شیوه بر خورد با مشکلات اجتماعى

درگردونه بهمن سان خطوط سیاسى سخن از[ مشکلات اجتماعى] خط سیاسى است و نگفتن آن نیز خط سیاسى دیگر! و دراین میان انسان در تردید بسر مى برد که دم بر آورد یا نفس فرو برد!.

اما بدورازاین شائبه ها واقعیت آن است که تنشهاى سیاسى چند ماهه اخیر این امر را مساله روز کرده است . و جریانهاى سیاسى - به حق یا بناحق - پاره اى از مشکلات اجتماعى را با مردم در میان گذارده اند واینک جامعه در سطح وسیع ترى بااین نواقص آشنائى یافته است .ازاینرو مردم درانتظارند که ببینند مسئولین قانون گذار و قضایى واجراى مشکلات اساسى کشور را چگونه سامان مى دهند و در انتظارند که ببینند که چگونه کابینه جدید ازاعتماد[ امام] و [مجلس] سود مى جوید و با تلاشى پیگیر 
 

نارسائیها را به حداقل ممکن مى رساند. و چنین است که دیدگان در کمینند که ارمغان دولت جدید چیست ؟ در مقابله با مشکلات جدید و کهن چه سلاح نوئى را در کف دارد!

امروز دیر فردا... 
اساسى ترین آرمانهاى انقلاب بایستى در زمان شور و شوق انقلابى جامعه انجام یابد.اگر هدایتگران انقلابهااز بینش کافى و طرحهاى آماده بهره مند باشند. توان آن را مى یابند که نظم نوین را با کمترین خسارات و بیشترین یازده در سالیان اول انقلاب اجراء نمایند. زیرا گستره روحیه ایثار ترص و وحشت حامیان رژیم پیشین از تحولات پیش آمده قدرت و توان تحرک در زمینه هاى مختلف از سوى نیروهاى انقلابى و نبود قوانین دست و پاگیر و بوروکراسى هاى پدید آمده پس از جاافتادن رژیم هاى انقلابى و ... تماما موجب مى گردند که مسئولان انقلاب قادر باشند در حوزه وسیع ترى عمل کنند.

متاسفانه در غالب موارد حاکمان انقلابهااز فرستهاى طلائى یاد شده بهره نجسته اند. نداشتن برنامه مدون و مشخص براى پس از پیروزى مشکلات طبیعى انقلابها تحریکات دشمنان خارجى وایادى داخلى آنان سبب مى شوند که رهبران نهضتها در مسائل مقطعى و روزمره سر در گم شوند و از برخورد زیربنائى با آن غفلت ورزود!انقلاب اسلامى نیز بااین مساله مواه بوده و هست . حداقل پاره اى از مشکلات موجود را در سالیان اول انقلاب را مى توانستیم حل کنیم . شکسته شدن اسطوره رژیم بسیارى از سرمایه داران بزرگ وابسته و نیم وابسته را به هراس وا داشته بود. نظام ادارى ما بواسطه سوابق نه چندان روشن به شدت قابلیت انعطاف داشت وامکان یک تحرک وسیع و بسیج عمومى در زمینه حل مشکلات ادارى موجود بود. برخورد جدى و زیربنائى[ فساداجتماعى] واشکال مختلف آن زمینه هاى وسیع ترى را در بر مى گرفت . در[ سیستم مالکیت و توزیع] مى توانستیم با کمترین برخوردها وتلفات گامهاى بلندى را بر داریم و شاید آنکه مصادره هزاران هکتاراراضى در یک - دو ساله اول انقلاب را محاسبه کنیم و در نظر بگیریم که اگراکنون در یک هزارم آن میزان بخواهدانجام یابد در چه سطحى با درگیریها طومارها تلفن ها دسته بندیها و ... مواجه خواهد شد!

