آمار

تعداد نشریات48
تعداد شماره‌ها2,293
تعداد مقالات33,216
تعداد مشاهده مقاله11,845,122
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,027,070
الویری, محسن, مهربانی فر, حسین. (1393). مطالعه چگونگی و کارکردهای گفت‌وگو در سیره نبوی با نگاهی به نظریه کنش ارتباطی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 2(شماره 2 (پیاپی 6)), 43-75.
محسن الویری; حسین مهربانی فر. "مطالعه چگونگی و کارکردهای گفت‌وگو در سیره نبوی با نگاهی به نظریه کنش ارتباطی". اسلام و مطالعات اجتماعی, 2, شماره 2 (پیاپی 6), 1393, 43-75.
الویری, محسن, مهربانی فر, حسین. (1393). 'مطالعه چگونگی و کارکردهای گفت‌وگو در سیره نبوی با نگاهی به نظریه کنش ارتباطی', اسلام و مطالعات اجتماعی, 2(شماره 2 (پیاپی 6)), pp. 43-75.
الویری, محسن, مهربانی فر, حسین. مطالعه چگونگی و کارکردهای گفت‌وگو در سیره نبوی با نگاهی به نظریه کنش ارتباطی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1393; 2(شماره 2 (پیاپی 6)): 43-75.

مطالعه چگونگی و کارکردهای گفت‌وگو در سیره نبوی با نگاهی به نظریه کنش ارتباطی

اسلام و مطالعات اجتماعی
مقاله 3، دوره 2، شماره 2 (پیاپی 6)، مهر 1393، صفحه 43-75    اصل مقاله (326.29 K)
نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی
نویسندگان
محسن الویری1؛ حسین مهربانی فر* 2
1عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع)
2دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(ع) (نویسنده مسئول).
تاریخ دریافت: 17 بهمن 1394،  تاریخ پذیرش: 17 بهمن 1394 
چکیده
گفت‌وگو که به عنوان ضرورتی گریز‌ناپذیر برای ایجاد تفاهم و رفع اختلافات و رشد اندیشه در زندگی بشری است، موضوع مطالعه مکاتب مختلف فلسفی و گرایش‌های مختلف فکری قرار گرفته است. در سنت اسلامی هم همواره گفت‌وگو به عنوان راهبردی کلیدی در حل منازعات و گسترش همدلی و همزبانی مورد توجه واقع شده است. این پژوهش به منظور شناخت هر چه بیشتر سنت اسلامی در زمینه گفت‌وگو با مطالعه سیره نبوی در گسترۀ گفت‌وگوی میان فردی و گروهی در پی فهم و تحلیل چگونگی و کارکردهای گفت‌وگو در سیره عملی پیامبر اعظم9 در صدر اسلام با نگاهی به نظریه کنش ارتباطی هابرماس است. مطالعه گفت‌وگوهای پیامبر9 با تکیه بر سیره نگاشت‌ها ما را به این نتیجه رساند که گفت‌وگوهای آن حضرت از مشخصه‌هایی همچون «برابری در گفت‌وگو» و «دادن آزادی بیان»، «صبر و حوصله»، «استماع دقیق» برخوردار بوده و کارکردهایی از قبیل «تبلیغ»، «حفظ همگرایی» و «رفع شبهات» داشته است. تحلیل این یافته‌ها بر اساس نظریه کنش ارتباطی هابرماس، اشتراک و قرابت ظاهری بسیار زیاد این دو رویکرد به گفت‌وگو را، در عین تفاوت در بنیآن‌های معرفتی می‌نمایاند. محوریت عقل عرفی و تأکید بر اجماع و حقیقت بین الاذهانی در ایده گفت‌وگوی هابرماس و محوریت عقل وحیانی و تأکید بر حقیقت قدسی در رویکرد توحیدی پیامبر اعظم9 از جمله این تفاوت‌های بنیادین است.
کلیدواژه‌ها
گفت‌وگو؛ اسلام؛ پیامبر اعظم (ص) کنش ارتباطی؛ هابرماس
عنوان مقاله [English]
The Manner and Functions of Discussion in the Prophet’s Conduct An Analysis based on the Theory of Communicative Action
نویسندگان [English]
Mohsen Alviri1؛ Hossein Mehrbanifar2
چکیده [English]
Discussion, which is an unavoidable necessity for establishing agreement and eliminating disputesand growingthought in human life, has been the subject of study for different philosophicalschools and intellectual trends. In the Islamic tradition, discussion has been a key strategy toresolve conflicts and develop empathy and compassion. In order to know more of the Islamic tradition of interpersonal and group discussion, this research is going to study the manner and functions of discussion in the practical conductof Prophet Mohammad (PBUH) in the early Islam based onHabermas’ theory of communicative action. According to the written documents, the Prophet’s discussions hadfeatures such as “equality in discussion”, “freedom of expression”, “patience” and “carefulaudition”, and functions such as “preaching” and “maintaining convergence and resolving doubts”. Analysis of these findings on the basis of Habermas’ theory of communicative action displays the high resemblanceof these two approaches to discussion, despite their differences in epistemological foundations.
کلیدواژه‌ها [English]
Discussion, Islam, Prophet Mohammad (PBUH), communicative action, Habermas
مراجع

