کتابخانه حوزه

کتابخانه حوزه باانگیزه آشنائى خوانندگان مجله با کتابهاى جدید تنظیم مى شود و سعى بر آن است که با نگاهى گذرا نمائى از محتوى کتاب عرضه شود تا خوانندگان از چگونگى کتابها آگاه شوند امااز آن روى که صفحات مجله محدوداست و زیاده گوئى را بر نمى تابد یاد کرد ما نیز تمامى کتابهاى منتشره را شامل نخواهد بود.

مجموعه قوانین و مقررات موضوعى جانبازان
ناشر معاونت فرهنگى اجتماعى و هنرى بنیاد با همکارى موسسه چاپ و نشر بنیاد. به کوشش واحد تسهیلات رفاهى واجتماعى و معاونت فرهنگى 1370 619 صفحه .

معاونت فرهنگى اجتماعى و هنرى بنیاد جانبازان اخیرا کلیه قوانین و مقررات اعم از معتبر و منسوخه را ازابتدى پیروزى انقلاب اسلامى تا پایان سال 1369 را جمع آورى و به صورت موضوعى چاپ و منتشر نموده است .

دراین مجموعه کلیه قوانین و مقررات مرتبط باامور جانبازان و برخى قوانین مربوط به شهداء و مفقودین واسراء براساس موضوعات مختلف حقوقى تفکیک و به ترتیب تاریخى ذرج شده است . به طورى که استفاده کننده با مراجعه به فهرست هر فصل ضمن اطلاع از قوانین و مقررات مورد نیاز خود اصلاحات و تغییرات مربوط به قانون یا مصوبه را نیز مى تواند بیابد.

موضوعاتى که دراین مجموعه ملاک تقسیم بندى قوانین و مقررات قرار گرفته است عبارتنداز:استخدام اشتغال آموزش و تحصیل بیمه حقوق و مزایا درمان مسکن و زمین معافیت هاى مالیاتى و عوارض نیروهاى
مسلح و موارد خاص .

تقسیم بندى قوانین و مقررات براساس موضوعات فوق نه تنها بر مبناى عنوان و موضوع کلى یک قانون بلکه نسبت به تک تک مواد هر قانون صورت گرفته است .

دروس فى الفقه المقارن
نوشته آیه الله الشیخ محمدابراهیم جناتى مجمع الشهیدالصدر قم 582 صفحه 1369.

تدریس فقه مقارن و تبیین ادله و نقد فتاواى فقهاى مذاهب در حوزه هاى علمیه سابقه دیرینه دارد. شیخ الطائفه (ره ) در حوزه درس خود به تطبیق و مقایسه آراء و نظریات فقهاء مذاهب مى پرداخته است که ثمره آن کتاب[ الخلاف] مى باشد. علامه حلى (ره ) نیز همین شیوه را داشته است کتاب تذکره الفقهاء منتهى المطالب شاهد براین مدعاست . شهید ثانى (ره ) در بعلبک لبنان و علامه بحرالعلوم در مکه مکرمه با توجه به آراء مذاهب پنجگانه : شیعه مالکى حنفى شافعى و حنبلى فقه را تدریس مى کرده اند. (قصص العلماء.259این روش زمانى متروک مانده مانده بود تااین که مرحوم آیه الله بروجردى آن رااحیا نمود و پس از ایشان شاگردان وى و برخى علماء دیگر براین شیوه مشى کردند.

کمترین بهره اى که از طرح فقه و مسائل آن به شیوه مقایسه اى مى توان برد روشن شدن دیدگاههاى فقهاى مذاهب مختلف مایه هاى علمى تطور و تکامل مباحث دست یابى به وحدت از راه شناخت دیدگاههاى مشترک و زدودن کینه ها و تعصبهاى نابجا در بین اهل مذاهب است .

مولف محترم کتاب خویش را با مقدمه اى کوتاه درباره فقه مقارن جایگاه واهمیت آن آغاز نموده و سپس براساس متون فقهى بحث را دنبال کرده است .این جلداز کتاب الطهاره شروع و با مباحث کتاب الحج پایان پذیرفته است . کتاب مذکور دارى سه بخش اساسى است :

1. بخش عبادات .

2. بخش احوال شخصیه .

3. بخش معاملات .

از ویژگیهاى این اثر نقل اقوال مذاهب مختلف از متون و منابع اصلى آنان است .

علاوه براین تنها به آراء فقهاى مشهوراکتفا نکرده بلکه به آراء و نظرات فقهاى مذاهب غیرمشهور نیز پرداخته است مانند: سفیان ثورى حسن بصرى داوودبن على الاصفهانى و...

مولف دانشمند این متن را براى مرحله سطح تهیه و تنظیم کرده است از این روى به اجمال به آراء و مستندات پرداخته است.

این اثر نفیس براى طلاب علوم اسلامى و دانشجویان رشته حقوق و پژوهشگران مرجع خوب و مفیداست .