با گذر زمان مشاهده مى کنیم که ایجاد جریانها و خطوط سیاسى اجتماعى موجب 
 

شده اند که هیچ جریانى نتواند تلقى خود رااز آرمانهاى انقلاب به کرسى نشاند و به اجراى آن بپردازد. هر طرح زیربنائى با هجوم انتقادات افراد و جریانهاى مخالف مواجه مى شود و عملا قدرت اجرائى در غالب تصمیمات زیربنائى وجود ندارد و در نتیجه درگیرى با مسائل مقطعى تنها چاره راه مى شود!

هر چه زمان بگذرد و سنین انقلاب افزایش یابد بهره وران از شرایط موجود جا پاهاى محکمترى را باز مى کنند کلیدهاى نفوذى انقلاب را مى یابند و در آن صورتست که دیگر حتى[ نسل انقلابى] هم شکل نمى گیرد. بلکه همان[ نسل گذشته] به حکمرانى مرئى و نامرئى ادامه خواهند داد!

گمان نکنیم که معناى طرحهاى عاقلانه پیچ و خم دادن به برنامه ریزى و تصویب فوانین واجراى آن است . دهلیزهاى پیچاپیچ قانونگذارى و اجراء فقظ[ سرمایه دارى] را متنعم مى سازد و بس ! و مستضعفان و ستمدیدیگان را دست تهى و خانه خراب !

این چه کسى است که از شرایط نامشخص توزیع رنج مى برد!

چه افرادى از وجود نداشتن سیستم مالکیت دراین موقعیت سود مى برند!

این فشار دهندگان گلوگاههاى اقتصادیند که ازاین فرصتها بهره مى برند و با بندبارى انتظار مى کشند تا در آنزمان سفره بگسترانند و در پشت و پناه قانون حصار آهنینى براى سرمایه ها و سودهاى کلان خود بسازند!

در زمینه سایر مشکلات نیز وضعیتى مشابه جریان دارد. فساداجتماعى تنزل فرهنگى سیستم ناقصى ادارى و ...امواجى هستند که زیر پاى ما را خالى مى کنند واز دست دادن مداوم فرصتها آینده اى وخیم را ترسیم مى نمایند.

ازاینرو بایستى در رفع نارسائیها تلاشى در خور راانجام داد که مباد زمانى را در برابر خویش بیابیم که فرصتها در دسترفته ! دوستان در یاس مانده ! و دشمن در خانه تکیه زده باشد.

درد دل محرومان 
در پى گیرى نارسائیها آن از زبان همگان بشنویم نه فقط آنانکه ابزار طرح نواقص و مشکلات خود را دارند. زر و دارندگان حیثیت و اعتباراجتماعى و یا برخورداران 
 

از تهور و پرروئى قادرند که مشکلات خویش را منتقل کنند و فریاد[ وامظلوما] برآورند واین مقام و آن ارگان را به تکاپو وا دارند.اما بسیارى ازاقشار جامعه از چنین مزایائى بهره مند نیستند. نداشتن راه براى انقال دردها آنان را به سکوت و خموشى فرا مى خواند واگر دادى هم برآرند چون ابزارانتقال آن را نمى شناسند خلاف قانون مى شود! و خود جرمن بر جرمهاى آنان مى افزاید!

واین[ مظلومیت] است که هویت[ مستضعف] را مى سازد و بیان شهید رجائى را با واقع مقرون مى سازد که:[ مستضعف آنست که حرف حقش را هم مستکبر باید بگوید].اینان زبان بریدگانى هستند که زبان آوران وکیل مدافع آنانند و دراین میان ...

در مجموعه شکایاتى که در سال 61 به یکى از نهادهاى عالیرتبه مملکتى رسیده بود از مجموعه نامه فقط یک درصد آنرا[کشاورزان] ارسال نموده بودند. روستائیان که .50 درصد جامعه ایرانى را مى سازند فقط سهمى به اندازه یک درصد درانتقال مشکلات خود به آنها را داشته اند! و صدالبته که اینان نیز تماما کشاورزان پینه بدست نبودند که دراین زمان ملاکان و فئودالان نیز با نام[ کشاورز]امضاء مى کنند و اسم رمز[دهقان] را پذیرفته اند .

