آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,445 |
| تعداد مقالات | 34,904 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,850,392 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,177,172 |
طبقه‌بندی علت فاعلی در نظام صدرایی و بررسی نوآوری وی در فاعل بالتسخیر | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 1، دوره 20، شماره 78، تیر 1394، صفحه 4-32 اصل مقاله (722 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| معصومه موحدنیا | ||
| استادیار دانشگاه قم | ||
| تاریخ دریافت: 07 فروردین 1395، تاریخ پذیرش: 07 فروردین 1395 | ||
| چکیده | ||
| علیت و علت فاعلی همواره بخشی از تأمل‌ورزی فیلسوفان بوده است. فیلسوفان پیش از ملاصدرا علت فاعلی را با معیارهای متنوعی تقسیم می‌کردند و صدرا به‌تدریج تقسیم آنان را توسعه داده و علت فاعلی را به گونه‌ای تقسیم کرد که با نوآوری همراه بود. طرح نظریه فاعل بالتسخیر از جمله این نوآوری‌ها بود. این نظریه در میان تقسیم‌بندی‌های متنوعی که صدرا از اقسام فاعل دارد، دچار ابهام، تفسیرهای متفاوت، سوء فهم و نقدهای جدی شده است. این نوشتار با تبیین اصطلاح صدرایی از فاعل بالتسخیر و ارائه دو تقریر از آن، تلاش می‌کند تفسیرهای ناقص و سوء فهم‌ها را رفع کرده، نشان دهد که فاعل بالتسخیر یک نوآوری صدرایی است که در نظام فلسفی ملاصدرا معنا دارد و تقسیم تسخیر به انواع مختلف طبیعی، نفسانی و عرضی همگی اثبات می‌کند که وی توانسته است اقسام دیگری از فاعلیت را طرح کند که مسبوق به سابقه نبوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نظام صدرایی؛ اقسام فاعل؛ فاعل بالتسخیر؛ نوآوری صدرا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Classification of the Efficient Cause in Sadra's Philosophy and an Investigation of his Innovation about the Agent by Subjection | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ma'soumeh Movahhednia | ||
| Assistant professor, Qom University | ||
| چکیده [English] | ||
| Causation and efficient causation have always been subject to reflection in the Islamic Philosophy. Before Mulla Sadra, Muslim philosophers classified the efficient causation in various terms. The classification was gradually developed by Sadra; he classified efficient causation in innovative ways. The thesis of Agent by Subjection (fā'il bi al-taskhīr) was one such innovation. The thesis has been subject to ambiguity, different interpretations, misunderstandings, and serious objections. In this paper, I present two way to understand the Sadraean jargon of Agent by Subjection and seek to reject misunderstandings and wrong interpretations. I will show that Agent by Subjection is a Sadraean innovation that makes sense as part of his philosophical system, and his classification of subjection into different varieties, such as the natural, psychological and accidental ones, demonstrates that he managed to introduce new types of agency. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Philosophical System, Types of Agents, Agents by Subjection, Sadraean Innovation | ||
| مراجع | ||
|
1. ابن سینا، حسین بن عبدالله (1383)، النجات، ج 1، مقدمه و تحقیق از دکتر حامد ناجى اصفهانى، چاپ اول، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى. 2. ــــــــــــــ (1383)، رساله در حقیقت و کیفیت سلسله موجودات و تسلسل اسباب و مسببات، مقدمه، حواشى و تصحیح موسى عمید، چاپ دوم، همدان: دانشگاه بوعلى سینا. 3. ــــــــــــــ (1383)، طبیعیات، چاپ دوم، مقدمه و حواشى و تصحیح سید محمد مشکوه، همدان: دانشگاه بوعلى سینا. 4. ــــــــ (1389)، قانون، ج ١، تهران: سروش، قابل دسترسی در: http://shiaonlinelibrary.com.
