تعداد نشریات | 54 |
تعداد شمارهها | 2,388 |
تعداد مقالات | 34,317 |
تعداد مشاهده مقاله | 13,015,789 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,717,974 |
کتابخانه حوزه | ||
حوزه | ||
مقاله 7، دوره 10، شماره 55، فروردین 1372، صفحه 145-158 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
تاریخ دریافت: 03 اسفند 1394، تاریخ پذیرش: 03 اسفند 1394 | ||
اصل مقاله | ||
مبانى خدا شناسى در فلسفه یونان و ادیان الهى) در موضوع خداشناسى و مبانى آن کتابهاى بسیار نگاشته شده است که هر کدام از دیدگاه خاصى به موضوع نگریسته اند از جمله کتابهایى که به روش خاص به آن پرداخته طرح کلى (خداشناسى دینى) و (خداشناسى فلسفى یونان) است. این اثر نخستین بار به صورت سلسله مقالاتى در نشریه کیهان اندیشه چاپ شده و اینک به طور مستقل و با اندک تغییراتى. همراه با مقدمه در ابتدا و چکیده مباحث در پایان ارائه مى گردد. در این تحقیق سعى شده است مبانى اصلى و اصول بنیادین خداشناسى و شیوه راه یابى به معرفت اللّه در ادیان الهى و فلسفه یونان بحث و مقایسه و تفکیک شود که در نتیجه به این نظر نزدیک مى شود که ادیان توحیدى منطق نوینى در معرفت اللّه ارائه کرده اند که به هیچ وجه نظیرى در میان معارف بشرى نداشته است. کتاب در یک مقدمه و سه بخش عمده که هر بخش آن داراى فصول متعددى است تنظیم شده است: 1 . اثبات خدا. 2 . خداشناسى فلسفى. 3 . خداشناسى دینى. مختلف الشیعه فى احکام الشریعة. جلد1. حسن بن یوسف بن مطهر مشهور به علامه حلى از سلسله فقیهان فیلسوف و متکلّم شیعه است. کارنامه فقهى او بسیار پربرگ و بار است. آثار فقهى وى از انصاف علمى روح تحقیق استوارى مبانى اشراف بر اندیشه ها و دیدگاههاى مذاهب مختلف و حسن تعبیر و شیوایى بیان برخوردار است. مختلف الشیعه آهنگ ارائه دیدگاههاى گونه گون فقهاى شیعه را دارد با نقد و بررسى و گزینش آنچه را استوارى یافته است. این کتاب ارزشمند فقهى عصاره اندیشه و نتیجه سالها تحقیق و بررسى علامه حلى(ره) است و از استحکام و اتقان و دقت ویژه اى برخوردار مى باشد. مرحوم مؤلف درباره ویژگیهاى کتاب مى نویسد: (چون بر کتابهاى فقهى و مقالات و اقوال پیشینیان از امامیه رضوان اللّه علیهم اجمعین نگریستم در مسائل بیشمارى در آراء و دیدگاههاى آنان اختلاف یافتم. از این روى به گردآورى مسائل مورد اختلاف اصحاب در کتابى علاقه مند شدم. بدین گونه که مسائل متفق علیه را وا بگذارم و تنها مسائل مورد اختلاف را گردآورم. در تبیین مسائل به دلایل صاحبان دیدگاهها پرداختم و آنچه را به صراحت نیافتم با اندیشیدن در چگونگى آراء و عقاید تبیین کردم و آن گاه در داورى میان صاحبان اقوال انصاف را بدون هیچ ملاحظه اى به کار بستم. در این تألیف هیچ کدام از عالمان سلف بر من پیشى نگرفته و این کتاب اولین اثر در این موضوع است که آن را مختلف الشیعه فى این اثر نفیس مشتمل بر یک دوره کامل فقه است که تألیف آن ده سال به طول انجامیده و بر اساس تقسیم بندى مؤلف در هفت جزء به شرح زیر سامان یافته است: جزء اول: کتاب طهارت و صلات. جزء دوم: کتاب زکات خمس صوم و قسمتى از حج. جزء سوم: با قیمانده حج جهاد