فلسفه عرفان
نوشته دکتر سیدیحیى یثربى مرکزانتشارات دفتر تبلیغات اسلامى قم چاپ دوم مهرماه 1370 576 صفحه بهاء 1800 ریال .

موضوع عرفان از موضوعاتى است که همیشه بر سر آن نزاع بوده است . عده اى قولا و عملااز آن طرفدارى و تبلیغ مى کرده اند و در مقابل برخى با مسلک و شیوه عرفان و عرفا مخالف بوده اند و آن را پیچاندن مطالب واکل از قفا مى دانسته اند.ازاین روى کسانى که مشتاق پیمودن طریق عرفان و سیر و سلوک هستند و یا مطالعه و تحقیق دراین وادى را مى طلبند باید کلیه مطالب و مسائل عرفانى را با دقت مطالعه و بررسى نمایند تا قدرت هضم مطالب را بیابند و بتوانند سره رااز ناسره جدا کنند و به سرچشمه زلال معرفت دست یابند .

نویسنده محترم دراین اثر خود در صدد بیان اصول و مبادى جهانبینى عرفا ( عرفان نظرى ) و آموزش قواعد و
قوانین سیر و سلوک ( عرفان عملى ) نیست بلکه مقصود وى بیان اصول و مبادى و مسائل و دیدگاههاى عرفا بر اساس قوانین عقلى و مبادى فلسفى آن است . مولف مطالب و مسائل نمط نهم از کتاب[ الاشارات والتنبیهات] ابن سینا را مبناى مباحث کتاب خویش قرار داده و بر ترتیب و نظام آن مشى کرده است .

کتاب حاضر مشتمل بر یک مقدمه و سه بخش اصلى است : بخش اول کلیاتى درباره عرفان : واقعیت عرفان رد و قبول عرفان تشخیص ماهیت عرفان . بخش دوم مقامات :اراده ریاضت وقت یا نخستین گامها در فضاى تجرد پا به پاى عارفان تا تحقق وصول عرفان و منطق منطق و عرفان .

بخش سوم حالات عارفان : فناء فى الله بقاء بالله عرفان واخلاق بیان ناپذیرى حالات و تجربه هاى عرفانى رفع تکلیف سلسله مراتب در عرفان سابقه واستعداد.

کتاب حاضر براى نبوت دوم بااضافات و تجدید نظر و ترجمه عبارتهاى عربى از سوى انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى منتشر شده است . جلد دوم که درباره تحلیل کرامات اولیاء براساس نمط دهم کتاب[ الاشارات و التنبیهات] است به زودى در دسترس علاقه مندان قرار خواهد گرفت .

در جستجوى قائم ( عج )
نوشته حجه الاسلام والمسلمین سیدمجید پورطباطبائى .انتشارات آستان مقدس صاحب الزمان ( عج ) قم - جمکران 1370 ه.ش . 503 صفحه بهاء 220 تومان .

کتاب حاضر کتابشناسى بسیار غنى است درباره موضوعات مربوط به حضرت صاحب امر.

نویسنده محترم با تحقیق و تفحص در کتابشناسى هاى تخصصى به این نتیجه رسیده است که براى یک کتابشناسى جامع و کامل که در برگیرنده تمام ابعاد شناخته شده امامت امام عصر( عج ) و مسائل مربوط به آن باشد. باید مواردى را به عنوان اهداف و مزایاى مفید و راهگشا باشد رعایت کرد از آن جمله :

1. فهرست هر کتاب یا سیر کلى مباحث آن .

2. مشخصات کامل ناشر کتابخانه و محل دسترسى به کتاب .

3. در صورت مخطوط بودن کتاب تعیین نسخ و مشخصات و محل آن .

4. فهرست موضوعى کتاب که مراجعه به موضوعات فرعى خاص را براى پژوهشگران آسان مى نماید.

5. فهرست الفبائى کتب و مولفین و مترجمین .

نویسنده از کتابهاى مربوط به صاحب امر( ع ) شناسنامه اى ارائه داده و در آن سعى کرده است تااطلاعات کاملى از نام کتاب نویسنده محل چاپ چاپهاى مختلف تعداد صفحات قطع حروفى یا چاپ سنگى بودن آن در صورت خطى بودن نوع کتابت و نسخ منحصر به فرد آن در کتابخانه هاى مختلف دنیا و بالاخره نام ناشر و کتابخانه هایى که در حال حاضر آن کتاب در آن جا وجود دارد مشخص گردیده است . و نیز متذکر شده که نسخه مذکور را دیده است یااز منبع دیگر دریافت نموده است .

در صورت استفاده از منبع دیگر نام آن منبع را آورده است .

کتاب در سیزده بخش به شرح زیر تدوین شده است :

بخش اول کتابهایى که مستقلا درباره حضرت ولى عصر( عج ) به رشته تحریر در آمده است .

بخش دوم کتابهایى که بخشى از آنها درباره امام زمان ( عج ) مى باشد.

