فهرست مقاله‏هاى سال نوزدهم

شماره
u71  نقش حکمت احکام در حل تعارض و تزاحم/ 3
u حسنعلى على‏اکبریان
تعاریف و مبانى / 4
1. کاربردهاى حکمت احکام در حل تعارض / 8
1 .1. ترجیح به ذکر حکمت در یکى از دو خبر / 8
1 .2. ترجیح به موافقت یکى از دو خبر با حکمت / 13
مقام اول، ترجیح در دلالت / 14
مقام دوم، ترجیح در وجه صدور / 15
مقام سوم، ترجیح در صدور / 17
1 .3. ترجیح به موافقت خبر با کتاب / 19
2. کاربردهاى حکمت احکام در حل تزاحم / 23
2 .1. جایگاه اهم بودن ملاک نسبت به دیگر مرجحات باب تزاحم / 32
2 .2. بهره‏گیرى از حکمت احکام در شناخت اهم از مهم / 26
u ضابطه‏شناسى صحت و فساد شرط / 44
u محمدحسن نجفى راد
سابقه و ضرورت / 45
مفهوم شرط و اصطلاحات آن / 48
شرط در لغت / 48
مفهوم شرط در آیات و روایات / 48
روایات / 49
نذر و عهد / 50
شرط در حقوق / 50
شرط در علم اصول / 51
شرط در فقه / 52
مفهوم شرط از نظر شیخ انصارى / 53
آراى دیگر فقها / 54
جمع بندى دیدگاه فقها / 58
گونه‏هاى شرط / 58
ضابطه‏شناسى صحت و فساد شرط / 59
1. شرط نباید با کتاب و سنت مخالف باشد / 59
2. شرط باید جایز باشد / 72
3. شرط نباید با مقتضاى عقد مخالف باشد / 73
4. شرط باید مقدور باشد / 79
5. شرط باید داراى غرض عقلایى باشد / 81
6. شرط نباید مجهول باشد / 83
7. شرط در متن عقد ذکر شود / 85
8. شرط، منجز باشد / 87
9. شرط، محال نباشد / 88
u تشبه به جنس مخالف / 90
u ابوالفضل محمد مجد
فصل اول: مفهوم‏شناسى تشبه / 92
فصل دوم: ادله حرمت تشبه به جنس مخالف / 96
اقسام تشبه به جنس مخالف / 96
تقریب استدلال به روایت اول / 98
الف( اخبار / 96
جمع بین روایات / 110
ب( اجماع / 112
ج( تغییر خلق الله / 112
د( اذلال نفس مؤمن / 112
ه( لباس شهرت / 116
فصل سوم: ذکر کلام و ادله علما در مسأله / 119
الف( منکران حرمت تشبه / 120
ب( موافقان حرمت تشبه / 122
فصل چهارم: ملاک در تعیین مختلصات یک جنس و صدق تشبه / 127
فصل پنجم: ره آوردهاى تحقیق / 129
اصالت دیه در قتل عمد / 133
سیدسجاد موسوى کرمانشاهى
نظرات فقها / 134
1. بررسى ادله دو نظریه / 141
تحقیق در مسأله / 146
u جستار گشایى در فقه پژوهى شیخ بهایى / 155
u سیف الله صرّامى
u تأملى در ادله شیخ انصارى)ره( بر اصالت عدم حجیت ظن / 173
u احمد طغرلى پور
محل نزاع / 174
فایده / 175
علم منطقى و علم عرفى / 176
علم، ظن و شک در کلام اصولیین / 176
مقصود شیخ »ره« از قطع و ظن / 177
کلام صاحب کفایه / 179
کلام مرحوم نائینى / 180
روایات / 185
دلیل عقل و اجماع / 185
علم، ظن و شک، در گفتمان دین / 186
گفتمان عرف، ملاک تفاهم دین است / 186
یکم: علم / 188
علم در عرف / 188
ملاک علم و رابطه آن با جهل / 191
علم در لغت / 192
علم در لسان دین / 196
دوم: ظن / 201
ظن در عرف / 201
ظن در لغت / 202
ظن در گفتمان دین / 203
روایات ظن / 213
ملاک عمل به معرفت از دیدگاه آیات و روایات / 216
تأملى در دلیل عقل و اجماع / 217
u گزارش تفصیلى جلسه نقد کتاب »نظریه حق الطاعة« / 219
u جلال عراقى
گزارش اجمالى / 219
گزارش تفصیلى / 220