متاجر دیون تا آخر اقرار. جزء چهارم: ودیعه عطایا و توابع آن و قسمتى از نکاح. جزء پنجم: بقیه نکاح طلاق عتق با توابع آن ایمان و توابع آن. جزء ششم: صید و ذباحه و توابع آن قضا و شهادات تا میراث. جزء هفتم: حدود و قصاص و دیات. در بخش با پژوهشگران مجله حوزه شماره 186/32 درباره ویژگیهاى تحقیقات جدیدى که روى آن انجام گرفته سخن رفته است. نویدى که براى چاپ آن داده شده بود اینک تحقق یافته وجلد اوّل آن با کیفیت بسیار مطلوبى چاپ و در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است. ایضاح الحکمة ترجمه و شرح بدایة الحکمه ج1 ـ 3) بدایة الحکمه نوشته فیلسوف بزرگ حضرت علاّمه طباطبایى اکنون در حوزه هاى علمیه متن درسى نوآموزان فلسفه قرار گرفته است. ازآن جا که عبارات کتاب بسیار موجز و دقیق و محتواى آن عمیق است برخى از فاضلان بر آن شدند که عبارات مشکل آن را شرح کنند تا نوآموزان فلسفه سریعتر و آسان تر به محتواى کتاب دسترسى پیدا کنند. شارح و مترجم محترم که مدتى بدایة الحکمة را تدریس کرده و به مشکلات و پیچیدگیهاى آن پى برده شرحى بر کتاب نگاشته و در اختیار اهل تحقیق تدریس و تحصیل قرار داده است. شیوه ترجمه و شرح بدین گونه است: نخست عبارات متن به فارسى برگردانیده شده و مواردى که به توضیح نیاز داشته داخل پرانتز و یا در پاورقى شرح شده است. 1 . تاریخ بحث فلسفى. 2 . انگیزه طرح آن. 3 . اقوال و آراى گوناگون. 4 . نتایج و ثمرات بحث و مسائل دیگرى که در تحقیق جامع بحثهاى فلسفى لازم و مفید مى نماید. در مقدمه مبسوط جلد اوّل کتاب علاوه بر نگاهى گذرا به تاریخ زندگانى و مکتب فلسفى علامه طباطبائى (ره) مزایاى بدایة الحکمة و نهایة الحکمة و تفاوتهاى آن دو ویژگیهاى مرحله ابتدایى حکمت و شرایط لازم براى تحصیل فلسفه و رابطه فلسفه با علوم طبیعى بررسى شده است. جمال آفتاب (شرحى بر دیوان حافظ) خواجه حافظ شیرازى در علوم و فنون مختلف تبحر داشته و تحقیقات بیشتر وى در دقایق حقایق قرآن و سنّت بوده است. مواعظ او در قالب شعر از آن جهت که از سرچشمه زلال وحى الهى سرچشمه گرفته جذابیت خاصى دارد و لباس جاوید پوشیده است. اثر فوق بهره اى است از غزلیات حافظ با الهام و اقتباس از روش علامه طباطبائى(ره) در شرح و بیان مطالب عرفانى و معنوى. نویسنده محترم در این شرح از میان دیوانهاى منسوب به خواجه حافظ دیوان قدسى را برگزیده و از تمامى آن دیوان ششصد غزل و یک مثنوى نامه انتخاب کرده و پس از ذکر هر غزل بطور کامل به شرح و توضیح هر بیت آن پرداخته است. در توضیحات از آیات قرآن و روایات معصومان و گفته بزرگان سود جسته و لطافت و محتواى غنى آن را دو چندان کرده است. به گونه مستقل به شرح و توضیح اصطلاحات عرفانى همچون: مى شراب صراحى مُغ مغان و... نپرداخته بلکه در شرح هر بیت هر وقتى به این واژگان برخورد کرده معنى و شرح مناسبى ارائه کرده است. این مجموعه اخلاقى توحیدى تربیتى مى تواند در حد خود راهنما و تاکنون دوجلد از این مجموعه به چاپ رسیده است. در مقدمه جلد اول درباره هدف خلقت وضرورت ارسال رسل مدارج معنوى شخصیت خواجه حافظ شیرازى بحث شده و در پایان هر جلد آیات و روایات مورد بحث فهرست شده است.
