاحتیاط، اصالة‌الاباحه و اصالة‌الجواز، میان مقتضای اصل در دخالت اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی تفاوتی دیده نمیشود و شهروندان و حاکمان درباره آن حکم یکسانی دارند. لذا هیچ‌یک مجاز به نقض حریم خصوصی نیست و در هر مورد نیاز به دلیل است. همچنین در قالب قلمرو تکالیف دولت اسلامی و در قالب ادله، «نفع عموم»، معیار گویا و منطقی برای ورود به حریم خصوصی دیگران و الغای این حق نیست.
An analysis of entrance to the privacy for the intelligence-security activities in the framework of the jurisprudential principles and rules
نویسندگان [English]
morteza soleymani1؛ yaser soleymani2
چکیده [English]
Introducing the Islamic system model, intelligence services of Islamic Republic of Iran have always been faced with this question that within the framework of Shari'ah standards, what are the conditions and limits of entering into the privacy of the persons? Making use of descriptive-analytical method, the author has studied the subject according to the rational - discursive and narrative revealed foundations and in the framework of the principles and rules of jurisprudence. Dividing consent into subjective and objective, It should be noted that the governmental interventions do not require to a subjective consent, and this right is remained for the intelligence agencies to inspect the suspects, but regarding the individual interventions, a subjective consent is necessary and in the case of one`s opposition, a violence of his or her privacy is not allowed. Examining the principles of freedom of action (asle adame velayah), precaution, permissiveness and permissibility, all the interferences of natural and legal persons are not allowed as the principle demands it ,and the citizens and rulers are equal in this regard. Accordingly, no one is permitted to violate the privacy of each other, and all the violations need the evidence. Similarly, in the form of the domain of Islamic government`s duties and form of evidences (of the public interest) there are no rational and logical criteria for entering to the privacy of others and to abolish this right.
کلیدواژه‌ها [English]
privacy, Principles and rules of jurisprudence, Intelligence-Security services
مراجع
احمدلو، مونا (1392)، حریم خصوصی در فقه و حقوق ایران، نشر مجمع علمی و فرهنگی مجد، تهران.
امام خمینی، سید روح الله ( 1425ق)، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامى، دفتر انتشارات اسلامى.
طباطبایی، سیدعلی (۱۴۱۸ق)، ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، مؤسسه آل البیت D، قم.
عاملى(شهید ثانى)، زین الدین بن‌على (1413ق)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم.
علامه حلی، حسن بن‌یوسف بن‌مطهر (1413ق)، قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، مؤسسه نشر اسلامی، قم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1414ق)، تذکرة الفقهاء، مؤسسة طیبة لإحیاء التراث، قم.
فاضل هندی، محمد بن‌حسن (1418ق)، کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام، مؤسسه نشر اسلامی، قم.
فخر المحققین، أبی طالب محمد بن‌حسن بن‌یوسف بن‌مطهر حلی (1387)، إیضاح الفوائد فی شرح إشکالات القواعد، المطبعة العلمیة، قم.
فشارکی، محمد (1413ق)، الرسائل الفشارکیه، موسسة النشر الاسلامی، قم.
کاشف الغطاء، جعفر بن‌خضر (بیتا)، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعه الغراء، دفتر تبلیغات اسلامی، قم.
کدیور، محسن (1389)، «پیش درآمدی بر بحث عمومی و خصوصی در فرهنگ اسلامی»، مجله بازتاب اندیشه، ش 46.
محسنی، فرید (1389)، حریم خصوصی اطلاعات(مطالعه کیفری در حقوق ایران، ایالات متحده آمریکا و فقه امامیه)، انتشارات دانشگاه امام صادقA، تهران.
محقق داماد، مصطفی (1383)، قواعد فقه، مرکز نشر علوم اسلامی، تهران.
مطهری، مرتضی (1380)، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، تهران.
ملک افضلی اردکانی، محسن (1389)، «آثار قاعده حفظ نظام»، مجله حکومت اسلامی، ش 58.
منتظری، حسینعلی (1371)، مبانی فقهی حکومت اسلامی؛ ترجمه و تقریر ابوالفضل شکوری، نشر تفکر، تهران.
موالی‌زاده، سید‌باسم (1385)، بررسی تطبیقی حق حریم خصوصی در اسناد و رویه‌های بین‌المللی و نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، دانشکده حقوق‌دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
موسوى بجنوردى، سیدحسن (1419ق)، القواعد الفقهیه، نشر الهـادى، قم.
موسوى خویى، سیدابوالقاسم (1419ق)، القواعد الفقهیة و الاجتهاد و التقلید (دراسات)، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیتD، قم.
مهرپور، حسین (1374)، حقوق بشر در اسناد بین‌المللی و موضع جمهوری اسلامی ایران، نشر اطلاعات، تهران.
مهیار، رضا (1370)، فرهنگ ابجدی عربی فارسی، اسلامی، تهران.
نجفى، محمد حسن(1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، تصحیح: محمد قوچانی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ هفتم.
نجفى (کاشف‌الغطاء)، محمد حسین بن‌على (1366ق)، وجیزة الأحکام، مؤسسه کاشف‌الغطاء، نجف اشرف، چاپ دوم.
نراقی، احمد بن‌محمد مهدی بن‌ابوذر، (بیتا)، مستند الشیعة فی احکام الشریعة، مؤسسة آل البیتD لإحیاء التراث، قم.
نمک دوست، حسن (1385)، «اخلاق حرفهای، حریم خصوصی و حق دسترسی به اطلاعات»، نشریه رسانه، ش66.
نوبهار، رحیم (1387)، حمایت حقوق کیفری از حوزه های عمومی و خصوصی، انتشارات جنگل، تهران.
