آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,530 |
| تعداد مقالات | 35,886 |
| تعداد مشاهده مقاله | 15,500,611 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,094,733 |
درآمدی بر صورت‌بندی «جایگاه مسجد در سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران»، بر پایۀ تطورات کارکردی مساجد در گذر تاریخ | ||
| اسلام و مطالعات اجتماعی | ||
| مقاله 6، دوره 1، شماره 1(پیاپی 1)، تیر 1392، صفحه 136-166 اصل مقاله (364.95 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| محسن لب خندق* 1؛ سیدمحمدحسین هاشمیان2 | ||
| 1دانشجوی دکترای فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(ع) | ||
| 2عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) | ||
| تاریخ دریافت: 22 مهر 1394، تاریخ پذیرش: 22 مهر 1394 | ||
| چکیده | ||
| مسجد، به‌عنوان اصیل‌ترین نهاد فرهنگی برخاسته از اندیشۀ دینی، ظرفیت‌های نهفتۀ فراوانی برای نقش‌آفرینی در حیات فرهنگی جامعۀ اسلامی دارد. مساجد مانند هر پدیدۀ دیگر، تنها در صورت سیاستگذاری و مدیریت صحیح می‌توانند نقش خود را به بهترین وجه در مناسبات مختلف جامعه ایفا کنند. یکی از ابعاد مهم سیاستگذاری و مدیریت مساجد، توجه به ابعاد کارکردی این نهاد مقدس است. در این مقاله، با بررسی منابع تاریخی و دینی، ده کارکرد برای مساجد در جامعۀ اسلامی شناسایی و احصاء شده و سیر تطورات این کارکردها در چهار دوره مورد بررسی قرار گرفته است: 1) دوران صدر اسلام: دورۀ شکوفایی و بالندگی مسجد؛ 2) دوران فتوحات و آغاز ارتباط مسلمانان با دیگر تمدن‌ها: دورۀ آغاز افول و انحراف مسجد از جایگاه دینی خود؛ 3) دوران پس از فتوحات تا آغاز جنبش‌های سیاسی دینی: دورۀ رکود مسجد و تقلیل کارکردی آن؛ 4) دوران جنبش‌های سیاسی امت اسلامی: دوران بازگشت به کارکردهای غیرفردی. در نهایت، نحوۀ پرداختن به این کارکردها در دورۀ پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، مورد تحلیل و بازخوانی قرار گرفته است تا از این رهگذر بتوان به سیاستگذاری اعتلای جایگاه مسجد در جمهوری اسلامی ایران اندیشید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مسجد؛ کارکردهای دینی مسجد؛ تطورات تاریخی؛ سیاستگذاری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Introduction to the Formulation of ‘the Place of Mosques in the Policies of the Islamic Republic of Iran’ On the Basis of the Functional Developments of Mosques throughout the History | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohsen Labkhandagh1؛ seyyed mohammad hoein hashemian2 | ||
| چکیده [English] | ||
| Mosques, as the most original cultural institution originated from the religious thought, has many capacities to play roles in the cultural life of an Islamic society. Like any other phenomena, mosques can best play their roles in different social relations just in case there is a correct policy-making and management. One of the important dimensions of policy-making and management of mosques are the functional dimensions of this holy institution. By examining religious and historical sources, the paper has identified ten functions for mosques in an Islamic society, and development of these functions has been examined in the following four periods: (1) the period of early Islam: the flourishing of the mosques; (2) the period of victories and the beginning of Muslims’ relations with other cultures: the deviance of mosques from their religious positions; (3) the period of the political movements of the Islamic people: the return to non-individualistic functions; Finally, the way in which these functions have been addressed after the Islamic Revolution to the present has been analyzed and reconsidered in order for us to be able to think about the policy of the promotion of the place of mosques in the Islamic Republic of Iran. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| mosque, religious functions of the mosque, historical developments, policy-making | ||