u معرفى اجمالى کتاب / 238
u ملخص المقالات / 241

- شماره
u72 کاربرد قاعده لاضرر و لاضرار در بررسى فقهى ایدز / 3
u على الهى خراسانى
کلیات / 4
1و1. ضرورت طراحى نظام فقهى سلامت و بهداشت / 4
3و1. نگاهى به پدیده ایدز / 7
2. عناوین فقهى کارا در بررسى ایدز / 9
1و2. افساد و اهلاک نسل / 10
2و2. اختلال نظام / 11
3و2. کرامت انسانى / 12
4و2. لاضرر و لاضرار / 14
3. تفسیر برگزیده از قاعده لاضرر و لاضرار / 15
1و3. تفسیر معناى لاضرار در جعل قانون حمایت اجرایى / 20
4. تطبیق قاعده لاضرر و لاضرار بر پدیده ایدز / 24
1و4. تطبیق بخش لاضرار / 42
2و4. تطبیق بخش لاضرر / 28 u نقش رضایت مجنى علیه در مجازات قتل از روى ترحم )اتانازى( / 33
u اسماعیل آقابابایى
الف - قصاص / 35
بررسى / 41
ب - دیه / 44
ج - تعزیر / 49
1 در حقوق ایران / 49
2 از دیدگاه فقه / 53
u مدخلى بر مناسبات فقه و تمدن / 62
u عباسعلى مشکانى سبزوارى
کلیات / 64
1. فقه / 64
2. فقه حکومتى / 65
3. تفاوت فقه حکومتى با فقه سیاسى و فقه سنتى / 65
4. جایگاه و رسالت فقه / 67
5. تمدن / 68
6. مؤلفه‏هاى تمدن / 70
دیدگاه‏هاى مختلف درباره نسبت فقه و تمدن / 72
نسبت فقه و تمدن / 77
فریضه مقاله حاضر / 78
فقه و احکام مورد نیاز نظام‏هاى اجتماعى / 79
1 فقه و احکام نظام فرهنگى / 79
فقه و سطوح مختلف فرهنگ / 81
الف( سیاست داخلى و فقه / 84
ب( سیاست خارجى و فقه / 85
2 فقه و احکام نظام سیاسى / 83
3 فقه و احکام نظام اقتصادى / 86
4 فقه و احکام نظام حقوقى / 88
فقه و احکام نظام حقوق / 90
5 فقه و احکام نظام تربیتى / 95
نقش و تاثیر فقه در نظام تربیتى / 96
روش‏هاى تربیت و فقه / 98
u اعتبار عقلى رأى اکثریت بر مبناى حق تعیین سرنوشت / 104
u مسعود امامى
1. تبیین مفاهیم / 106
11. آزادى تکوینى و آزادى تشریعى / 106
12. حکومت مطلوب و داور نهایى
13. دموکراسى حداقلى و دموکراسى حداکثرى / 110
2. مبناى حق تعیین سرنوشت / 116
21. آزادى تکوینى مقدمه رشد / 117
22. حق تعیین سرنوشت حکمى فرادینى/ 118
23. اطلاق حق تعیین سرنوشت / 120
24. حق تعیین سرنوشت و اعتبار رأى اکثریت / 123
25. رأى اکثریت و داورى نهایى / 124
26. حق تعیین سرنوشت و آزادى غربى / 125
27. نتایج مبناى حق تعیین سرنوشت / 125
28. حق تعیین سرنوشت در نظام جمهورى اسلامى ایران / 126
u روش تفسیر متن بر اساس نظام اقتضائات / 130
u مهدى برزگر
1. اقتضاى هدف )مقام بیان( / 131
روش شناسایى اقتضاى مقام بیان / 133
2. مقام موعظه / 135
3. مقام بحث علمى و مقام رفع شبهه عملى / 137
4. مقام تشویق یا تحذیر از مُدرَک عقلى / 138
5. مقام امتنان / 141
اهمیت سیاق / 147
دلیل حجیت سیاق / 148
شرایط تحقق سیاق / 150
روش‏هاى تحصیل سیاق / 155
u تأملى در دقت‏هاى فراعرفى شیخ انصارى / 164
u على زارع
پیشینه بحث / 166
فصل اول: بحث کلامى / 167
1. اصالت تقدم ابلاغ / 169
الف. انسان و عالم ماده / 169
ب. اقتضاى حکمت و رحمت خداوند / 170
2. اصالت متربى / 173
ابعاد اصالت متربى / 174
اصالت هم زبانى / 175