قرآن کریم.

1. الاصفهانی، الراغب (1416ق)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: الدار الشامیه، الطبعه الاولی.

2. ابن منظور (1408ق)، لسان العرب، ج3، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعه الاولی.

3. ابن هشام (1375)، زندگانی محمد9 پیامبر اسلام، ترجمه: سید هاشم رسولی، تهران: انتشارات کتابچی.

4. ابوزهره، محمد (1373)، خاتم پیامبران9، ترجمه: حسین صابری، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.

5. اسمیت، فیلیپ (1387)، درآمدی بر نظریه فرهنگی، ترجمه: حسن پویان، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

6. ایروانی، جواد (1386)، «آداب گفت‌وگو از دیدگاه قرآن و حدیث»، مجله تخصصی الهیات و حقوق، ش 3، 25 ـ 34.

7. باقی، عماد الدین (1383)، «گفتمان گفت‌وگو در اسلام»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره 5، ش1، ص145 ـ 114.

8. بشیریه، حسین (1376)، تاریخ اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم، تهران: نشر نی.

9. بهرامی کمیل، نظام (1388)، نظریه رسانه‌ها(جامعه‌شناسی ارتباطات)، تهران: انتشارات کویر.

10. بیهقی، ابوبکر احمدبن حسین (1361)، دلائل النبوه، ترجمه: محمود مهدوی دامغانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

11. پایا، علی (1381)، گفت‌وگو در جهان واقعی: کوششی واهی یا ضرورتی اجتناب‌ناپذیر، تهران: طرح نو.

12. پارسانیا، حمید (1391)، جهان‌های اجتماعی، قم: کتاب فردا.

13. حسن الهی، منوچهر (1385)، سیره پیامبر اعظم9 از نگاهی دیگر. قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.

14. خان‌محمدی، کریم (1388)، «تحلیلی بر سیره ارتباطات میان فردی پیامبر9»، فصلنامه تاریخ اسلام، سال دهم، ش 37، ص66 ـ 37.

15. خانیکی، هادی (1383)، «گفت‌وگو: از مفهوم زبانی تا معنای جهانی»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره 5، ش 1، ص113 ـ 90.

16. خانیکی، هادی (1387)، در جهان گفت و گو: بررسی تحولات گفتمانی در پایان قرن بیستم، تهران: انتشارات هرمس.

17. خرمشاهی، بهاء الدین و انصاری، مسعود (1376)، پیام پیامبر، تهران: انتشارات منفرد.

18. دلشاد تهرانی، مصطفی (1372)، سیره نبوی(منطق عملی)، ج 2، تهران: سازمان پاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

19. دهخدا، علی اکبر (1377ش)، لغت نامه، ج 12، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

20. الرازی، الامام الفخر (بی تا)، التفسیر الکبیر، ج 25، بی نا.

21. ریتزر، جورج (1388)، نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، تهران: انتشارات علمی.

22. الزبیدی، محمد مرتضی(بی تا)، تاج العروس من جواهر القاموس، ج 3، بیروت ـ لبنان: منشورات دار مکتبةالحیاه.

23. سبحانی، جعفر (1370)، فروغ ابدیت: تجزیه و تحلیل کاملی از زندگی پیامبر9، ج 2، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.

24. سعادت، احمد (1385)، «مدارای پیامبر9 با مخالفان و دیگر اندیشان»، مجله طلوع، ش20، ص159.

25. الطباطبایی، محمدحسین (1422ه.ق)، سنن النبی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.