قـواعد فقهـیه اجتهاد موتور محرک در مسیر فهم احکام ومعارف اسلامى است که بر پژوهش و تتبع در منابع اصیل دین و تبحر و تسلط بر علوم مقدماتى استوار مى باشد. از جمله آن علوم و مقدمات علم اصول فقه و قواعد فقهیه است. بحث قواعد فقهیه وآگاهى از مستندات و مدارک و میزان دلالت و موارد تطبیق و ارتباط آن با سایر قواعد براى افرادى که در صدد تحصیل احکام شرعى و معارف اسلامى از راه ادله آن هستند ضرورت دارد. بدین جهت از دیر زمان فقهاء و دانشمندان به گردآورى و تنقیح قواعد فقهیه دست یازیده اند. برخى به طور مستقل و برخى در ضمن تالیفات فقهى و اصولى خود بدان پرداخته اند. از جمله تالیفاتى که در این راستا به طور مستقل تدوین شده کتاب حاضر است. این اثر به زبان فارسى و به دور از اغلاق و اصطلاحات فنى که در برخى کتابها به چشم مى خورد با چاپى بسیار جالب و چشم نواز تهیه و عرضه شده است. مؤلف محترم در این اثر درباره پانزده قاعده فقهى به بحث پرداخته و در هر یک موضوعاتى به شرح زیر مطرح کرده است: 1 . مفهوم و معناى قاعده. 2 . مدارک و مستندات. 3 . دلالت هر قاعده. 4 . موارد تطبیق قاعده. 5 . نکات ویژه هر قاعده. کتاب فوق دسته بندى خوبى دارد به گونه اى که خواننده به آسانى به معلوماتى که درباره هر قاعده لازم است دست مى یابد و با موارد تطبیق قاعده بر موضوعات آشنا مى شود. امّا قواعد پانزده گانه: 1 . قاعده من ملک شیئاً ملک الاقرار به. 3 . قاعده لاضرر ولاضرار. 4 . قاعده المفرور یرجع الى من غره. 5 . قاعده اصالة الصحة. 6 . قاعده مایضمن بصحیحه یضمن بفاسده. 7 . قاعده الشرط الفاسد لیس بمفسد للعقد. 8 . قاعده نفى عسر و حرج. 9 . قاعده لوشاء 10 . قاعده تدرأ الحدود و بالشبهات. 11 . قاعده قرعه. 12 . قاعده نفى سبیل. 13 . قاعده اصاله اللزوم. 14 . قاعده احسان. 15 . قاعده کل مبیع تلف قبل قبضه فهو من مال بایعه. اسلام در ایران شعوبیه نهضت مقاومت ملى ایران علیه امویان و عباسیان. ترجمه محمود افتخار زاده محمد حسین عضدانلو مؤسسه نشر میراثهاى تاریخى اسلام و ایران. 500 صفحه بها 6000 ریال. تاریخ شعوبیه را روشنفکران آزاد اندیش ایرانى ساختند که به اصل بازگشت به خویشتن باور داشته اند. این نهضت بزرگترین مقاومت آگاهانه در برابر سیاست تحقیرآمیز غیر عرب بود نهضت شعوبیه بر این اصول بنیان نهاده شده بود: 1 . تفکیک اسلام از عرب. این اصل بعدها اصل مشترک همه نهضتهاى ایرانى شد. 2 . اثبات اصالت ملیّت. دین اصل از متن قرآن استنباط شده بود. بر این اساس سیاست حاکم را که بر محور انکار ملیتهاى غیر غرب بود محکوم مى ساخت و فضیلت را به تقوا نه قومیّت منسوب مى نمود. از این روى نام شعوبیه بر نهضت خود نهادند. هدف اصلى کتاب آن است که اسلام را با سه مشخصه زیربنائى: آگاهى آزادى عدالت اجتماعى و نظام ارزشى مبتنى بر تقوا و عارى از پیرایه هاى نژادى و قومى به عنوان ایدئولوژى انسانى متعلق به همه بشر معرفى کند. این در حالى است که هویت ملّى فرهنگ و سنن قومى و استقلال سیاسى ملتها را به رسمیت شناخته و احترام کتاب فوق در دو قسمت تنظیم شده که هر قسمت آن شامل دو بخش است: بخش اوّل با مقدمه مبسوطى درباره اطلاعات عمومى ازتاریخ صدر اسلام و ایران و مباحثى در باره پیدایش شعائر