در کوچه پس‌کوچه‌های نوجوانی آیا دوست داریم با ما هم، این‌گونه رفتار کنند؟ (ص 18و19)

در کوچه پس‌کوچه‌های نوجوانی

آیا دوست داریم با ما هم، این‌گونه رفتار کنند؟

مهدیس حسینی

کارشناس روان‌شناسی بالینی

اَه، چه بی‌کلاسه، اصلاً نمی‌دونه مارک چیه؟ چه‌قدر زشت و بی‌ریخته. وااای مدل موهاشو، دیدی چه‌طوری لباس پوشیده. حالم به هم خورد. بی‌جنبه است. بی‌عرضه است، آی‌کیو داره در حد جلبک، حرف زدنش رو ببین، قیافه‌شو، کوتوله، دراز بدقواره، خپل و...

شاید شما هم در زندگی‌تان از زبان دیگران این جمله‌ها و کلمه‌ها را شنیده‌اید.

افرادی که از مسخره کردن دیگران لذت می‌برند، کسانی که همیشه منتظر هستند تا عیب‌های شما را با طرز فجیعی به رخ‌تان بکشند؛ ولی چرا؟

اصلاً می‌دانید چه کسانی دیگران را مسخره می‌کنند؟

افرادی که برای پنهان کردن عیب خود، با عیب گذاشتن روی دیگران سعی دارند تا دیگران را هم‌سطح خودشان کنند و یا گاهی در حالت شدیدتر سعی می‌کنند خودشان را برتر نشان دهند.

به‌ طور مثال فردی که قدّ بلندی ندارد و چون این احساس را دارد که شاید بلند نبودن قدش یک عیب است، با زدن برچسب «نردبان دزدها» یا «دراز و بدقواره» به شخصی که قدّ بلندی دارد و با مسخره کردن او، خودش را آرام می‌کند.

افرادی که همواره مشغول مسخره کردن دیگران هستند، ناخواسته به رابطه‌ی دوستی خود با اطرافیان‌شان لطمه می‌زنند، رفته رفته اطرافیان‌شان از آن‌ها فاصله می‌گیرند تا روزی که تنها و بی‌کس می‌شوند.

اما می‌دانید چه کسانی بیش‌تر مورد تمسخر قرار می‌گیرند:

دو گروه از افراد هستند:

گروه اول: افرادی ساده که هیچ‌گاه از خود دفاع نمی‌کنند. این افراد همیشه اجازه می‌دهند که دیگران آن‌ها را به تمسخر بگیرند. افرادی که همیشه سکوت می‌کنند.

گروه دوم: افراد مهم و مشهور هستند، چرا که زندگی و کل کارهای‌شان دائم زیر ذره‌بین است. به ‌طور مثال یک ورزش‌کار حتی اگر سابقه‌ی ورزشی درخشانی داشته باشد، با کوچک‌ترین اشتباه نامش بر سر زبان‌ها می‌افتد.

اما چگونه از تمسخر دور بمانید؟

تا وقتی که فرد رضایت نداشته باشد، دیگران نمی‌توانند او را وادار کنند که احساس حقارت کند؛ بنابراین اگر مورد تمسخر قرار گرفتید، احساس خود را بگویید و به فرد مسخره‌کننده تذکر دهید و به او بفهمانید که شما خوب هستید و هیچ انسانی در جهان کامل نیست.

اما وای به روزی که به شما توهین ‌شود!

زمانی را به یاد بیاورید که به شدت از کسی ناراحت هستید، چرا که آن شخص به شما توهین کرده است، در این زمان چه احساسی دارید و چه عکس‌العملی نشان می‌دهید؟ بعضی از افراد هیچ‌گاه نمی‌توانند از شر این ناراحتی خودشان را خلاص کنند و این احساس منفی را از بین ببرند.

بعضی از افراد وقتی که مورد توهین و مسخره کردن قرار می‌گیرند، دوست دارند مانند شخص مقابل زبان به توهین و تمسخر بگشایند؛ اما بعضی دیگر از اشخاص در چنین مواقعی تنها سکوت می‌کنند. در هر حالت شما جزء هر گروه از افراد بالا که باشید، زمانی که مورد توهین و تمسخر دیگران قرار می‌گیرید، افکاری منفی در شما ایجاد می‌شود، در این زمان بهترین راه‌کار این است که تمام اندیشه‌های منفی را متوقف کنید و به ‌خود اجازه دهید تا آرام شوید، با این روش شما برای تصمیم‌گیری صحیح به‌ خود زمان بیش‌تری می‌دهید.

