با پژوهشگران و محققان

بنیاد معارف اسلامى بعثت
این بنیاد از مراکز تحقیقاتى است که به همت مرحوم آیه الله سید عباس مهرى در حوزه علمیه قم تاسیس شده است .

فعالیتهاى آن پس از فوت مرحوم آیه الله مهرى به مسؤولیت حجه الاسلام سیداسماعیل مهرى همچنان دادمه دارد. مرحوم مهرى نماینده حضرت امام در کویت قبل از پیروزى انقلاب دراین اندیشه بودند که مرکزى بنیان نهند که در آن تاریخ اسلام به شیوه نو با محوریت زندگانى و سیره ائمه معصومین ( ع ) تحقیق و عرضه شود.

این اندیشه پس ازاخراجج ایشان از کویت جامه عمل پوشید و در سال 1363 عملا کار تحقیق شروع شد.این مرکز داراى دو هیات : علمى وامناء مى باشد. هیات علمى که جمعى از فضلاى حوزه در آن عضویت دارند مسائل علمى را زیر نظر دارد و هیات امناء که جمعى از فضلا نیز در آن عضویت دارند امور مالى وادارى را زیر نظر دارد.

دراساسنامه موسسه آمده است: [ سیاست و فعالیت اصلى بنیاد تحقیق و بررسى و نشرافکاراسلام ناب محمدى با محوریت اهل بیت ( ع )است] .

براین اساس موسسه فعالیت
خود را در چهار بخش تنظیم کرده است :

1. تاریخ و معجم احادیث :
درباره زندگانى ائمه ( ع ) طرح و مقدمات کار آماده شده است که در فرصت مقتضى به مرحله اجرا گذاشته خواهد شد.

درباره معجم تحقیق و تتبع از خاتم الاوصیاء حضرت مهدى ( ع ) شروع شده است .این پژوهش که در حقیقت موسوعه اى است درباره حضرت مهدى همه مسائلى که درباره حضرت مهدى مطرح است نقد و بررسى شده است و در هفت جلد به دوستان و پیروان مهدى تقدیم خواهد شد.

از حاصل این تخقیق چهار جلد آن از چاپ خارج شده و جلد پنجم نیز در دست چاپ است . جلد یک و دو احادیث رسول اکرم (ص ) را در متون شیعه و سنى درباره حضرت مهدى ( عج ( دربر دارد. به این صورت که :اول روایات اهل سنت و آن گاه روایات شیعه آمده است . جلد سه و چهار مربوط به احادیث ائمه اهل بیت ( ع ) است که از طریق شیعه روایت شده است .از جمله : توقعیات شریفه خود حضرت مهدى ( عج) .

جلد پنجم شامل آیاتى است که در کتب فریفتن تفسیر و تاویل به امام مهدى ( عج )شده است .

تمام این نظرات و روایات به گونه اى فنى تحقیق و بررسى شده است .

جلد ششم اختصاص دارد به حدیث مشهور که از پیامبر گرامى روایت شده است :

الائمه من بعدى اثنى عشرى کلهم من قریش .
این حدیث بااسلوب بسیار خوبى بررسى شده و جنبه هایى که زمینه سوءاستفاده در آن بوده با دلایل قطعى نقد گردیده است .

جلد هفتم فهرستهایى گوناگون است که براى تسهیل در مراجعه و دست یافتن به مطالب معجم تدوین شده است .

دو جلداخیر: (شش و هفت ) به زودى دراختیار پژوهشگران قرار خواهد گرفت .

بنیاد در نظر دارد براى سایرائمه ( ع ) نیز ( از حضرت امام حسن عسکرى تاامیرالمومنین ) بسان حضرت مهدى موسوعه تدوین نماید.

2.احیاء تراث
دراین ارتباط چندین اثر نفیس وارزشمند تحقیق و بررسى و به زیور طبع آراسته گردیده است :

تبصره الولى قیمن راى الحجه الفائم علیه السلام تالیف مرحوم علامه سید هاشم بحرانى .

این کتاب حاوى ملاقات 123 نفراز دلباختگان به حضرت مهدى است که تا عضر مولف به محضر مقدس امام عصر( عج ) مشرف شده اند.