بخش سوم کتابهاى متفرقه اى که به صورت جنبى به مباحث مربوط به حضرت پرداخته اند.
بخش چهارم رسائل مجلات جزواتى که درباره حضرت تمام یا بخشى از مطالب آن نگاشته شده است .

بخش پنجم حضرت مهدى ( عج ) در آئینه شعر وادبیات .

بخش ششم تکمله .

بخش هفتم هشتم و نهم به ترتیب فهرست الفبائى کتابها مولفین مصنفین مترجمین و فهرست موضوعى کتابها.

بخش دهم یادداشتها.

بخش یازدهم و دوازدهم نیز به ترتیب گذشته مى باشد.

بخش سیزدهم منابع تحقیق .

این کتابشناسى همان گونه که بر هر خواننده روشن است مفید راهگشا و مانع اتلاف وقت و دوباره کاریهاست .اما با همه تلاشى که محقق محترم کرده است از نقص و کمبود مبرا نیست .

پیداست که باافزودن تکمله و مطالب دیگر نظم و نسق موردانتظاراز یک چنین اثر مهمى مختل شده و مراجعه کننده به زحمت به کتاب مورد نظر خود دست مى یابد. و در موارد دیگرى نیزاین ناهموارى به چشم مى خورد که ما در صدد نقد آن نیستیم . نویسنده محترم نیز در صفحه 428 به صراحت این نواقص را یادآور شده است .

امیدواریم که در چاپهاى آینده نواقص و کمبودها بر طرف گردد.

کنترل فرهنگ (نقش بنیادهاى کارنگى فورد و راکفلر در سیاست خارجى آمریکا )
نوشته :ادوارد بر من .

ترجمه دکتر حمیدالیاس نشرنى چاپ دوم 1368 314 صفحه به 800 ریال . کتاب حاضر نفوذ بنیادهاى کارنگى فورد و راکفلر در تنظیم واجراى سیاست خارجى آمریکا را بررسى مى کند. و دست روى عاملى مى گذارد که تاکنون کمتر مورد توجه تحلیل گران قرار گرفته است .این عامل همان حمایت سازمانهاى غیر حکومتى در تنظیم واشاعه جهان بینى خاصى است که با سلطه اقتصادى نظامى و سیاسى آمریکا سازگار باشد. همچنین نقش بنیادها را در حمایت از برخى نهادهاى فرهنگى داخلى بویژه که به مشروع جلوه دادن نظام دولت سرمایه دارى کمک مى کند روشن کرده است . مانند: دانشگاهها و مراکز تحقیقاتى و... که حمایت ازاهداف عمده سیاست خارجى آمریکا را وظیفه خود مى دانسته اند.این کتاب در شش فصل تنظیم و تدوین شده است :

فصل نخست برخى از برنامه هاى بنیادها را پیش از سال 1945 که تعیین کننده مسیر فعالیتهاى آنها در دوره بعداز جنگ جهانى دوم بوده است بررسى مى کند. و به طور گذرا رابطه طراحان سیاست خارجى پس از جنگ جهانى دوم و بنیادها و شرکتهاى عمده را مطرح مى سازد و روشن مى سازد که افراد شاخص به طور منظم پستهایى را در دفاتر مرکزى شرکتها بنیادها و وزارتخانه هاى دفاع وامور خارجه اشغال کرده اند و فعالیتهاى هماهنگ بنیادها را باامر کنترل فرهنگ به نمایش مى گذارد و نقش بنیادها را در پیشبرامپریالیسم فرهنگى آمریکا تبیین مى نماید. درادامه این فصل پذیرش و ترغیب اصلى[ حاکمیت نخبگان] از سوى بنیادها و آثار آن بر سازماندهى و ترکیب پرسنلى آنها و... نیز مورد بررسى قرار مى گیرد.

فصل دوم به بررسى برنامه هاى خارجى بنیادها که در چهارچوب جنگ سرد تنظیم شده است مى پردازد و نشان مى دهد که بسیارى از گردانندگان بنیادها در تدوین و تصمیمات عمده سیاسى فعالیت داشته و قبل از اشتغال در یکى از بنیادها در طراحى و برنامه ریزى سیاست خارجه
نقش موثر بر عهده داشته اند همچنین رابطه تنگاتنگ تصمیم گیرندگان سازمانهاى دولتى را با هیات مدیره شرکتها و دفاتر بنیادها مشخص مى کند.

و براساس تصمیمات سیاستگزارى که ریشه در بنیادها داشتند پس از سال 1950ام اهداى کمک خارجى براى گسترش تاسیسات زیربنایى اقتصادى و تقویت نهادهاى آموزشى و فرهنگ در کشورهاى در حال توسعه مورد توجه قرار گرفت .

