آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,546 |
| تعداد مقالات | 36,078 |
| تعداد مشاهده مقاله | 16,013,299 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,300,492 |
نقد روش‌شناختی جایگاه دین در مقام داوری در روش‌شناسی فلسفه ملاصدرا | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 6، دوره 21، شماره 83، مهر 1395، صفحه 124-144 اصل مقاله (650.11 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2016.22277 | ||
| نویسندگان | ||
| شمس الله سراج* 1؛ حسن رهبر2؛ سید یحیی یثربی3 | ||
| 1استادیار گروه فلسفه دانشگاه ایلام (نویسنده مسئول) | ||
| 2دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه ایلام | ||
| 3استاد گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| تاریخ دریافت: 02 اسفند 1395، تاریخ پذیرش: 02 اسفند 1395 | ||
| چکیده | ||
| یکی از دیدگاه‌های مهم طرفداران روش‌شناسی فلسفه ملاصدرا بر تفکیک مقام داوری از مقام گردآوری مبتنی است. این گروه استفاده ملاصدرا از دین را تنها در مقام گردآوری می‌دانند و از این‌رو، آن را خلاف روش فلسفی نمی‌دانند. مدعای تحقیق پیش‌روی این است که جایگاه برجسته‌ای که ملاصدرا برای دین قائل است، به اخذ دیدگاه دائرة المعارفی در باب دین در آرای وی انجامیده است. افزون بر این، اخذ این دیدگاه سبب شده است وی به سه نقص روش‌شناختی مهم در فلسفه خود دچار شود: اول - روشن‌نبودن نظر نهایی در نتیجۀ گنجاندن و ارزیابی مسائل تحت دائرة المعارف دین؛ دوم - پاسداشت دین در سیر فلسفی و داوری مسائل و سوم - رجحان قطعیت وحیانی بر قطعیت عقلانی. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد برخلاف نظر گروهی که به نظریه تفکیک مقام داوری از مقام گردآوری قائل‌اند و معتقدند ملاصدرا در مقام داوری تنها به برهان تکیه دارد و از دین تنها در مقام گردآوری بهره برده است، جایگاه والای دین در اندیشه وی سبب شده است در مسیر داوری و ارزش‌گذاری نیز از دین و آموزه‌های آن استفاده کند و این امر افزون بر اینکه نقضی بر مدعیان نظریه یادشده است، به‌لحاظ روش‌شناختی نیز نوعی کاستی به‌شمار می‌آید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| روش‌شناسی؛ مقام داوری؛ مقام گردآوری؛ جایگاه دین؛ روش‌شناسی ملاصدرا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Methodological Criticism of the Place of Religion in the Evaluation of the Philosophical Methodology of Mulla Sadra | ||
| نویسندگان [English] | ||
| shamsollah Seraj1؛ hassan rahbar2؛ Yahya Yasrebi3 | ||
| 1Assistant professor of philosophy, Ilam University | ||
| 2PhD student of philosophy and theology, Ilam University | ||
| 3Professor of philosophy, Allameh Tabatabaee University | ||
| چکیده [English] | ||
| A significant principle held by proponents of the philosophical methodology of Mulla Sadra is based on the distinction between contexts of justification and discovery. They hold that Mulla Sadra’s appeals to religion in his philosophy to be in the context of discovery, and thus, they are not, in their view, contrary to the philosophical method. In this paper, we claim that the prominent place of religion in Mulla Sadra’s view led to an encyclopedic conception of religion in his philosophy. Moreover, such a conception led to three significant methodological failures in his philosophy: (1) his final view not being clear as a result of including, and evaluating, the issues under the religious encyclopedia, (2) protecting the religion in his philosophical judgments, and (3) preferring certainty on the basis of divine revelation (or wahy) over rational certainty. This research concludes that, despite those people who believe in the distinction between contexts of justification and discovery, holding that Mulla Sadra relies only on discursive arguments in the former context and appeals to the religion only in the latter, the significant place of the religion in Mulla Sadra’s thought led him to draw upon the religion and its doctrines in the context of justification as well. Not only is this a counterexample for the proponents of the above view, but is also a methodological failure. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Methodology, context of justification, context of discovery, place of religion, Mulla Sadra’s methodology | ||
| مراجع | ||
|
