با پژوهشگران و محققان

شرح کفایه الاصول
تقریرات درس مرحوم آیه الله العظمى بروجردى رحمه الله علیه در مباحث اصولیه در بروجرد

تالیف : مرحوم آیه الله علامه شیخ بهاءالدین حجتى بروجردى (ره)

این کتاب شرحى جامع و جالب بر کتاب کفایه الاصول استاد المتاخرین و فخرالمحققین مرحوم آیه الله العظمى الشیخ محمدکاظم الخراسانى اعلى الله مقامه الشریف است که شامل مباحث الفاظ امور عقلیه واصول عملیه مى باشد.

مرحوم آیه الله بروجردى درایام اقامتشان در بروجرد نزدیک به چهار دوره اصول بحث کرده اند. یک ازافاضل واجلا و تلامذه ایشان در این ایام مرحوم آیه الله حجتى بروجردى است که در همه مباحث اصولى و فقهى آیه الله بروجردى شرکت داشته و مورد توجه و عنایت خاص ایشان بوده است .

آیه الله سلطانى طباطبائى نقل مى کردند:

[ ایشان بسیار مورد توجه عنایت مرحوم آیه الله بروجردى بود. وى از جمله کسانى بود که در جلسه تنظیم حاشیه ایشان بر عروه الوثقى شرکت داشت و نظرات وایراداتش چه دراین جلسه و چه در مجلس درس مورد توجه قرار مى گرفت].

ایشان منحصرا شاگرد مرحوم آیه الله بروجردى بوده است و طبعا نحوه تفکراصولى خود راازایشان
اخذ کرده است .این معنى در مقرر بسیار داراى اهمیت است .

مولف محترم این کتاب از معدود کسانى است که از مرحوم آیه الله بروجردى اجازه اجتهاد دریافت داشته است .

استاد بزرگوار مرحوم آقاى مطهرى رضوان الله علیه مى فرمودند:

[ما به اتفاق بعضى از فضلاى قم درایام تابستان و تعطیلى حوزه قم به منظوراستفاده از محضر مرحوم آیه الله بروجردى به بروجرد مى رفتیم واین برنامه را تا چند سال ادامه دادیم . در طى این مدت در همه درسهاى ایشان واز جمله در درس معالم که براى فرزندشان مرحوم حجه الاسلام والمسلمین حاج سیدمحمدحسن طباطبائى مى گفتند و بسیار هم پرمغز و پرمحتوى بود شرکت مى کردیم . در مباحثات اصولى بسیاراتفاق مى افتاد که : محتاج مى شدیم از مبانى مرحوم آیه الله بروجردى مطلع شویم . دراین هنگام تنها راه مراجعه به خودایشان بود که طبعا در همه اوقات میسر نمى شد. روزى ازایشان پرسیدم : در میان شاگردان شما چه کسى داراى احاطه بیشتر به مبانى اصولى و آراء فقهى شماست ؟ایشان مرحوم حاج شیخ بهاءالدین حجتى را معرفى کردند].

مرحوم آقاى مطهرى مى فرمودند:

[آقاى حجتى در آن زمان مشغول تدوین حاشیه اى بر کتاب کفایه بود و آراء و نظرات مرحوم آقاى بروجردى را در آن منعکس مى کرد].

مرحوم مطهرى ازاین حاشیه مى پرسیدند واظهار مى داشتند:

اهمیت این کتاب ازاین جهت است که :از مرحوم آیه الله بروجردى نوشته اى دراصول در دست نیست و حاشیه کفایه ایشان نیز مفقود شده است و پس از مهاجرت به قم نیز یک دوره اصول را به طور کامل بحث ننموده اند بلکه بحث اصول ایشان در قم ازابتداى موضوع علم اصول تا مقدمات برائت بیشترادامه پیدا نکرده است .اجلاء تلامذه ایشان که این مباحث را تقریر نموده اند چن مطبوع و چه غیرمطبوع محدود به همین حداست .از نوشته هاى شاگردان بروجردایشان نیز تاکنون چیزى جز همین حاشیه به دست نیامده است بنابراین در حال حاضر مبانى وانظارایشان را در مباحث برائت اشتغال واستصحاب منحصرا در همین کتاب مى توان یافت .البته لازم به تذکراست که :این کتاب تنها تقریر بحث ایشان به صورتى که امروز متداول است نیست بلکه شرحى است مستقل نیست بلکه شرحى است مستقل که در آن انظار و مبانى مرحوم آیه الله بروجردى به عنوان : سیدنا الاستاذ با دقت ذکر شده واشکالات ایشان بر مرحوم صاحب کفایه و نیز جهات افتراق دو مبنى در موارداختلاف مورد بحث قرار گرفته است و درم واردى نیز مولف محترم اشکالاتى براستاد بزرگوار خود گرفته اند.

در مباحثى که انظار مرحوم آیه الله بروجردى با تصریح ذکر نشده است اشراب انظارایشان در مطلب (خصوصا در مباحث الفاظ و آن هم به قرینه تقریرات موجود) به خوبى مشهوداست . به هر حال شرح مذکور کتابى است مشتمل برانظاراصولى مرحوم آیه الله بروجردى و ملهم از تفکرات اصولى ایشان که دراکثر موارد و مباحث این انظار با تصریح به عنوان : سیداستاد ذکر شده است .
متاسفانه باب تعادل و تراجیح کتاب ناقص است و دراین باب نوشته دیگرى از دیگر شاگردان بروجردایشان نیز به دست نیامد.

این کتاب پس از جستجو وتلاش فراوان با همت فرزندایشان جناب حجه الاسلام آقاى حاج شیخ على محمد حجتى دراختیار قرار گرفته و به وسیله یکى از شاگردان گرانقدر مولف بزرگوار جناب حجه الاسلام والمسلمین آقاى حاج شیخ غلامرضا مولانا بروجردى تصحیح تنقیح و تحقیق شده است و با عنایات خداوندى به زودى به وسیله[ انتشارات انصاریان] در دسترس علاقه مندان قرار خواهند گرفت .

از مولف بزرگوار نوشته هایى در فقه به دست آمده است که اکثرا تقریر درس مرحوم آیه الله بروجردى در کتب مختلفه فقه درایام اقامت ایشان در بروجرداست .این نوشته ها اگر چه اکثرا ناقص است ولى حقا قابل استفاده ارباب فضل و تحقیق مى باشد.امیداست روزى موجبات طبع این رسالات نیز فراهم شود.