تعالیم تهاجم و حرکت سیاسى و مواریث و مفاخر شعوبیه آغاز شده است. در بخش دوّم درباره علم الانساب اعراب علم الانساب ایرانیان علم اللغه چهره هاى ادبى و تبحر در زبان عربى بحث شده است. قسمت دوّم کتاب که نوشته محمود افتخار زاده است و تقریباً نیمى از کتاب را فرا گرفته در واقع شرح مستند کلامى و تاریخى و تفسیرگونه اى است بر آراء و نظرات گلدزیهر. وى بسیارى از کلى گوئیها و نارسائیهاى متن گلدزیهر را تبیین و تحلیل و تفسیر کرده است. مجموع این تحقیقات زمینه مناسب و مفیدى است براى محققانى که در تاریخ سیاسى مذهبى ایران و اسلام تحقیق مى کنند. با این همه در آن نکاتى یافت مى شود که به تحقیق و بررسى و تأمل بیشتر نیاز دارد. الرسائل التسع تحقیق رضا استادى انتشارات کتابخانه آیة اللّه العظمى مرعشى قم 1371 400 صفحه بها. تحقیق و تصحیح متون و احیاى میراث گرانبهایى که گذشتگان از خود به یادگار گذارده اند گامى است در راه تحول و رشد حوزه علمیه. بسیارى از آثار شیعه به گونه خطى و یا چاپى امّا نامطلوب وجود دارد که همت مردان بلند همّت و مخلص را مى طلبد. از جمله آثار ارزشمندى که به همّت و تلاش رضا استادى تحقیق و با نسخه هاى گونه گون تطبیق شده و از سوى انتشارات کتابخانه آیة اللّه العظمى مرعشى نجفى با چاپى خوب به جوامع علمى و حوزویان عرضه شده کتاب (الرسائل التسع) است. این اثر شامل مقدمه اى است در بیوگرافى مؤلف و نُه رساله کوتاه فقهى. هفت رساله آن پاسخ به پرسشهایى است که علما و بزرگان از بلاد اسلامى مانند: رسائل گردآمده عبارتند از: 1 . المسائل العزّیه وهى تشتمل على تسع مسائل. 2 . المسائل العزّیه [الثانیة] وهى تشتمل على سبع مسائل. 3 . المسائل المصریة وهى تشتمل على خمس مسائل. 4 . المسائل البغدادیة وهى تشتمل على 42 مسأله. 5 . المسائل الکمالیة وهى تشتمل على عشر مسائل. 6 . المسائل الخمسة عشر و الموجود منها تسعة مسائل. 7 . المسائل الطبریة وهى تشتمل على 22 مسأله. 8 . رسالة تیاسر القبلة. 9 . المقصود من الجمل و العقود و هو یشتمل على کتب. در پایان ده فهرست متنوع براى کتاب تنظیم شده که براى مراجعه کنندگان بسیار سودمند است. سیماى کارگزاران على بن ابى طالب امیرالمؤمنین ج1. در دولت على(ع) هیچ عزیزى ازعدل و داد عزیزتر نیست. بر خورد او با مردم و کارگزاران نمونه اى است از این روش و منش. براى همیشه تاریخ براى آنان که بخواهند راه عدل و داد را بپویند دستان آلوده را از دامن مردم کوتاه کنند ریشه هاى ظلم را بسوزانند و... حکومت على(ع) و کشوردارى او الگوست الگویى زیبا و پردرخشش. کتاب فوق زاویه اى از سیاست على(ع) را در اداره کشور ترسیم مى کند: ملاکهادر گماردن افراد در پستها و منصبها دستورالعملها و بخشنامه هاى على(ع) براى کارگزاران دستورات وى در راه بهسازى جامعه رابطه بین ولى امر مسلمانان و کارگزاران مناطق دور و نزدیک چگونگى انجام کارها از سوى کارگزاران این اثر در دو مجلد تنظیم شده است: جلد اوّل داراى دو بخش است: بخش اول شامل مباحث مقدماتى درباره علل قیام مردم علیه عثمان چگونگى انتخاب على(ع) از سوى مردم ذکر نام کارگزاران حضرت در مناطق مختلف بخشنامه هاى وى به کارگزاران و شیوه گزینش آنان و... بخش دوّم در چهارده فصل به بیوگرافى