26. الطباطبایی، محمدحسین (بی تا)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 3 و ج 16 و ج 17، ترجمه: سید محمد باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.

27. طبرسی، فضل ابن الحسن (1415ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 8، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات، الطبعه الاولی.

28. طبرى، محمد بن جریر (1375ش)، تاریخ طبرى ، ترجمه: ابو القاسم پاینده، ج 3، تهران: اساطیر

29. عالم، عبدالرحمن و پورپاشا، کاسین (1390)، «دموکراسی گفت‌وگویی هابرماس: رابطه یا نسبت عامل‌ها»، در: فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 41، ش1، ص170 ـ 153.

30. عباس‌پور، ابراهیم (1390)، «بررسی روش‌شناسی نظریه «کنش ارتباطی» هابرماس با رویکرد انتقادی»، معرفت فرهنگی اجتماعی، سال دوم، ش 2، ص64 ـ 35.

31. علی‌خواه، فردین (1376)، «کنش ارتباطی و زبان در اندیشه هابرماس، در: مجله راهبرد، ش 13، ص78 ـ 71.

32. فرزانه پور، حسین (1385)، «تساهل و مدارا در سیره پیامبر9»، در: مجموعه مقالات همایش بین المللی سیره‌شناختی پیامبر9، ج 2، اصفهان: دانشگاه اصفهان، ص876 ـ 855.

33. فضل الله، محمد حسین (1379)، «ضرورت گفت‌وگوی ادیان و مذاهب»، فصلنامه هفت آسمان، ش 7 ، ص20 ـ 7.

34. قائدان، اصغر (1385)، «روابط رسول الله9 با مسیحیان»، در: مجموعه مقالات همایش بین المللی سیره‌شناختی پیامبر9، ج 2، اصفهان: دانشگاه اصفهان، ص931 ـ 897.

35. قمی، عباس (1385)، سیرت پیامبر اعظم و مهربان‌، ترجمه: محمد محمدى اشتهاردى، قم: انتشارات ناصر.

36. کاتب واقدی، محمدبن سعد (1374)، الطبقات الکبری، ترجمه: محمود مهدوی دامغانی، تهران: انتشارات فرهنگ و اندیشه.

37. گیدنز، آنتونی (1377ش)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: چ 1، نشر مرکز،

38. مجلسی، محمدباقر (1363ش)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج 16، تهران: انتشارات اسلامیه.

39. معین، محمد (1364ش)، فرهنگ فارسی معین، ج 3، تهران: امیر کبیر.

40. مکارم شیرازی، ناصر (1387ش)، تفسیر نمونه، ج 8 و ج 16 و ج 19، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

41. منصور نژاد، محمد (1381ش)، رویکردی نظری در گفت‌وگوی تمد‌‌‌ن‌ها، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی چ اول.

42. مهدوی، محمدصادق و مبارکی محمد، «تحلیل نظریه کنش ارتباطی هابرماس»، فصلنامه علمی پژوهشی علوم اجتماعی، سال دوم، ش 8، ص21 ـ 1.

43. میرعلی، محمدعلی (1385)، مشورت در سیره پیامبر9، در: مجموعه مقالات همایش بین المللی سیره‌شناختی پیامبر9، ج 2، اصفهان: دانشگاه اصفهان، ص1232 ـ 1195.

44. نوایی، علی اکبر (1383)، «بایستگی‌ها در گفت‌وگوی تمدن‌ها»، مجله اندیشه، سال دهم، ش1و2، ص222 ـ 213.

45. نوری، طبرسی (1408ق)، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، ج 8، قم: مؤسسه آل البیت.

46. هابرماس، یورگن (1384)، نظریه کنش ارتباطی، ج 2، ترجمه: کمال پولادی، تهران: مؤسسه انتشاراتی روزنامه ایران.

47. یعقوبى، احمد بن ابى یعقوب ابن واضح (1371ش‌)، تاریخ یعقوبى، ج1، ترجمه: محمد ابراهیم آیتى، تهران: انتشارات علمى و فرهنگى، چ ششم.

48. Edgar, Andrew (2006), Habermas: the key concepts, New York: Routledge.

49. Littlejohn, Stephen W. and Foss, Karen A. (2009), Encyclopedia of communication theory, London: Sage Publications.

50. Merriam (1975), webster’s New collegiate Dictionary, copyright, made in the united states of America.

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,479
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 738