تعریف عینى و عملى عدالت، از امام صادق(ع) و امام کاظم(ع)، به نقل از کتاب «کافى»، و مطلبى چند پیرامون «عدالت» عالمان معقول و منقول بر این حقیقت اتفاق دارند که چون درباره موضوعى سخنى معتبر از معصوم(ع) برسد، آن سخن بر همه سخنان دیگر گویندگان هرکس باشند مقدم است، و قبول آن به ضرورت عقل لازم است; و تمثیل معصوم(ع) در حکم «قیاس برهانى» است، با مقدمات «اولى» (نه نظرى). ملا عبدالرزاق لاهیجى (م: 1072ق) مىگوید: مقدماتى که فراگرفته شود از معصوم، به طریق تمثیل، به منزله اولیات باشد در قیاس برهانى. و چنانکه قیاس برهانى افاده یقین کند، دلیلى که مؤلف باشد از مقدمات ماخوذه از معصوم افاده یقین تواند کرد، به این طریق که ساین مقدمه، گفته معصوم است. و هرچه گفته معصوم است، حق است. پس این مقدمه حق استز».
عنوان مقاله [English]
تعریف «عدالت» از زبان امام صادق(ع)
مراجع
1. «گزیده گوهر مراد»، ص23، مقدمه وتوضیحات و واژهنامه، صمد موحد، تهران، کتابخانه طهورى (1364ش). 2. «رساله صناعیه» (حقائق الصنائع)، چاپ مشهد، با مقدمه و اهتمام دکتر على اکبر شهابى (1317ش). 3. «کافى»، ج3، ص568، «الحیاة»، ج6، ص345. 4. به جلد سوم تا ششم «الحیاة» مراجعه کنید، و آیات و احادیث مذکور در این مجلدات را با دقتبخوانید، و در ارتباط با هم در آنها بیندیشید و آفاق عمل به آنها را براى رهایى واقعى مستضعفان در برابر خود مجسم سازید. 5. «کافى»، ج1، ص542، «الحیاة»، ج6، ص345. 6. «وسائل الشیعه»، ج18، ص155. 7. مطلب14، در صفحههاى بعد ملاحظه شود. 8. «اکمالالدین»، ج1، ص405; نیز «بحارالانوار»، ج52، ص125. 9. «خورشید شامگاهى گفت: کیست که کار مرا بر عهده گیرد؟»، از «تا گور» «کتاب هفته»، شماره10. 10. «کافى»، ج1، ص542; «الحیاة»، ج6، ص346. 11. مطلب10، در صفحههاى بعد، نیز ملاحظه شود. 12. «سوره اعراف»(7)، آیه85. 13. همان. 14. «بحار»، ج70 (و از چاپ بیروت، 67)، ص307، به نقل از کتاب «المحاسن». 15. اقتباس از سخن امام صادق(ع) «تحف العقول». 16. «کافى»، ج8، ص32. 17. «سوره مائده» (5)، آیه8. 18. «بحار»، ج40، ص327، به نقل از کتاب «فضائل»،احمد حنبل. این کتاب «فضائل»، ظاهرا همان کتاب «مناقب على بن ابىطالب(ع)» است، که در شمار تالیفات احمد بن حنبل شیبانى (م: 241ق)، امام مذهب حنبلى، ذکر شده است، «دایرةالمعارف تشیع»، ج1، ص518. 19. اشاره استبه داستان پیرمرد نابیناى مسیحى، که در رهگذر سؤال مىکرد، و چون امام على(ع) او را دید، پدیدهاى نامانوس دانست، و با بکار بردن واژه «ما»، در سؤال که براى پرسش از اشیاء است نه اشخاص به نامتعارف بودن چنین چیزى موضوعیت داد، «وسائل الشیعه»، ج11، ص49، «الحیاة»، ج6، ص302. 20. «سوره نحل»(16)، آیه90. 21. «سوره حدید»(57)، آیه25. 22. «الحیاة»، ج6، ص404. 23. «کافى»، ج5، ص73; و ج6، ص287; «الحیاة»، ج3، ص226، «ترجمه فارسى»، ص291. 24. «نهجالبلاغه»، فیض الاسلام، ص37-11، «شرح عبده»، جزء3، ص176. 25. «اطلاعات داروئى»، دکتر صادق جاویدان نژاد، ج1، ص«د»، انتشارات دانشگاه تهران (چاپ پنجم). 26. «خصال»، ج1، ص12; «الحیاة»، ج4، ص308 به بعد، احادیثى متعدد در این باره. 27. «قرب الاسناد»، ص52; «اصول کافى»، ج2، ص78; «الحیاة»، ج1، ص326-321، ترجمه فارسى، 522-514. 28. «بحار»، ج75، (72، از چاپ بیروت)، ص352، از کتاب «جامع الاخبار»; «الحیاة»، ج6، ص325.