5. ــــــــــــ (1400ق.)، رسائل ابن سینا، قم: انتشارات بیدار. 6. ــــــــــــــ (1404ق.)، الشفاء (الطبیعیات والهیات)، تحقیق سعید زاید، ج 1 و 2، قم: مکتبة آیة الله المرعشى. 7. ــــــــــــــ (1989م.)، الحدود، چاپ دوم، قاهره: الهیئة المصریه. 8. ــــــــــــــ (2005)، مجربات الرّوحانیه، بیروت: مؤسسه النّور للمطبوعات. 9. ــــــــــــــ (2007)، رساله احوال نفس، تحقیق: احمد فؤاد الأهوانی، پاریس: دار بیبلیون. 10. ابن منظور، محمد بن مکرم (1995)، لسان العرب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، قابل دسترسی در نرم افرار کلام اسلامی مرکز تحقیقات کامپیوتری نور. 11. آشتیانى، سید جلال‌الدین (1381)، شرح بر زاد المسافر، چاپ سوم، قم: دفتر تبلیغات اسلامى. 12. باقر داماد، میر‌محمد (1367)، القبسات، به‌اهتمام مهدى محقق، سید على موسوى بهبهانى، پروفسور ایزوتسو و ابراهیم دیباجى، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 13. بهمنیار بن مرزبان (1375)، التحصیل، چاپ دوم، تصحیح و تعلیق از استاد شهید مرتضى مطهرى، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 14. بیات، اسدالله (1376)، «شرح آرای مصطفی خمینی»، قابل دسترسی در: پورتال جامع علوم انسانی و اسلامی، نک: حضور، ش21. 15. جوادی آملی، عبدالله (1376)، رحیق الختوم، ج 2، گردآورنده حمید پارسانیا، قم: نشر اسراء. 16. حسینى اردکانى احمد بن محمد (1375)، مرآت الأکوان (تحریر شرح هدایه ملاصدرا شیرازى)، مقدمه، تصحیح و تعلیق عبدالله نورانى، چاپ اول، تهران: میراث مکتوب. 17. دغیم، سمیح (2001 م.)، موسوعة مصطلحات الامام فخر الدین الرازى، چاپ اول، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون. 18. دهخدا، علی اکبر (1372)، لغت‌نامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 19. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1392)، المفردات فی غریب القرآن، چاپ هفتم، قم: نوید اسلام. 20. السبزوارى، ملاهادی (1369)، التعلیقات على الشواهد الربوبیه، چاپ: دوم، تصحیح و تعلیق از سید جلال الدین آشتیانى، مشهد: المرکز الجامعى للنشر. 21. ــــــــــــــ (1369)، شرح المنظومه، با تعلیقه حسن حسن‌زاده آملی، ج1، چاپ اول، تهران: نشر ناب. 22. شهرستانى، محمد بن عبد الکریم (1405ق.)، مصارعة الفلاسفه، چاپ اول، تحقیق حسن معزى، قم: مکتبة آیة الله المرعشى. 23. صدر المتالهین (ملاصدرا)، محمد (1302ق.)، مجموعة الرسائل التسعه، قابل دسترسی در نرم افزار کلام اسلامی. 24. ــــــــــــــ (1340)، رساله سه اصل، به تصحیح و اهتمام سید حسین نصر، تهران: دانشگاه علوم معقول و منقول. 25. ــــــــــــــ (1354)، المبدأ والمعاد، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران. 26. ــــــــــــــ (1360) اسرار الایات، مقدمه و تصحیح از محمد خواجو، تهران: انجمن حکمت و فلسفه. 27. ــــــــــــــ (1360)، الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیه، تصحیح و تعلیق سید جلال الدین آشتیانى، چاپ دوم، مشهد: المرکز الجامعى للنشر. 28. ــــــــــــــ (1361)، العرشیة، تصحیح غلامحسین آهنى، تهران: انتشارات مولى. 29. ــــــــــــــ (1361)، ایقاظ النائمین، تصحیح و تحقیق سید محسن مؤیدی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. 30. ــــــــــــــ (1363) المشاعر، چاپ دوم، به‌اهتمام هانرى کربن، تهران: کتابخانه طهورى. 31. ــــــــــــــ (1363)، مفاتیح الغیب، چاپ اول، مقدمه و تصحیح محمد خواجوى، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگى. 32. ــــــــــــــ (1375)، مجموعه رسائل فلسفى، چاپ اول، تهران: انتشارات حکمت، تحقیق و تصحیح حامد ناجى اصفهانى. 33. ــــــــــــــ (1378)، رسالة فى الحدوث، چاپ اول، تصحیح و تحقیق از دکتر سید حسین موسویان، تهران: بنیاد حکمت اسلامى صدرا. 34. ــــــــــــــ (1981م.)، الحکمة فى الاسفار العقلیة الاربعه، ج1 ـ 9، چاپ سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی. 35. ــــــــــــــ (بی‌تا)، الحاشیة على الهیات الشفاء، قم: بیدار. 36. طباطبایی، سید محمدحسین (1360)، نهایه الحکمه، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 37. عامرى، ابوالحسن (1375)، رسائل ابوالحسن عامرى، چاپ اول، مقدمه و تصحیح سحبان خلیفات، تهران: مرکز نشر دانشگاهى. 38. عبودیت، عبدالرسول (1385)، درآمدی بر نظام صدرایی، ج1، تهران: انتشارات سمت. 39. علوی قزوینی، سید علی (1388)، «ﻣﻌﺎد ﺟﺴﻤﺎنی از ﻣﻨﻈﺮ دو حکیم آﻗﺎ علی ﻣﺪرس زﻧﻮزی و رفیعی ﻗﺰوینی»، جاویدان ﺧﺮد، دوره ﺟﺪید، ش2. 40. غزالی، ابوحامد محمد (1416ق.) مجموعه رسائل، چاپ اول، بیروت: دارالفکر. 41. فیاضی، غلامرضا (1362)، لوح فشرده درس گفتارهای بدایة الحکمه، قابل دسترسی در: http://eshia.ir/feqh/archive/text/fayazi/bedayeh/62/051.
42. فیض کاشانی، ملا‌محسن (1375)، اصول المعارف، چاپ سوم، تعلیق و تصحیح و مقدمه سید جلال الدین آشتیانى، قم: دفتر تبلیغات اسلامى. 43. شیبانی، مبارک بن محمد بن عبد الواحد و عز الدین ابن اثیر (1367)، النهایة فى غریب الحدیث والأثر، قابل دسترسی در: نرم‌افزارهای کلام اسلامی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. 44. مطهری، مرتضی (1377)، مجموعه آثار، ج 9 (شرح مبسوط منظومه)، قم و تهران: انتشارات صدرا. 45. ــــــــــــــ (1388)، مجموعه آثار، ج13، چاپ یازدهم، قم و تهران: انتشارات صدرا. 46. ــــــــــــــ (1389)، مجموعه آثار، ج11 (درس‌های اسفار)، چاپ ششم، قم و تهران: انتشارات صدرا.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,211 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,269 |
||