1. ابراهیمی‌دینانی، غلامحسین (1380)، دفتر عقل و آیت عشق، ج 1، تهران: طرح نو. 2. ابوزید، منی احمد (1414ق)، الانسان فی الفلسفه الاسلامیه، دراسه مقارنه فی فکرالعامری، بیروت: المؤسسه الجامعیه الدراسات والنشر والتواریخ. 3. ارسطو (1366)، متافیزیک، ترجمه شرف‌الدین خراسانی، تهران: نشر گفتار، چاپ یکم. 4. الدرز، لئو (1381)، الهیات فلسفی توماس آکوئیناس، ترجمه شهاب الدین عباسی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 5. المرزوقی، جمال (1421ق)، دراسات فی علم الکلام و الفلسفة الاسلامیة، طبعة الاولی، دار الافاق العربیة. 6. باربور، ایان (1362)، علم و دین، ترجمه بهاء الدین خرمشاهی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 7. باقری، خسرو (1387)، هویت علم دینی، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم. 8. حکاک، سیدمحمد (1378)، «نقد یک نقد (نقد مقاله نگرش انتقادی بر روش تحقیق و تفکر در فلسفه اسلامی نوشته منوچهر صانعی دره‌بیدی)»، نامه مفید، ش 19. 9. خسروی، کمال (1383)، نقد ایدئولوژی، تهران: اختران. 10. داوری اردکانی، رضا (1389)، ما و تاریخ فلسفه اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 11. ـــــــــــــــ (1386)، فلسفه در دام ایدئولوژی، ویراست فلسفه در بحران، تهران: نشر بین الملل، چاپ اول. 12. ژیلسون، اتین (1402)، نقد تفکر فلسفی غرب، ترجمه احمد احمدی، تهران: حکمت، چاپ سوم. 13. سروش، عبدالکریم (بی‌تا)، «حکمت در فرهنگ اسلامی»، دانشگاه انقلاب، دوره جدید، ش 98-99. 14. سیدان، سیدجعفر و دیگران (1385)، «کرسی نقد و نظریه‌پردازی: نسبت عقل و وحی از دیدگاه فلسفه و مکتب تفکیک»، کتاب نقد، ش 41. 15. شایگان، داریوش (بی‌تا)، «ایدئولوژیک‌شدن سنت»، ترجمه مهرداد مهربان، زمان نو، ش12. 16. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1981م)، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیّة الاربعة، 9 جلد، بیروت: دار الاحیاء التّراث. 17. ـــــــــــــــ (1354)، المبدأ والمعاد، به تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران. 18. ـــــــــــــــ (1422ق)، شرح الهدایة الاثیریة، تصحیح از محمد مصطفی فولادکار، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، چاپ اول. 19. ـــــــــــــــ (1363)، مفاتیح الغیب، مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی. 20. ـــــــــــــــ (1361)، العرشیة، تصحیح غلامحسین آهنی، تهران: مولی. 21. طباطبایی، محمدحسین (بی‌تا)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، ج 5، قم: دفتر انتشارات اسلامی. 22. عابد الجابری، محمد (1381)، جدال کلام، عرفان و فلسفه در تمدن اسلامی، ترجمه رضا شیرازی، تهران: یادآوران. 23. عامری، ابوالحسن (1375)، القول فی الابصار والمبصر (رسائل ابوالحسن عامری)، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 24. عبودیت، عبد الرسول (1388)، درآمدی بر نظام حکمت صدرایی، ج 1، تهران: سمت، چاپ دوم. 25. ـــــــــــــــ (1389)، خطوط کلی حکمت متعالیه، تهران: سمت، چاپ اول. 26. فیاضی، غلامرضا و دیگران (1387)، «چیستی فلسفه و نقد فهم متأخران از آن»، کتاب نقد، ش 46. 27. قراملکی، احد فرامرز (1390)، روش‌شناسی مطالعات دینی (تحریری نو)، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی، چاپ ششم. 28. ملکیان، مصطفی (1391)، «گفتارهایی بر نفی علم دینی»، در: گفتارهایی در علم دینی، به اهتمام بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع)، ویراستار علمی عطاء اله بیگدلی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع). 29. ـــــــــــــــ (1387)، «فلسفه اسلامی؛ پویایی و پایایی»، نقدونظر، ش 51 و 52. 30. ـــــــــــــــ (1380)، «وضعیت تفکر در ایران معاصر»، سروش اندیشه، ش 1. 31. ـــــــــــــــ (1380)، «رویکرد‌های متفاوت در تاریخ فلسفه نگاری»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، ش 52 و 53. 32. ـــــــــــــــ (1385)، «ده ملاحظه روش‌شناختی پیرامون فلسفه اسلامی»، بازتاب اندیشه، ش 73. 33. نصری، عبدالله (1379)، انتظار بشر از دین (بررسی دیدگاه‌ها در دین‌شناسی معاصر)، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، چاپ دوم. 34. Craig, William Lane (2008), Reasonable Faith: Christian Truth and Apologetics, Wheaton, Illinois: Crossway Books. 35. Kerr, Fergus (2009), Thomas Aquinas; A Very Short Introduction, NewYork: Oxford. 36. Wippel, F john (1995), Mediaeval Reactions to the Encounter between Faith and Reason, Milwaukee: Marquette University Press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,978 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 618 |
||