کارگزاران چهارده منطقه ازمناطق تحت امر حضرت اختصاص یافته است. در پایان فهرست آیات روایات گفتار امیرالمؤمنین(ع) اسامى معصومین اشخاص قبایل طوایف فرق اعلام جغرافیایى کتابهاى متن و کتابنامه آمده است. الدروس الشرعیه فى فقه الامامیه. جزء اول. محمد بن مکى بن حامد بن احمد دمشقى نبطى عاملى جزینى ملقب به شمس الدین و مکنى به ابوعبد اللّه و معروف به شهید اول از بزرگان علماى امامیّه (مقتـ. 786 هـ . ق) است وى از فخر المحققین پسر علاّمه و ابن نما و ابن معیه و قطب الدین رازى و دیگر بزرگان اجازه روایت دارد. شهید را پس از محقق افقه فقهاى اثنا عشرى دانند. مشهورترین تألیف او لمعه دمشقیه است در فقه که در پاسخ حاکم خراسان على بن مؤید نوشته است. شهید ثانى بر این کتاب شرحى نوشته و این متن و شرح از جمله کتب درسى در این علم است و مکرر به طبع رسیده. وى در عهد سلطنت برقوق به فتواى قاضى برهان الدین مالکى به شهادت رسید. از جمله کتب فقهى آن بزرگوار الدروس الشرعیه فى فقه الامامیه وى به سال 780 به تألیف دروس آغازید و جزء اول آن را به سال 784 به پایان برد کتاب مزبور در سال 1269 در ایران چاپ شده است. بر این کتاب گروهى از علماء شرح و تعلیقه نگاشته اند. از جمله: شرح پدر صاحب ریاض شرحى به نام عروة الوثقى و شرح دیگر به نام مشارق الشموس. اکنون خوشبختانه به همت مؤسسه نشر اسلامى جلد اول آن (تا کتاب حج) با تحقیق و چاپ بسیار خوب در دسترس اهل تحقیق قرار گرفته است.
فلسفه علم اطلاعات و آگاهى بشر از پدیده ها زمانى که شکل و صورت سازمان یافته اى به خود بگیرد علم نامیده مى شود. این تعریف در گذرگاه زمان همراه با تکامل اندیشه هاى بشر متکامل گردید. امروزه علم خود آگاهى انسانى را کانون همه شناختهاى علمى قرار مى دهد حال آن که علم دیروز چنانکه از برداشتهاى نیوتنى پیداست پایبند شناخت محض و بى تفاوت بود. از طرفى فلسفه نیز حاصل تلاش و تکاپوى ذهن آدمى براى پاسخ به اساسى ترین سؤالهایى است که ذهن بشر را همواره به خود مشغول داشته است. در طول تاریخ اندیشه بشرى فلسفه و علم على رغم نیازمندى به یکدیگر گاه به نقد هم پرداخته اند و گاه هر یک براى دیگر عنصر خلاقیّت فکرى آفریده است. کتاب حاضر ضمن تعریف علم و فلسفه و بیان رابطه آنها فلسفه علمى یا علم فلسفى را تشریح کرده و نظرات فیلسوفان غربى را در این زمینه ارائه داده است. مباحثى مانند: علم چیست؟ فلسفه چیست؟ سرفصلهاى اصلى کتاب مى باشند. فرهنگ اصطلاحات علوم و تمدن اسلامى (فارسى و انگلیسى) این اثر به مقدمه مبسوطى از جناب آقاى بهاء الدین خرمشاهى درباره گزینش معادلها شیوه تدوین طریق بهره بردارى از این فرهنگ و نیز مآخذ موضوعات و... مزین گردیده است. اصطلاحات این فرهنگ از حدود یکصدو سى منبع معتبر: فارسى عربى و ترجمه انگلیسى آنها استخراج گردیده است. موضوعاتى از قبیل: کلمات کلیدى قرآن کریم اصطلاحات علم تجوید و تفسیر قرآن حدیث اصول فقه منطق فلسفه کلام تصوّف عرفان صرف نحو دستور زبان فارسى علوم بلاغت تاریخ جغرافیا ریاضیات نجوم طب و علوم غریبه در حوزه تحقیق این فرهنگ است. نویسندگان با استفاده از شماره هایى که به فهرست منابع کتاب ارجاع داده شده مأخذ هر اصطلاحى را در مقابل آن مشخص کرده اند.