این کتاب توسط محققان بنیاد از نظر متن و سند به طور دقیق تحقیق شده و وثاقت اکثر رجال آن به دست آمده است . در چند مورد هم به دلیل ناسازگارى قضایا با عقاید شیعه نقد شده است .

کتاب حاضر حدود یک سال پیش چاپ و در دسترس محققان قرار گرفته است .

غیبت شیخ طوسى رحمه الله علیه .این کتاب با سبکى نو و دقت کافى توسط حجه الاسلام عبادالله تهرانى و على احمد ناصح نهاوندى تحقیق شده است و بنیاد آن را چاپ و منتشر کرده است .

مدینه المفاخر علامه سید هاشم بحرانى . محتولا ى این کتاب معجزات امامان معصوم ( ع )است .

اسناد و متن روایات به طور دقیق توسط حجج اسلام : مولایى شیخ عبادالله تهرانى و سید سجاد حسینى تحقیق شده و مطالب که با معتقدات شیعه ناهماهنگى داشته
مورد نقد قرار گرفته است .

ازاین کتاب یک جلد آماده چاپ استت و کار تحقیق نسبت به دیگر جلدهاادامه دارد.

حلیه الابرارفى اصول محمد و آله الاطهراچ سید هاشم بحرانى .این کتاب درباره سیره اخلاقى چهارده معصوم ( ع )است . سند و متن روایات و... توسط حجج اسلام : مولایى و تهرانى تحقیق و بررسى شده است . جلداول این کتاب چاپ و منتشر شده و جلد دوم آن در دست چاپ است .

مسالک الافهام شهید ثانى . جمعى از فضلاء زیر نظر حجج اسلام سید مرتضى مهرى و شیخ محمد جعفر طبسى در کار تحقیق آن هستند دراین تحقیق ماخذ تمام اقوال فقهاء که در متن از آنان سخنى نقل شده است شناسایى و در پاورقى ذکر مى شود. قسمتى ازاین تحقیق به زودى آماده چاپ مى گردد. ضمنا موسسه در کار جمع آورى و تحقیق اخبار و روایات غیبى معصومان ( ع )است که در آینده نزدیک حاصل آن را خواهیم دید.

3. ترجمه
دراواخر سال 1368 بخش دیگرى به نام ترجمه در موسسه آغاز به کار کرده است .ازاین بخش تا کنون دو ترجمه به بازار عرضه شده است :

آن گاه هدایت شدم ترجمه :[ ثم اهتدیت] تالیف دکتر محمد تیجانى تونسى . با مطالعه این کتاب که با سبک و شیوه بسیار خوب و کم نظیرى نگاشته شده است تا کنون حدود سى هزار نفر در تونس و دیگر کشورهاى اسلامى به مذهب حقه جعفرى مشرف شده اند.این کتاب که توسط محمد جواد مهرى ترجمه شده است تا کنون چهار بار چاپ شده است .

همراه با راستگویان ترجمه :[ لا کون مع الصادقین] .این کتاب نیز توسط محمد جواد مهرى ترجمه واکنون در دست چاپ است که به زودى در اختیار علاقه مندان قرار خواهد گرفت .

4. معجم فقهى
این بخش چندى قبل شروع به کار کرده است . دراین بخش آراء فقهاى مشهور در مسائل مختلف استخراج مى شود. تاکنون کار فیش بردارى کتاب : طهاره صلوه و... به اتمام رسیده است . موسسه در نظر دارد به تدریج کارهاى انجام شده را چاپ و منتشر کند واگر فرصت وامکانات باشد به کامپیوتر منتقل کند.
با پژوهشگران و محققان

سیماى کارگزاران على امیرالمومنین ( ع ) على اکبر ذاکرى
محقق محترم از سال 1362 طرحى را با عنوان :

[حکومت پنج ساله على امیرالمومنین]

در محورهاى گوناگون در دست تحقیق دارد.

سیماى کارگزاران یکى از محورهاى عنوان فوق است که محقق محترم از سال 1365 به تحقیق و تتبع درباره آن پرداخته است .

کار تحقیق از قسمت نامه هاى نهج البلاغه آغاز مى شود.