فصل سوم این بخش بیان مى شود که چگونه بنیادها پس از رایزنى با نمایندگان دستگاه ادارى و مسوولین سیاستگزار به تقویت تعدادى دانشگاه در مناطقى از جهان که از نظر استراتژیک اهمیت دارند مبادرت ورزند. نمایندگان بنیادها به طور مداوم با یکدیگر در تماس بودند تا مطمئن شوند که فعالیت هریک از بنیادها مکمل دیگرى باشد نه در رقابت ازاین روى تصمیم گرفتند که بنیادهاى کارنگى فورد و راکفلر هر کدام در حیطه خاصى مشغول به کار گردند:

بنیاد کارنگى در زمینه تربیت معلم و تقویت کتابخانه ها.

بنیاد فورد در زمینه علوم اجتماعى و مدیریت عمومى .

بنیادراکفلر در مسائل مربوط به علوم طبیعى و پزشکى زیستى . گردانندگان بنیادها براین باور بودند که ازاین راه دانشگاهها و سایر برنامه هاى تحت الحمایه آنها موفق شوند کادر رهبرى بومى را با دیدگاهى مشابه خود در زمینه توسعه تربیت کنند وازاین راه کنترل فرهنگ جهان را به دست گیرند.

فصل چهارم چگونگى تطور نظریه توسعه وایدئولوژى نهفته در آن را که مورد حمایت بنیادهاست مطرح مى نماید و دانشکده هاى علوم اجتماعى خارجى را که ازاین اندیشه مایه گرفته اند بررسى مى کند و دانشکده هایى را که سالهاى گیرندگان کمک هاى عمده بنیادها بوده اند معرفى مى کند و نیروهاى تربیت شده اى که به دقت انتخاب شده و مورداطمینان بنیادها مى باشند مى شناساند.

در پایان فصل بیان مى دارد که برنامه هاى بنیادها توسط سازمانهایى اجرا شده و مى شود که توسط خود آنها براى همین منظور پایه ریزى شده اند. سازمانهایى به ظاهر مستقل مانند: صندوق پیش برد آموزش مرکز مطالعات عالى علوم رفتارى شوراى بین المللى توسعه آموزش آموزش و امور جهانى و دهها سازمان دیگر.

فصل پنجم شبکه نهادهاى تحت الحمایه بنیادها و چگونگى کارکرد سازمانها و نشریات متکى به منابع مالى آنها را که براى ترویج ایدئولوژى آنهاایجاد شده اند بررسى مى کند. آنچه دراین تحلیل روشن مى شوداین است که چگونه و چرااین سازمانها گردهماییها نشریات و دیدگاه هاى بنیادها را تایید و تقویت مى کنند واز سوى پژوهشگران و محققان بر فعالیت بنیادها مهر مشروعیت زده مى شود.

فصل ششم به بررسى بینش فن سالارانه که در تمام فعالیتهاى عمده بنیادها مشهوداست مى پردازد و پیامدهاى این باور را بیان مى دارد که بهترین راه براى دستیابى به اهدافى که گردانندگان بنیادها تعیین مى کنند به کارگیرى تکنولوژى پیچیده است . و تحلیل مى نماید که چگونه تصمیمات بنیادها بر مبناى به کارگیرى تکنولوژى براى ایجاد تغییرات اجتماعى مورداستفاده واقع مى شوند. در پایان فصل مطالعه مى کنیم که بنیادها براى آنچه مى کنند در برابر هیچ فرد یا سازمان مستقل دیگر پاسخگو نیستند !

ماهیت قیام مختار
نوشته سیدابوفاضل رضوى اردکانى مرکز مطالعات تحقیقات اسلامى دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم 663 صفحه 1370 بهاء 1900 ریال .

یکى از موضوعات مهم در تاریخ غنى اسلام که کمتر بدان پرداخته شده است بررسى و تحقیق درباره نهضت ها و
حماسه هاى جاوید آن است . حرکتهایى که اسلام و دین هدف و فلسفه آنها بوده است .

از آن جا که نهضت ها و قیامها نقطه تحول عظیمى در تاریخ اسلام و یادآور قیام عاشورا بوده است براثر حاکمیت جباران بر جوامع اسلامى واز سوى دشمنان آگاه و دوستان نادان بر چهره تابناک این قیامها و پرچمداران آن غبار فراموشى و بعضا تحریف و تخطئه نشسته است و مورخان و محدثان مزدور عامل اصلى این خیانت بوده اند ازاین روى بر پژوهشگران است که کمر همت بسته و غبار ابهام و تردید و تحریف رااز چهره و ماهیت این قیامها و حماسه ها بزدایند. همان که مولف محترم را بر آن داشته است تا درباره شخصیت سترگ تاریخ تشیع قهرمان فداکارى و شجاعت و خون خواه اهل بیت اطهار مختارین ابى عبید ثقفى تحقیق ارزنده اى انجام دهد.

نویسنده این حادثه پرآوازه را با تتبع دراخبار موجود و نظر مخالفین و موافقین به طور مفصل بررسى کرده است . و کوشش فراوان کرده که کلیه مطالب مستند و مستدل باشد واز پرداختن به مطالب موهون در کتابهاى غیر معتبر وافسانه اى که اغلب ساخته و پرداخته قصه سرایان است احتراز شود.