فصل دوم: مباحث اصولى و فقهى / 178
برخى از تقسیمات مقدماتى / 180
بحث‏هاى علمى; اعم از مباحث فقهى و عقیدتى / 187
نقل به معنا دلیلى بر عدم موضوعیت ادبیات در روایات / 188
اثر نخست: تبیین جایگاه دقت‏هاى ادبى در متون / 189
اثر دوم: تبیین جایگاه دقت‏هاى در متن / 192
آراى برخى از اعاظم درباره دقت‏هاى ادبى و عقلى / 196
بررسى ادله مخالفان / 197
u نقد نقد; تحول خواهى در فقه یا اصول فقه؟! / 208
u سیامک بهارلوئى
1 توجه به ملازمات اجتماعى فتوا / 210
2 درجه بندى احکام تکلیفى / 213
3 اطلاق و تقیید / 214
4 توجه به ملاک احکام / 217
5 تحول در فقه یا اصول فقه؟ / 218
u ملخص المقالات / 220

- شماره
u73 وجوب وفا به شروط و تعهدات ابتدایى از نظر سید یزدى / 3
u محمدحسن نجفى راد
موضوع بحث / 5
خاستگاه بحث / 5
محورهاى موضوع / 6
تفصیل بحث / 6
نظریه سیدیزدى / 9
محور دوم: آیا شرط ابتدایى لازم الوفا است؟ / 13
محول سوم: آیا وجوب تکلیفى است یا وضعى؟ / 27
u تحلیل مقایسه‏اى ماهیت حق از دیدگاه سیدمحمدکاظ یزدى )صاحب عروه( و سایر فقها / 30
u سیف الله صرامى
1. اهمیت و پیشینه موضوع / 31
2. دسته بندى دیدگاه‏هاى مختلف در ماهیت حق / 33
3. توضیح رأى صاحب عروه در تعریف حق/37
4. نقد آراى دیگر بر اساس رأى صاحب عروه / 40
u بررسى موارد نقض حکم یا فتوا به حکم یا فتواى دیگر در فقه سیدیزدى / 46
u حسنعلى على اکبریان
فصل اول: تقسیمات مسأله / 47
فصل دوم: موارد نقض فتوا / 49
بخش اول، نقض فتوا به فتوا / 49
بخش دوم، نقض فتوا به حکم / 53
فصل سوم، موارد نقض حکم / 56
بخش اول، موارد نقض حکم به حکم / 56
بخش دوم، موارد نقض حکم به فتوا / 62
بخش سوم، بررسى الحاق حکم حکومتى به حکم قضایى در مسأله حرمت نقض / 63
uنظریه شخصیت حقوقى، نقطه عطفى در فقه آیت‏الله طباطبایى یزدى / 66
u سید ضیاء مرتضوى
شناخت واژگانى / 70
شکل‏گیرى زمینه نظریه / 71
الف( پرداخت زکات / 71
ب( وقف بر جهات / 74
برداشت خدشه دار / 77
ج( موارد احتمالى دیگر / 82
ورود و نظریه سازى صاحب عروه / 84
استدلال صاحب عروه بر نظریه / 88
پى‏گیرى نگاه صاحب عروه / 93
همراهى و حمایت فقهاى معاصر / 96
نگاه امام خمینى )قده( / 101
uسید یزدى فقیهى عرف نگر یا عرفى گرا؟ / 108
u حسین ناصرى مقدم
درآمد / 109
1 چیستى عرف )در لغت و اصطلاح( / 110
2 مشخصه‏هاى عرف / 114
3 عرف منبع، عرف مبنا و عرف سند / 116
4 عرف استقلالى و عرف ابزارى )آلى( / 118
5 دیدگاه منبع بودن عرف / 119
6 منبع بودن عرف و سکولاریزاسیون / 120
7 دیدگاه سند و دلیل بودن عرف / 123
8 ادله سند بودن عرف / 124
9 کاربرد غیراستقلالى عرف )عرف ابزارى( / 125
10 سید یزدى و عرف / 126
u قاعده »نفى سبیل« در آراى فقهى و مواضع سیاسى صاحب عروه / 148
u جعفر زنگنه شهرکى
گفتار اول: مستندات قاعده نفى سبیل / 150
الف. آیات قرآن / 150
ب. احادیث / 162
ج. عقل و اجماع / 167
گفتار دوم: بازتاب قاعده نفى سبیل در آراى فقهى / 168
گفتار سوم: بازتاب قاعده نفى سبیل در اندیشه فقه سیاسى و اقتصادى / 177
u سید کاظم یزدى و حجیت عمومى روایات شیعه / 195