دراین قسمت نام چهارده نفراز کارگزاران امام ذکر شده است که محقق محترم با گسترش دامنه تتبع و مراجعه به کتب تاریخ مانند: تاریخ طبرى کامل ابن اثیر انساب الاشراف بلاذرى وقعه الصفین بحارالانوار و کتب رجالى اسامى دیگر کارگزاران امام رااستخراج و آن گاه به فیش بردارى امام رااستخراج و آن گاه به فیش بردارى از شرح حال هر یک از آنان و تنظیم مى پردازد.

سیر و عناوین بحث بدین شرح است :

1.استانداران و فرمانداران .

2. کارگزاران بیت المال .

3. گردآوران صدقات (مالیات) .

4. بازرسان و ناظران بازار

5. دبیران و کاتبان .

6. قضات .

7. حاجبان و دریانان .

دراین پژوهش اسامى بیش از 80 نفراز کارگزاران امام از منابع اولیه استخراج شده که حدود 60 نفراز آنان استانداران و فرمانداران و دیگر مقامات هستند.

از نکات برجسته این پژوهش :

1. در شرح زندگانى کارگزاران سعى بر آن شده که مواضع سیاسى آنان قبل از گزینش و پس از آن بررسى و مشخص گردد.

البته از برخى فقط نامى در کتب تاریخى و رجالى به عنوان : کارگزاران آمده است ولى وضعیت روشنى ندارند.

2. سخنان و نامه هاى امام که مربوط به کارگزار خاصى و یا در ارتباط با حوادث مربوط به وى بوده است در جاى مناسب این تحقیق با ترجمه متن عربى ذکر شده است .

با توجه به این که سخنان و نامه ها درارتباط با مسائل و حوادث سیاسى است کوشش شده که مخاطب و زمینه سخنان و نامه ها مشخص گردد.

درباره عهدنامه محمد بن ابى بکر کارگزار مصر با توجه به آنچه در نهج البلاغه و تحف العقول و سایر متون نقل شده است به صورت کامل تحقیق شده است .

3. به مناسبت به بخشهاى دیگرى از دوران حکومت امیرالمومنین ( ع ) مانند:

جنگ جمل صفین نهروان تجاوزات معاویه به قلمرو حکومت امام و... پرداخته شده است .

این تحقیق در دو جلد کار تنظیم آن انجام پذیرفته است .

جلداول شامل دو بخش است :

بخش اول : قیام مردم علیه عثمان وانتخاب حضرت على ( ع ) و شیوه گزینش و عزل کارگزاران .

بخش دوم : شرح حال کارگزاران و مناطق و حوزه کار آنان .

این جلد تمامى مراحل چاپ آن رو به اتمام است و به زودى در دسترس علاقه مندان قرار خواهد گرفت .

جلد دوم به شرح حال کارگزاران مصر و بصره چون : محمد بن ابى حذیفه قیس بن سعد بن عباده محمد بن ابى بکر مالک اشتر عثمان بن حنیف و عبدالله بن عباس اختصاص دارد.

ناگفته نماند که در ضمن شرح زندگانى سایر کارگزاران چون : کارگزاران بیت المال قضات و... و شیوه کار آنان نیزارائه شده است .

این جلد براى چاپ آماده شده است .

دراین بخش از تحقیق که حاصل آن به زودى در دسترس محققان و علاقه مندان قرار خواهد گرفت با شیوه حکومتى حضرت على ( ع ) و سیره آن بزرگوار آشنا مى شویم . در مى یابیم که حضرت با چه ملاکها وارزشهایى افراد را براى پستهاى ادارى و حکومتى بر مى گزیده است .

کیفیت رابطه بین حاکم و کارگزاران نظارت دقیق و مستقیم برافعال و رفتار آنان ارج نهادن به گزارشاتى که از سوى مردم در رابطه با کارگزاران به آن حضرت مى رسیده و ترتیب اثر دادن به آنها دستورات وى در راه بهسازى جامعه بهره گیرى از نظرات و مشاوران توجه کافى به حفظ بیت المال و تقسیم عادلانه آن از مباحث اساسى این پژوهش است که براى حکومت گران و پژوهشگران مفید و راهگشا خواهد بود.

تعداد مشاهده مقاله: 346