مولف محترم از میان انبوه نظرات و دیدگاهها بااستناد به شواهد وادله تاریخى اصالت قیام و شخصیت رهبر قیام را روشن کرده است .

بدیهى است که اصالت قیام و صحت محتواى آن وقتى ثابت مى شود که به هدایت واذن ائمه ( ع ) باشد و دراین تحقیق ثابت شده است که مختار مرد پاک فداکار معتقد به امامت ائمه هدى و قیام او بااذن واجازه و رضایت کامل امام معصوم ( ع ) و دخالت مستقیم اهل بیت پیامبر(ص ) بوده است . با دلایل متقن مدلل مى نماید که مختار نه کیسانى بوده و نه ادعاى باطل دیگر داشته است . روشن مى کند که کلیه این ابهامات و شبهات از جانب دشمنان اهل بیت ( ع ) و محدثان و مورخان وابسته بوده است . گر چه در زمینه قیام مختار و بررسى حرکت و کتابهایى نگاشته است امااز امتیازات این تالیف تحقیق و بررسى ابعاد گوناگون این قیام و بیان شرح حال مختاراز تولد تا لحظه شهادت مى باشد.

ماهیت قیام شهید فخ
نوشته سیدابوفاضل رضوى اردکانى مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامى دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم تیرماه 1370 در 279 صفحه بها 1000 ریال .

شیعیان مخلص و فداکار در طول تاریخ مظلومیت خود بااتکاء بر اصول اسلامى در هنگامه هاى حاکمیت ظلم باانگیزه هایى خداجویانه جنبشهایى را سازمان داده و حوادث حماسه هاى خونبارى را آفریده اند. ولى از آن جا که در طول تاریخ تحلیل گران و تاریخ نگاران همیشه قلم به مزد و جیره بگیران حکومتها بوده اند این حماسه ها و قیامها را در هاله اى ازابهام و تردید و کتمان آلوده اند به گونه اى که دست یابى به شخصیت واقعى پرچمدار نهضت واهداف او بسیار پر زحمت و دشوار مى نماید. براثر همین ابهامها بسیارى از شیعیان در داورى به بیراهه رفته اند چه رسید به مستشرقان و بیگانگان که بااهداف شوم به تاریخ مى نگرند.ازاین روى غبار تحریف کارى است بایسته و درخور ستایش .

کتاب حاضر تلاشى است ستودنى درباره قهرمان حماسه خونبار و تحسین برانگیز حسین بن على بن حسن از نبیرگان امام حسن مجتبى ( ع ) معروف به شهید فخ . درباره شخصیت والاى او همین بس که امام موسى بن جعفر( ع ) پس از شهادتش فرمود:

مضى والله مسلما صالحا صواما ....
شهید فخ با گروهى از دلباختگان به اهل بیت و علویان در هشتم ذیحجه سال 169 ه.ق . علیه هادى عباسى حرکت حماسى را در سرزمین فخ که نزدیک شهر
مکه است صورت داد. دراین حادثه خونین رهبر نهضت و یارانش شربت شهادت نوشیدند. پس از واقعه کربلا غمبارترین حادثه براى شیعیان به شمار آمد.امام جواد( ع ) درباره این نهضت بزرگ فرموده است :

لم یکن لنا بعدالطف مصرع اعظم من فخ .
پس از واقعه کربلا قتلگاهى براى ما بزرگتراز حادثه فخ نبوده است .

بازشناسى این حادثه خونین و بررسى انگیزه هاى آن بسیارى از ابهامات رااز چهره این قیام بر گرفته و شناختى جامع از آن حادثه به دست مى دهد. کارى که تاکنون به این صورت و به این تفصیل و تحقیق انجام نگرفته است .

محتواى کتاب با مقدمه اى از مولف در یازده فصل به شرح زیر آمده است :

فصل اول ویژگیهاى شخصى شهید فخ .

فصل دوم ولادت و دوران کودکى و فضایل شهید فخ .

فصل سوم روایات ائمه واقوال بزرگان علماء.

فصل چهارم فلسفه قیام .

فصل پنجم اهداف قیام .

فصل ششم زمینه و مقدمات قیام .

فصل هفتم و هشتم کیفیت قیام و حوادث پس از آن .

فصل نهم مراثى واشعار در سوک حسین شهید فخ و یارانش .

فصل دهم قیام دیلم .

فصل یازدهم ادریس به عبدالله و موفقیتهاى وى .

شناخت قرآن
نوشته سیدعلى کمالى دزفولى انتشارات اسوه (وابسته به سازمان حج واوقاف وامور خیریه ) 1370. 660 صفحه بهاء 250 تومان .