u محمدتقى اکبرنژاد
آیا سیدکاظم یزدى تنها کتب اربعه را مى‏پذیرد؟ / 197
یکم. ضرورت تفکیک میان روایات شیعه و اهل سنت / 197
بدگمانى به روایات شیعه / 210
غفلت از هماهنگى روش‏ها به حسب موضوعات علوم / 229
ملاک استناد روایات / 230
u نظریه سیدمحمد کاظم یزدى درباره طلاق همسر مفقود / 233
u محمدحسن ربانى، تنظیم: عباس مخلصى
بخش اول: بررسى رأى مشهور / 234
سخنان فقیهان / 234
دلیل اول: روایات / 237
دلیل دوم: قاعده نفى حرج و نفى ضرر / 241
دلیل سوم: اجماع / 242
بخش دوم: بررسى رأى مخالف مشهور / 242
دلیل اول: روایات / 244
دلیل دوم: قاعده لاضرر و لاحرج / 251
دلیل سوم: مفهوم روایات إعسار / 256
گونه‏هاى مفقود شدن / 259
u تراز اجتهاد در پرتو عروه / 265
u على اکبر زمانى نژاد
معرفى تفصیلى العروة الوثقى / 267
فهرست تعدادى از حواشى و تعلیقات العروة الوثقى بر اساس حروف الفبا
تعدادى از چاپ‏هاى العروة الوثقى / 278
نسخه‏هاى خطى / 279
تتمه و ملحقات العروة الوثقى / 279
غایة القصى در ترجمه العروة الوثقى / 280
چاپ‏هاى غایةالقصوى / 285
چند حاشیه بر غایةالقصوى/
u289 ملخص المقالات / 301

- شماره
u74 مبانى فقهى حمایت از تولید ملى، کار و سرمایه ایرانى/
u4 رضا اسلامى
مقدمه/
5موضوع‏شناسى /
5پیشینه بحث فقهى درباره موضوع/
7برخى قواعد فقهى دخیل/
9برخى مبانى انسان‏شناسى و اصول حاکم بر بحث/
115 اصل کرامت انسان/
215 اصل خلافت انسان/
316 اصل امانتدار بودن انسان/
416 اصل هدفدار بودن خلقت کائنات/
516 اصل هدف بودن انسان براى آفرینش سایر موجودات/
617 اصل هدفدار بودن زندگى انسان/
717 اصل تزاحم منافع در وجود انسان/
817 اصل تداوم حیات انسانى و امتدادى بودن حیات اخروى براى حیات دنیوى/
18بررسى ادله/
20الف. ادله ترغیب در تولید ثروت و سرمایه/
20ب. ادله مذمت فقر/
24ج. ادله ترغیب به کار و تلاش/
25د. ادله بیانگر جهات مثبت و منفى در به کارگیرى مال و ثروت/
27ه. ادله صیانت ثروت و سرمایه از آفات/
29اَشکال و اهداف سیاست‏هاى حمایتى/
30بیان تقسیمات/
30تقسیم اول )درونى و بیرونى(/
30تقسیم دوم )حمایت بیرونى دولتى و بخش خصوصى(/
30تقسیم سوم )حمایت فکرى، اخلاقى و اقتصادى(/
31تقسیم چهارم )حمایت با اهداف کوتاه‏مدت یا بلندمدت(/
31اهداف حمایت‏ها/
32اولویت‏هاى برنامه/
u32 حمایت از کارکنان پزشکى در مخاصمات مسلحانه از منظر حقوق بین‏الملل بشردوستانه و فقه امامیه/
u38 مهدى فیروزى
مقدمه/
39گفتار اول: تحلیل مفاهیم و اهمیت تاریخى/
42بند اول: مفهوم‏شناسى/
42الف( کارکنان پزشکى/
142. مفهوم کارکنان پزشکى/
242. انواع کارکنان پزشکى/
343. مصادیق کارکنان پزشکى/
43ب( نیروهاى مسلح، رزمنده و غیررزمنده/
145. نیروهاى مسلح/
245. رزمنده و غیررزمنده/
46بند دوم: اهمیت و تاریخچه حمایت ازکارکنان پزشکى در مخاصمات مسلحانه/
54گفتار دوم: اصول و قواعد فقهى و حقوقى حمایت از کارکنان پزشکى/
57بند اول: اصل تفکیک/
157. کتاب/
258. سنت/
359. اجماع/
462. عقل/
62بند دوم: قاعده نفى اعتدا/
63نتیجه گیرى/
u65 تبعیت احکام از مصالح و مفاسد/