این نمونه ایست از انبوه نمونه ها و مسلم است که سایر نهادهاى مسئول مملکتى نیز وضعیتى مشابه را دارا هستند.

اگر درصد تلفنهاى توصیه اى مورد محاسبه قرار گیرد آمار وحشتناک جهت گیرى[ خط توصیه] خود را نشان مى دهد. که این خط وسیله انتقال مشکلات واقعى و یا کاذب صاحبان زر و یا لااقل دارندگان اعتبارهاى اجتماعى است . اینانند که وقت ملاقات پیدا مى کنند و فلان مدیر کل و بهمان رئیس را در دفتر مخصوص مى بینند و ساعتى گپ مى زنند و درد دل مى کنند!اما دهاتى ناوارد خیلى جرئت بخرج دهد سرو کارش با عریضه نویس درب اداره است تااز قول او چه رطب و یا بس ببافد.

اگرانقلاب انقلاب مستضعفان است باید به درد دل اینان میدان داد! آنرا چشید لمس کرد و در پى علاج حرکت کرد.نهضت با پشتوانه[ طبقه سفلى] باقیمانده و بقاء آن نیز در حفظ وارج به این ذخیره الهى رهین است .این حقیقت را درک کنیم و در خارج به آن عینیت بخشیم . و دراین زمینه به برخورد جدى و غیرانفعالى بپردازیم .

برخوردانفعالى 
مقابله حساب ناشده با مشکلات از آن نشات مى گیرند که در صدد برنمى آئیم در نقطه پیدایش نواقص و قبل از گسترش آن به مبارزه برخیزیم . همواره وسعت آنست که ما را به فکر مى افکند وانفجار آن ما را به تکان وا مى دارد! و متاسفانه همیشه هم دیر شده است .

آنگاه به مبارزه با[بى حجابى] برمى خیزیم که متورسوران در خیابان به حرکت درآیند و با شیوه هاى درست و نادرست به برخورد و مقابله برخیزند. در آن موقعیت مصاحبه اى پس از مصاحبه اى ! و تهدیدش پس از تهدید دیگر را شاهد هستیم !اما پیش یا پس از آن سکوت یا شبه سکوت .

[ اعتیاد] را فقط وقتى در منزل و محل کار خودمان منقل و با فور را دیدیم باور مى کنیم !

آثار سوء قانون تخلیه را فقط به هنگام بیرون افکندن اثاث مدارس دیدیم و نه در بى خانمان کردن هزاران بدبخت و بیچاره در سردى زمستان و داغى تابستان !

در نتیجه این برخوردهاست که تبعیت از[سیاست مواج] استراتژى ما شده است .انقلاب را به[ جو پذیرى و موج آفرینى] کشانده ایم . هر چند گاهى در داخل جوى آفریده شود هیاهوئى برپا گردد! شعارها و نطق ها جهت خاصى را بیابند و پس از مدت کوتاهى شعارهاى دیگر و جوى دیگر...

این نوع برخوردهاست که پس از مدت زمانى یاس مردم را بهمراه دارد واشکالات جدیدى مى آفریند. برخوردهاى مقطعى با مسائل انقلاب . دود و دم آن راافزون مى کند اما بر حاصل آن چیزى نمى افزاید!

لزوم سیاستگذارى 
در حالى که[ سیاست رشد] در برنامه ریزى دولتها براساس برنامه ریزیهاى دراز مدت و میان مدت پایه ریزى مى شود. متاسفانه ما از چنین برنامه اى بى بهره ایم . بجز آنچه در سال 62 به عنوان[ برنامه ریزى پنج ساله] از سوى دولت به مجلس داده شد. و در نهایت رد گردید. و تا کنون هیچ حرکت منسجم و منظمى دراین زمینه انجام نیافته است .