علوم و دانش قرآن شناسى ازاشرف علوم است زیرا کلید فهم و درک سخن وحى الهى است .این علم که او را علم تفسیر نیز مى نامند مبتنى بر مقدماتى است که بدون آگاهى از آن استفاده صحیح از کتاب خدا میسر نیست و آن مقدمات عبارتنداز:

علم لغت واسلوب زبان عرب علم اسباب نزول علم ناسخ و منسوخ و... به این گونه مباحث مفسرین در گذشته به صورت علمى مستقل و جدااز تفسیر نمى پرداختند و تدوین و تالیف خاص بدان اختصاص داده نمى شد. همانند: مباحث علم اصول فقه که مسائل آن در ضمن علم فقه و به صورت مقدسى آموخته مى شد. به علوم قرآن نیز غالبا در ضمن کتب تفسیر یا به عنوان مقدمه و یا به مناسبت آیات شریفه پرداخته مى شد. و بخشى از آن را در ضمن اصول فقه مى آورده اند. همانند: شیخ طوسى طبرسى و... و قدیمى ترین تالیفى که دراین باره به صورت مستقل انجام پذیرفته است علم الرسم العثمانى است که همزمان با تدوین قرآن امام (تدوین شده در زمان عثمان ) پدید آمده است . پس از آن علم اعراب القرآن مى باشد که واضع آن ابوالاسود دئلى به هدایت امیرمومنان بوده است و تفسیر منسوب به نعمانى و ماثورازامیرالمومنین ( ع ) که شامل غالب مسائل علوم قرآن است . در زمان بنى امیه جمعى از صحابه و تابعین از علم ناسخ و منسوخ و علم اسباب نزول و علم غریب القرآن سخن گفته اند اما تا پیش از قرن چهارم کتابى مدون در علوم قرآنى دیده نشده است .

از جمله مهمترین تالیفاتى که در علوم قرآن انجام یافته است عبارتند از:

1. برهان زرکشى . 2.اتقان سیوطى . مناهل العرفان زرقانى . نویسنده کتاب حاضر سعى و کوشش بر آن بوده که دراین اثر زبده استنباط دانشمندان متقدم را که میراث گرانبهاى علوم قرآن را براى آیندگان به جاى گذاشته اند به صورت منظم و سهل و آسان یاب و فراهم سازد تا آن جا که ممکن است میان بسیارى از نظرات که به ظاهر تعارض و تفاوت دارند جمع کند. و برخى از مشکلاتى که در باب قرائت یا آیات محکم و متشابه وجود
دارد و علماى گذشته متعرض آنها نشده اند متعرض شود. »

نویسنده کار پژوهش در علوم قرآن رااز سال 1348 آغاز کرده تا سال 1369 قانون تفسیر تاریخ تفسیر و قرآن اکبر را تالیف کرده و منتشر ساخته است .از آن جا که براى همه پژوهشگران و علاقه مندان به قرآن ممکن نبود مطالعه آن سلسله مباحث مولف مجموع محتویات آن سه کتاب را به صورتى فشرده و آسان دراین اثر (شناخت قرآن ) گرد آورده است .

کتاب مذکور شامل جمیع مطالبى است که از آن به عنوان علوم قرآن یاد مى شود.

این اثر جامع براى شیفتگان علوم قرآن سودمنداست .

کتاب حاضر شامل بیست و هشت بخش است که هر بخشى نیز داراى زیر عنوانهاى بسیاراست . برخى عناوین بدین شرح است :

تعاریف شناخت اجمالى قرآن قابل فهم بودن قرآن مصونیت قرآن از تحریف جمع و فراهم ساختن قرآن قرائات اسباب نزول تفسیر به راى محکم و متشابه ظهر و بطن قرآن نسخ بداء تاریخ نزول مصادر تفسیر شرایط تفسیر مکاتب تفسیرى عوامل اختلاف در تفسیر تدوین تفسیر.

المنقذ من التقلید ج 1
نوشته الشیخ سدیدالدین الحمص الرازى تحقیق و نشر موسسه النشرالاسلامى صفر 1412 ق . 1370 ش . 563 صفحه 2400 ریال .

ارزش واهمیت هر علمى به موضوع آن بستگى دارد.از آن جا که علم کلام واصول دین علم خداشناسى و معاد و سایر مسائل اعتقادى هر مسلمان را بحث مى کند از شرافت و منزلت ویژه اى برخورداراست . بدین سبب ائمه ( ع ) در هر فرصتى که پیش مى آمد به طرح مباحث اعتقادى مى پرداختند و شاگردانى نیز براى تبیین مبانى عقیدتى و نگهبانى از سنگرهاى ایدئولوژى تربیت مبانى عقیدتى و نگهبانى از سنگرهاى ایدئولوژى تربیت نمودند که از جمله آنان است : هشام بن الحکم مومن طاق و... در عصر غیبت کبرى نیز عالمان و فقیهان وارسته اى با تبحر کافى دراصول دین همانند: شیخ مفید شیخ طوسى سیدمرتضى علامه حلى تبیین جهان بینى و مرزبانى عقایدایضاح شبهات و پاسخگویى آن را بر عهده داشته و بر قله بلنداسلام ایستاده واز عقاید و باور مسلمانان پاسدارى نموده اند.از جمله این عالمان شیخ سدیدالدین محمود بن الحسن الحمصى الرازى است .