فراموش نکنید وقتی کسی به شما اهانت کرد، ممکن است شما اعتمادبه‌نفس خود را از دست بدهید و همین موضوع باعث شود واقعاً خودتان را زیر سؤال ببرید و به توانایی‌های‌تان شک کنید، این‌که «شاید من نمی‌دانم چگونه باید رفتار کنم»، «شاید هم من واقعاً آدم بی‌عرضه‌ای هستم»، «من اصلاً توانایی صحبت کردن در جمع را ندارم»، شاید بعد از این حتی ترجیح می‌دهید در حضور دیگران حرفی نزنید؛ زیرا احساس می‌کنید شاید آن‌ها شما را مسخره کنند. با خودتان می‌گویید: «من آن‌قدرها هم اطلاعات ندارم، پس بهتر است سکوت کنم.»، «من حق ندارم در این زمینه اظهارنظر کنم»، «من واقعاً قابل اطمینان نیستم» و...

در بسیاری از زمان‌ها افراد قاطعانه ابراز وجود نمی‌کنند؛ زیرا فکر می‌کنند نتایج بد و ناخوشایند، ذهن‌شان را اشغال کرده است: «اگر این کار را بکنم، حتماً دوستم عصبانی می‌شود»، «نمی‌توانم نظرم را بگویم، حتماً او ناراحت می‌شود» و...

گاهی شما همه‌چیز را وحشتناک می‌دانید؛ حال آن‌که این باورهای غیرمنطقی حاصل افکار منفی است که نمی‌گذارند شما بهتر تصمیم بگیرید و آسوده‌تر عمل کنید.

فراموش نکنید آن‌قدر هم فاجعه‌آمیز نیست اگر گاهی از کسی می‌رنجید خیلی خود را سرزنش نکنید، به یاد بیاورید گاهی خودتان هم کسی را رنجانده‌اید. اگر تمام این کارها بدون هیچ قصد و غرضی اتفاق بیفتند می‌توانید به راحتی هم خودتان را ببخشید و هم دیگران را.

بنابراین زیاد سخت نگیرید! اگر کسی به شما اهانتی کرد، قبل از این‌که برنجید و همانند او رفتار کنید با خود بیندیشید که امکان دارد خودتان این اجازه را به او داده باشید یا آن شخص مشکلی دارد که با آزردن دیگران احساس بهتری پیدا می‌کند.

دوستان من، بهترین راه‌کار در مقابل شخص توهین‌کننده آن است که برخوردی سازنده داشته باشیم و از برخوردهای تخریب‌کننده بپرهیزیم.

ابتدا به چند برخورد تخریب‌کننده اشاره می‌کنم. در هنگام برخورد با فردی که قصد مسخره کردن شما را دارد کارهای زیر را انجام ندهید:

1. اصرار بر این موضوع که حق با شماست و شخص مقابل اشتباه می‌کند.

2. حالت ناراحتی و عصبی بودن را انکار کنید، حتی اگر وضع ظاهر شما خلاف آن را نشان می‌دهد.

3. با انجام کارهایی از قبیل طعنه زدن، کوبیدن درِ اتاق به هم و... ناراحتی خود را نشان بدهید.

4. تقصیرها را به گردن طرف مقابل بیندازید. 5. هنگام مسخره شدن از سوی طرف مقابل، احساسات او را نادیده بگیرید و او را مسخره کنید.

دوستان! فراموش نکنید این‌گونه رفتارها هنگام مواجهه با تمسخر دیگران نه تنها کمکی به حل مسئله نمی‌کند، بلکه آن را شدیدتر و عمیق‌تر می‌کند.
بهتر است از این به بعد اگر در برخورد با سخنان طرف مقابل توهین یا تمسخری نسبت به خود مشاهده کردید، سکوت نکنید یا غیرمستقیم ناراحتی خود را نشان ندهید، بلکه به طور ساده آن را بیان کنید. بهتر است آن را با عبارت «من احساس می‌کنم» بیان کنید. مثلاً بگویید: «من احساس می‌کنم تو مرا مسخره کردی، من عصبانی هستم، از تو ناراحت شدم»؛ اما هرگز نگویید: «تو اشتباه می‌کنی، تو مرا عصبانی کرده‌ای.» باور کنید گاهی مواقع صحبت کردن بهترین شیوه برای رسیدن به هدف است.

در پایان فراموش نکنید که تنها مقیاس تفاوت انسان‌ها، تقوای آن‌هاست و به جز این، انسان‌ها از هر نژاد، فرهنگ، شغل و امکانات مالی و قدرت بدنی با یک‌دیگر برابرند. پس نباید با توهین و تمسخر دیگران سعی کنید برتری خودتان را نشان دهید.