| مراجع | ||
|
کتاب‌نامه
10. تویسرکانى راورى؛ فاطمه، (1390) عوامل و موانع جذب مردم به ویژه نوجوان و جوانان به مساجد، پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز رسیدگی به امور مساجد. 11. جوان‌آراسته، حسین، (1386) کارکرد مسجد در حکومت نبوی، مجله حکومت اسلامی، شمارۀ 43. 12. حجتی، محمدباقر، (1374) «مسجد، مکانی به قدمت تاریخ انسان»، نشریۀ مسجد، شمارۀ 21. 13. حر العاملی، محمد بن الحسن، (1403ه.ق) وسایل الشیعه، با تصحیح و پاورقی: عبدالرحیم ربانی شیرازی، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ ششم. 14. حسینی بوشهری، سیدهاشم، (1379) کارکردهای مساجد در گذشته و حال، نشریۀ مبلغان، شمارۀ 12. 15. حسینى، سید حمید، (1386) آثار، برکات و کارکردهاى فردى و اجتماعى مسجد: مجموعه مقالات پنجمین کنگرۀ بین‌المللی مساجد، (فروغ مسجد5) قم: نشر ثقلین نشر ثقلین. 16. دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، (1378) روزشمار انقلاب اسلامی، ج6: روزها و رویداد‌ها، تهران: انتشارات سورۀ مهر، چاپ اول. 17. رستگار، مرتضی، (1385) قضاوت در مسجد، مجموعه مقالات چهارمین کنگرۀ بین‌المللی مساجد، (فروغ مسجد4) قم: نشر ثقلین. 18. سامی، علی، (1352) سیر دانش و فرهنگ ایران در ادوار مختلفه بعد از اسلام (مساجد بزرگ نخستین مراکز و مجامع درسی در سده‌های نخستین اسلام) مجله هنر و مردم، شمارۀ 126. 19. سباعى، محمدمکى، (١٣٧٣) تاریخ کتابخانه‌هاى مساجد، ترجمۀ محمد عباس‌پور، محمدجواد مهدوى، مشهد: بنیادپژوهش‌هاى اسلامى. 20. شلبى، احمد، (١٣۶١) تاریخ آموزش در اسلام، ترجمۀ محمد حسین ساآت، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى. 21. عابدی‌جعفری، حسن و همکاران، (1384) «طراحی مدل مطلوب کارکرد و مدیریت مساجد به عنوان یک سازمان داوطلبانۀ مذهبی»، مجلۀ مصباح، شماره60 . 22. عباسى نیا، سعید، (1380) کتاب‌شناسى مسجد، ج١، تهران: ستاد عالى هماهنگى و نظارت بر کانون‌هاى فرهنگى- هنرى مساجد. 23. عریان، مرضیه، (1374) «تاریخچۀ مسجد»، نشریۀ مسجد، شمارۀ 24. 24. غنیمه، عبدالرحیم، (1372) دانشگاه‌هاى بزرگ اسلامى، ترجمۀ نوراللّه آسایى، تهران: دانشگاه تهران. 25. قلی‌پور، رحمت الله، (1387) تصمیم‌گیری سازمانی و خط‌مشی‌گذاری عمومی، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول. 26. مبلغی، احمد، (1376) «فقه مسجد»، مجلۀ فرهنگ کوثر، شماره 10. 27. مجلسى، محمدباقر، (1362) بحارالانوار، تهران، دارالکتب الاسلامیة. 28. محمد بن سعد، (1363) الطبقات الکبرى، ج1، بیروت: داربیروت. 29. مرکز رسیدگی به امور مساجد، (1370) جایگاه و رسالت مسجد، نشریۀ مسجد، شمارۀ 3. 30. مصباح یزدی، محمدتقی، (1371(الف)) «مسجد یا زمینۀ تکامل (بخش نخست)»، نشریۀ مسجد، شمارۀ 4. 31. مصباح یزدی، محمدتقی، (1371(ب)) «مسجد یا زمینۀ تکامل (بخش دوم)»، نشریۀ مسجد، شمارۀ 5. 32. معین، محمد، (1376) فرهنگ فارسى، ج ١، تهران: انتشارات امیرکبیر. 33. المغازی، محمد بن عمر بن واقد، (1409 ه.ق) ج1، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات. 34. منتظرالقائم، اصغر، (1373) تاریخ صدر اسلام، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان، چاپ اول. 35. موظف رستمی، محمدعلی، (1381) آیین مسجد، تهران: نشر گویه، چاپ اول. 36. نجفى، محمد حسن، (1392ه.ق) جواهر الکلام، ج 14، تهران: دارالکتب الاسلامیة. 37. نقی‌زاده، حسین، (1386) «بررسی کارکردهای مسجد»، نشریۀ مبلغان، شمارۀ 96. 38. نوبهار، رحیم، (1373) سیمای مسجد، ج1و2، قم: ناشر: مؤلف، چاپ دوم. 39. نوبهار، رحیم، (1377) «نقش نظام اسلامی در مدیریت مساجد و میزان اختیارات واقف در ادارۀ امور مساجد»، فصلنامۀ «وقف میراث جاویدان»، شمارۀ 23و24. 40. نوری همدانی، حسین، (1371) «نقش مساجد در اسلام»، نشریۀ مسجد، شمارۀ 4. 41. ولی، طه، (1409 ه.ق) المساجد فی‌الاسلام، بیروت: دارالعلم للملایین. 42. الویری، محسن، (1386) «مسجد ارتباطات و توسعۀ پایدار»، دوفصلنامۀ علمی-تخصصی نامۀ صادق، شمارۀ 31. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,596 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 674 |
||