u72 حسنعلى على‏اکبریان
فصل اول: مراد و محل بحث در باب تبعیت/
173. تفکیک میان حکم تکلیفى و حکم وضعى در مسأله تبعیت/
274. تفکیک مقام ثبوت و اثبات در مسأله تبعیت/
375. تفکیک حکم ظاهرى و واقعى در مسأله تبعیت/
75فصل دوم: تبعیت احکام واقعى از مصالح/
176. ادله اطراف نزاع/
1176. دلیل عقلى منکران تبعیت )افعال خدا معلل به غرض نیست(/
1276. ادله نقلى منکران تبعیت/
1379. ادله عقلى قائلان به تبعیت/
81الف( امتناع ترجیح بلا مرجح/
81ب( حسن و قبح افعال، و تنزه افعال الاهى از عبث/
1483. ادله نقلى قائلان به تبعیت/
1585. جمع‏بندى ادله دو طرف/
1686. یک نکته شایان توجه/
87احکام پیش از شریعت خاتم و احکام ثانوى/
87 فصل سوم: تبعیت احکام ظاهرى از مصالح/
191. معناى حکم ظاهرى/
291. فرق اشاعره، معتزله و امامیه در طرح مسأله تبعیت احکام ظاهرى از مصالح/
392. مجعول در حکم ظاهرى/
3193. آنچه جعل شده، وجوب تبعیت از اماره است/
3293. آنچه جعل شده، حجیت اماره است/
494. تبیین تبعیت حکم ظاهرى از مصالح/
u96 مفهوم‏شناسى »احکام امتنانى«/
u107 محمد على خادمى کوشا
1. مقدمه/
2108. مفهوم امتنان/
3109. مفهوم حکم امتنانى/
13113. اعتبارات امتنانیت حکم/
116الف. به اعتبار علت حکم/
117ب. به اعتبار لسان دلیل حکم/
117ج. به اعتبار مضمون حکم/
23118. ویژگى‏هاى اعتبارات امتنانیت حکم/
4118. مفهوم دلیل امتنانى/
5120. انواع امتنانیت در گفتار فقها/
1226. نتیجه/
u125 اسباب تبدل موضوع )استحاله(/
u132 علیرضا فرحناک
مقدمه/
133الف: اسباب تبدل موضوعات عینى/
133استحاله/
134استحاله در کتاب طهارت/
134تعریف استحاله/
135معناى صورت نوعیه/
140دلیل مطهریت استحاله/
141رابطه استحاله با قاعده تبعیت احکام از اسماء/
143اجراى قانون تبعیت در حق شى‏ء مستحال‏الیه/
144احکام مستحال‏الیه/
144استحاله معکوس/
145تفصیل میان نجس و متنجس و عدم آن/
146بررسى حالت‏هاى مختلف ماده در صدق یا عدم صدق استحاله/
149تبخیر/
149میعان/
150تقطیر/
152تصعید/
152چگالش/
152انجماد/
153ذوب/
153قلمرو حجیت استحاله/
153کارایى استحاله در غیر باب طهارت/
154شک در استحاله/
u159 تداوم و اصالت در اندیشه شیعى: ارتباط مکتب اخبارى و مکتب تفکیک/
u166 سیدمهدى طباطبایى
مکتب تفکیک/
169تفکیکیان و اخباریان/
182دیدگاه اخباریان و تفکیکیان درباره »عقل« به مثابه یکى از منابع شناخت/
189نتیجه‏گیرى/
u199 نگاهى مقایسه‏اى به مراتب امر به معروف و نهى از منکر/
u201 جلال عراقى، یداللّه خیام‏پور
مقدمه/
202پیشینه موضوع/
204مراتب امر به معروف و نهى از منکر از دیدگاه فقهاى امامیه/
1205 قلبى/
2206 لسانى/
3206 یدى/
207لزوم یا عدم لزوم ترتیب بین مراتب/
211اذن حاکم در مرتبه سوم امر به معروف و نهى از منکر/
212الف - زدن یا حبس نمودن/
212ب - مجروح کردن یا کشتن/
213مراتب امر به معروف و نهى از منکر از دیدگاه فقهاى اهل سنت/
1214) حنفى/
2214) مالکى/
3214) شافعى/
4215) حنبلى/
217نتیجه و مقایسه آرا/
u218 معرفى کتاب »مسائل فقهى و حقوقى قتل از روى ترحم )اتانازى(/
u223 اسماعیل آقابابائى بنى