در نتیجه این خلا جهت گیرى متفاوتى را در مسائل اجرائى شاهد بوده ایم و در آینده احتمالا وسعت بیشترى را خواهند یافت . زیرا دراین شرایط با تغییر مسئول یا مسئولان سیاستها به کلى عوض مى گردد و موقعیت نوینى جایگزین مى گردد.این عدم تعادل و نوسانها اعتماد وامنیت را مورد تهدید قرار مى دهد و دست و دل را به سوى کار نمى برد زیرااحتمال آن مى رود که آنچه امروز ساخته شده است فردا به دست مسئول آینده ویران گردد.

در صورت تهیه یک سیاستگذارى مشخص هر مسئول با برنامه اى معین به صحنه کار مى آید و در نتیجه نمایندگان مجلس و عامه مردم خواهند توانست میزان موفقیت وى را در عمل مشاهده کنند. راندمان پیش بینى شده نهاد و سازمان مربوطه را با حاصل کار وى مقایسه کنند و در صورت وجود نقصان ازاو باز خواست کنند و علل آنرا جویا شوند!

علاوه بر آن در صورت وجود برنامه ریزى مدون در مجموعه نهادهاى تابعه دولت کابینه از سیاست منسجم دراجراء بهره مند خواهد شد و بر اساس طرح و برنامه میزان اولویتها مشخص مى گردد و سر درگمى در تعیین اولویتها رفع خواهد شد والا شرایط موجودادامه خواهد یافت که پس از حدود7 سال ازانقلاب در تردیدیم که اولویت در برنامه ریزى براى کشاورزى است یا تولید صنعتى ؟!

حل مشکلات اصلى
همت در رفع زیر بنائى ازاهم مسائلى است که توجه به آن در سیاستگذارى لازم و ضرورى است . کسانیکه به حل نارسائیها مى اندیشند بایستى به پى ریزى بنیاد پیکره انقلاب برآیند و تزبین نقش وایوان را به بهاى ویرانى خانه از پاى بست نجویند.

ازاولین مسائل لازم دراین راه تعیین مصادیق است که چه مشکلاتى را[مشکلات اساسى جامعه] تلقى مى کنیم . بررسى دیدگاههاى مختلف و رسیدن به جمع بندى مطمئن در آن از ضروریات اولیه برنامه ریزى آینده است . تا پس از گذراز مراحل پژوهش وارزیابى تعیین سیاست شود و مشکلات گریبانگیراجتماعى در طبقه بندیهاى خاص بر حسب اولویت قرار گیرند.

مساله دیگر[نگرش سیستمى] به این مشکلات است . زیرا پیوستگى وارتباط مسائل اجتماعى ایجاب مى کند که دیدگاه تجزیه اى با[ نظرگاه کلى] در هم آمیزد و حل 
 

هیچ مشکه اى به تنهائى سنجیده نشود بلکه آثار و روابط آن با سایر معضلات اجتماعى به حساب آید. تجربه انقلاب از مساله[ اصلى تلقى کردن مسکن شهرى] نمونه اى نیک در راستى این مدعى است . گرچه حقیقت است که بى خانمانى مساله اصلى هزاران بلکه میلیونهانفراز ساکنان این مرز وبوم است اما نداشتن سیاست هماهنگ و عدم توجه به آثار تابعه موجب گردید که مسئولان وعده هاى شیرین بسیار بدهند.این وعده فقط اشتهاى کسانى را تیز مى کرد که از دور دستى بر آتش داشتند و خیال مى کردند که در شهر خبرى است ! و در نتیجه برامواج سیل مهاجرت افزود و مشکله مسکن حل نشد بلکه معضل تر شد!این نشاندهنده آنست که باید هر مشکله اجتماعى را با تمام آثار و روابطى که دارد سنجید و در راه حلها آن امور محاسبه گردد تا عبوراز چاله و ورود به چاه پیش نیاید.