جهان امروز و فردا شناخت فرهنگ و تمدن غرب براى هر انسانى که از دور آوازه آن را مى شنود امر بسیار مطلوبى است. گرچه در تمدن و ترقى و صنعت غرب تردیدى نیست و حتى خرد و چشم و گوش افراد بسیارى را مسحور کرده; امّا این که در حال و آینده چه راهى را مى پیماید و چه آینده اى در پیش دارد آیا آینده روشن و طلایى به ارمغان خواهد آورد یا از آینده هولناک و سقوط بشر خبر مى دهد پرسش بسیار عمیقى است که کتاب حاضر متکفل پاسخ آن است. نویسنده محترم با نثرى روان و گویا با اطلاعات سرشارى از منابع غربى وضعیت حال و آینده غرب را از زبان خود غربیان و مغرب شناسان به تصویر کشیده و بن بستهاى تمدن و صنعت غرب و سقوط اخلاقى آن را مطالب کتاب در سه فصل: به شرح زیر تنظیم شده است: 1 . بحران غرب. 2 . گرفتاریهاى بزرگ امروز. 3 . نگاهى به آینده. دیدار با ابرار (سید مرتضى علم الهدى) از افتخارات مکتب وحى پرورش چهره هایى است که بر تارک روزگار نور افشانى مى کنند و آیندگان را درس چگونه بودن و چگونه زیستن مى آموزند. بیوگرافى این فرزانگان مهذّب و آگاهى از رمز و راز توفیق آنان در مسیر کمال و رشد بویژه براى نسل جوان که در شرایط الگویابى هستند از اهمیّت خاصى برخورددار است. از این روى پرداختن به شرح زندگى بزرگان دین و پیشوایان فضیلت و علم بسیار سودمند و پاسخ مثبتى است به نیاز جوانان و عموم انسانهایى که در مسیر کمال گام بر مى دارند. (مجموعه دیدار با ابرار) ترسیمى است از زندگى عالمان عامل با قلمى روان و جذاب براى نسل جوان تا چراغ راه امروز و فردایشان باشد. در گزینش ابرار خصیصه الگو بودن در زمینه هاى معنوى اخلاقى علم تلاش اجتماعى و خدمت به اسلام و مسلمانان معیار است نه قدمت تاریخى رشته تخصصى ترتیب تاریخى و صاحب تألیفات. از این سلسله تاکنون دو دفتر به چاپ رسیده است که نخستین آن در باره شیخ بهائى است و دومین آن دفتر حاضر است که بیوگرافى سید مرتضى علم الهدى را ارائه داده است. عناوین کلى که در هر یک از این دفترها پى گیرى مى شود به شرح زیر است. 1 . بیوگرافى. 2 . احیاءگرى. 3 . مسؤولیتهاى اجتماعى و خدمت به مردم و سایر مطالبى که در خور شناخت و آگاهى براى نسل جوان مى باشد | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 257 |