وى به گفته شاگرد دانشمندش شیخ منتجب الدین : در عصر خودازاعلم علماءاصول عقاید و علم کلام واصول فقه واهل ورع و وثاقت بوده است و آثار قلمى ازاو بجا مانده است .

[ الشیخ الامام سدیدالدین محمود بن على بن الحسن الحمصى الرازى علامه زمانه فى الاصولیین ورع ثقه له تصانیف]. (فهرست) .

محقق کاظمى دزفولى در مقدمه کتاب[ مقابس الانوار]او رااز استوانه هاى عظیم در تحقیق و تدقیق و عالم بى نظیر در علم کلام واصول فقه دانسته است :

[عمده المحققین و نخبه المدققین علامه زمانه فى الاصولین الشیخ سدیدالدین محمود بن على الحمصى الرازى الحلى قدس الله روحه و نور ضریحه] .

آقا بزرگ تهرانى در کتاب طبقات اعلام الشیعه وى رااز علماى قرن ششم هجرى دانسته است . مولف کتاب از عالمان متبحر در فن کلام بوده است ازاین روى بیشترین تالیفاتش درباره این علم مى باشد. آثار قلمى که از وى به میراث مانده بدین شرح است :

1. بدایه الهدایه 2.التبیین والتنقیح فى التحسین والتقبیح (فى الکلام ) 3.التعلیق الکبیر 4.التعلیق الصغیر 5. نقص الموجز للنجیب ابى المکارم 6.المصادر فى اصول الفقه . 7. رساله فى فناءالنفس بعدالموت ثم رجوعهااما للعذاب اوالثواب . 8.المنقذ من
التقلید والمرشدالى التوحید المسمى بالتعلیق العراقى مولف درباره چگونگى تالیف کتاب حاضر در مقدمه کتاب مى نویسد:

[ هنگامى که از زیارت بیت الله الحرام و حرم پیامبر(ص ) به وطنم بر مى گشتم در بین راه جماعتى از علماء و فقهاء حله بااحترام و شادى کم نظیرى به استقبال من آمدند و با بهترین و صمیمانه ترین محبتها و عزت و جلال مرا به شهر خود بردند و در پسندیده ترین منزلها سکنا دادند. واز من درخواست ماندن چند ماهى در آن شهر نمودند که پذیرش آن بر من سخت دشوار بود. درابتدااز پذیرش آن سرباز زدم و برگشت به وطن واهل و عیال امور معوقه ام را عذر و بهانه آوردم که سودى نبخشید و آخرالامر بااصرار آنان رحل اقامت گزیدم و به آنچه مرا علماء و فقها حله بدان جا آورده بودند یعنى تدریس و مذاکره علمى اشتغال ورزیدم . در تدریس از من درخواست نمودند که قسمتى ازاصول دین بویژه مسائل توحید عدل را براى آنهااملا کنم تا مرجع و یادگارى پس از مراجعت من در میان آنان باشد.ابتدا نپذیرفتم ولى بااصرار فراوان آنان عاقبت پذیرفتم واملاءاین تعلیف را (کتاب حاضر) شاگردان آغاز کردم .ابتداء تصمیم برایجاز واختصار بود ولى هنگامى که مباحث مهم واساسى پیش آمد عنان از کف رها شد و سخن به درازا کشید.ازاین روى برخى مطالب و مسائل طولانى و برخى دیگر مختصر نگاشته شده است . و نام این تعلیق راالتعلیق العراقى والمنقذ من التقلید والمرشدالى التوحید گذاشتم].

البته این کتاب در بین اهل علم و تحقیق به[ المنقذ من التقلید] شهرت دارد.

همان گونه که از چگونگى تالیف بر مى آید واز متن آن نیز پیداست این اثراملائى است از سوى عالم متفکر کلامى و متبحر در معارف و عقاید اسلامى که آن را در کلاس درسى که اغلب شاگردان آن از علماء و فقهاء بوده اندالقا شده است .ازاین رو متن آن ازاستوارى واستحکام ویژه اى برخورداراست و مطالب با موشکافى هاى دقیق عقلى و نظرى پى گیرى شده است که به شیوه کلام عقلى یا جملات حساب شده تنظیم گردیده است . و بیشتر براى کسانى که بهره اى از علوم عقلى دارند قابل استفاده و بهره ورى است .

شیوه تحقیق :
تحقیق و تصحیح کتاب از سوى موسسه بشر به شرح زیرانجام گرفته است .اصل کتاب رااز روى نسخه خطى که در دانشگاه تهران به شماره 6744 وجود داشته و در آخر آن نوشته شده است : در سوم جمادى الاولى 1278 هجرى دراصفهان استنساخ شده ولى متاسفانه این نسخه از صفحه 113 132افتاده است نسخه بردارى شده است . سپس متن آن با نسخه دیگرى که در کتابخانه محدث ارموى در تهران موجود بود که در پایانش نوشته است : در 23 جمادى الثانى در حالى که سال آن واضح نیست مقابله نموده اند. و بین این دو نسخه تلفیقى به عمل آمده و آن که صحیحتر بوده در متن چاپ کرده اند. و در پانوشت به اختلافاتى که بین دو نسخه وجود داشته با رمز (ج ) جامعه (دانشگاه ) و (م ) مکتبه (کتابخانه )اشاره نموده اند. همچنین نصوصى که در متن کتاب بدان استناد و یااستشهاد شده است وامنابع اصلى آن استخراج نموده اند.