بهره ورى ازاندیشه ها
ایجاد شرایط مساعد براى طرح اندیشه صاحبنظران از مسائلى است که بارها بر آن تاکید شده است . واز آنجمله تاکیدات مکرر آیت الله العظمى منتظرى در لزوم استفاده ازاین نظریات در کمیسیونهاى مختلف مجلس شوراى اسلامى .

اما دراین مقوله نباید به دعوت عمومى اکتفا ورزیدند. مجلس و کابینه ضرورى است که از نیروهاى اجرائى بهره مند باشند تااین استعدادها را بیابند واز آنان استفاده لازم را بنمایند و حداقل زمینه آشنائى آنان را با مسئولین مربوط فراهم سازند. بسیارى از نیروهاى مفید بواسطه ناآشنائى به قابلیتهاى آنان در گوشه اى افتاده اند و به کارى حقیرتراز آنچه شایسته آنند مشغولند و بواسطه ملاحظاتى از دعوتهاى عمومى به کار و تحقیق استقبال نمى کند.اینان را باید دنبالشان رفت و زمینه کار به آنان داد واز تحقیقات و طرحهاى آنان بهره جست .

تاسف آورتر آنست که ماازامکانات موجود و تحقیقاتى خود نیز استفاده لازم را نمى کنیم .اینکه در دانشگاهها غالبا بیش از 80 درصد بودجه تحقیقاتى جذب نمى شود و فقط حدود 20 درصد صرف مى گردد 2این یک فاجعه است . دانشگاهها براى دولتهاى مقتدراهرم قوى پژوهش در مسائل اجتماعى علمى و...هستند و ما با تمام کمبود بودجه و تضییقات مربوط که درگیر آن هستیم همین میزان بودجه تحقیقاتى نیز جذب نمى شود.

دانشجویان قویترین و آماده ترین نیروهاى موجود تحقیقاتى و پژوهشى براى بررسى 
 

کشکلات اجتماعى و راهنماى حل آن هستند و در صورت فعال شدن دانشگاههاى مربوطه قادر خواهیم بود که به بسیج نیروهاى کارآمد فراوان دراین زمینه دست یازیم .

اضافه براین نیروها با قوت بخشیدن به کادرهاى مطبوعاتى و رسانه هاى جمعى آنان قادر خواهند بود که دولت را دراین امر یارى رسانند. زیرااین دستگاهها بواسطه تماس مداوم بااقشار مختلف اجتماعى توان آن را دارند که در صورت برنامه ریزى مشخص از اقشار عظیمى ازاندیشمندان و صاحبنظران استفاده نمایند و آنرا منتقل کنند!

نکته اى لازم به یادآورى است که بهره جوئى ازاندیشه هاى مردمى درانحصار صاحبنظران اسم و رسم دار نیست بلکه بایستى قدراندیشه هاى بکر را هم شناخت و زمینه طرح و نشر آن افکار را نیز فراهم کردزیرا چه بسااینان که از کوره هاى مذاب انقلاب برآمده اند با مذاق آن آشناتر باشند و طرحهاى آنان نیزالفتى بیشتر با آرمانهاى نهضت داشته باشد.

و در منتهاى سخن نوشتار را به این آیه کریمه پایان مى دهیم:[ و آخر دعویهم ان الحمدلله رب العالمین] . 3 سپاس و قدردانى از دستاوردهاى نهضت اسلامى واظهارامتنان از درگاه حق وامید به آنکه مسئولان وامتمان از تلاش وایثار باز نایستند و در رفع نواقص همت ویژه بگمارند تا گذر زمان فضاى تنفس رااز[ انقلابى زیستن وانقلابى عمل کردن] باز نگیرد و جو سکون و آرامش حیوانى را جایگزین آن نسازد.

و دراینراه لطف خداوندى وامامت خمینى یارمان باد:

اى دل ارسیل فنا بنیاد هستى برکندچون ترا نوح است کشتیبان ز طوفان غم مخور 
[حوزه]