این اثر نفیس کلامى با شرح کوتاهى از زندگانى مولف و مقدمه وى آغاز شده و مباحث با عناوین زیر پى گیرى شده است :القول فى حدوث الجسم القول فى محدث (صفات ثبوتیه و سلبیه ) الردعلى الفرق المخالفه فى التوحید القول فى العدل (و مسائل مربوط به آن ) القول فى کونه تعالى متکلما و صفته کلامه و... والکلام فى التکلیف و... القول فى اللطف والمصلحه والمفسده و... والقول فى النبوات (مسائل مربوط به آن )القول فى صفات النبى (ص) ...
سیر تحول دراندیشه نظامى و سیاست تسلیحاتى چین
تالیف : محمدجوادامیدوارنیا دفتر مطالعات سیاسى و بین المللى 1370 230 صفحه 900 ریال .

کتاب با بررسى زمینه اى تاریخى در مورد سابقه کهنسال علوم و فنون و اندیشه نظامى در چین آغاز گردیده واین سئوال همیشگى را که براى پیروزى در جنگ کدامیک از دو عامل[ انسان] و یا[ سلاح] اهمیت بیشتر دارد از دیدگاه استراتژیستهاى چین باستان و چین نومطرح مى سازد. آن گاه سابقه تلاشهاى چین در دوران قبل و بعداز پیروزى انقلاب 1949 براى تقویت توان دفاعى کشور مطرح مى شود و تجارب متوالى دوستى با شوروى اتکاء به خود کنار آمدن با آمریکا و بالاخره تعقیب سیاست[ چهار نوسازى] یعنى دگرگونى اساسى در صنعت کشاورزى علوم و فنون و دفاع و تبدیل چین به یک کشور پیشرفته و مرفه تااوائل قرن آینده تشریح مى گردد.

هدف نهایى نویسنده که کار خود را با مراجعه به منابع متعدد به منظور دستیابى به رهیافتى مستقل به انجام رسانیده است تلاش در جهت یافتن پاسخ براى این سوال مى باشد که راه افزایش توان دفاعى یک کشور جهان سومى چیست و در شرایطى که ملل پیشرفته صنعتى با بهره بردارى از توسعه علوم و فنون وانقلاب صنعتى جدید به سوى قرن بیست و یکم پیش مى تازند و پایان جنگ سرد و کاهش بحران در روابطابرقدرتها دورانى نامعلوم واحتمالا آکنده از ناامنى فرا راه کشورهاى کوچک و مناطق حساس جهان قرار داده است چه باید کرد؟

مسلما ساده ترین کار بویژه براى کشورهایى که از منابع طبیعى غنى برخور دارند خرید تکنولوژى پیشرفته از کشورهاى صنعتى است اما تجربه چنین نشان داده است که استفاده ازاین راه حل به تنهائى به وابستگى به خارج و آسیب پذیرى مى انجامد.از سوى دیگر تعقیب سیاست خود بسى و خودکفایى افراطى و بستن درهاى کشور به روى خارج نیز موجب انزوا و عقب ماندگى علمى و فنى است .

دراین جا راه بنیابین و واقع گرایانه اى مطرح مى گردد که عبارت از تلفیق تدابیر مختلف یعنى حفظ استقلال واتکاء به خود و در عین حال بهره بردارى از تجارب و پیشرفتهاى علمى کشورهاى دیگر گسترش دانشگاهها و کتابخانه ها توجه به نیازهاى نیروى انسانى و پرورش استعدادها وایجاد ترکیب منطقى بین [ انسان] پر شور و رزمى و[ سلاح] پیشرفته است .

آنچه در نتیجه گیرى کتاب جنبه محورى مى یابد موضوع امنیت ملى در مفهوم[ جامع] آن است که اکنون در چین و بسیارى دیگراز کشورها در محاسبه قدرت ملى مورد توجه بسیارى دیگراز کشورها در محاسبه قدرت ملى مورد توجه بسیار قرار گرفته است .امنیت ازاین دیدگاه فقط شامل جنبه نظامى و تسلیحاتى نیست بلکه مقوله وسیعترى را در بر مى گیرد که در آن وضع اقتصادى واجتماعى و فرهنگى و رفاه و رضایت عمومى مردم کشور نیز مکمل قدرت نظامى و ضامن حفظ آرامش استقلال تمامیت ارضى و حاکمیت ملى به شمار مى آید .

تعداد مشاهده مقاله: 441