آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,388 |
| تعداد مقالات | 34,317 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,015,782 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,717,973 |
نگرش‌های متعدد صدرا در تبیین رابطه انسان و خدا | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 3، دوره 20، شماره 78، تیر 1394، صفحه 55-77 اصل مقاله (439.69 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| خدیجه هاشمی | ||
| پژوهشگر جامعة الزهرا(س) و دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی دانشگاه باقر العلوم(ع) | ||
| تاریخ دریافت: 07 فروردین 1395، تاریخ پذیرش: 07 فروردین 1395 | ||
| چکیده | ||
| در نگاه نخست به نظر می‌رسد که صدرا مسئله رابطه انسان و خدا را به گونه‌های متعددی تبیین کرده است؛ به‌گونه‌ای که می‌توان به‌اجمال دو دیدگاه و به‌تفصیل حتی چهار دیدگاه را به وی منتسب کرد. دو دیدگاه نخست، تبیین فلسفی اوست که دو نگرش ماهوی و وجودی او به مسئله می‌باشد و آن را به مراحل ابتدایی حکمت متعالیه نسبت داده‌اند. دیدگاه سوم، نگرش عرفانی صدراست که هرچند در آن، رابطه انسان و خدا دقیق‌تر و لطیف‌تر از نگرش فلسفی تبیین می‌گردد، ولی باز تبیین آن تنها تا مرتبه «عقل اول» امکان‌پذیر است. مقاله حاضر با بررسی این سه نگرش صدرا با اشاره به نگرش وحیانی او (دیدگاه چهارم)، آن را نیز در امتداد نگاه عرفانی ـ فلسفی وی دانسته است. نگارنده پس از تبیین نگرش‌های فوق، به این مسئله پرداخته است که آیا این تعدد نگرش‌ها نشانِ تطور در آرای صدراست؟ آن‌گاه در پاسخ، چندین وجه جمع جهت رفع اختلاف و تمایز میان این نگرش‌ها بیان گردیده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انسان؛ خدا؛ ربط؛ تبیین فلسفی؛ تبیین عرفانی؛ تبیین وحیانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Sadra's Different Views Concerning the Human-God Relation | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Khadija Hashemi | ||
| Researcher at Jami'a al-Zahra (a) and PhD student at Baqir al-Ulum University. | ||
| چکیده [English] | ||
| Initially it seems that Sadra has provided divergent accounts of the problem of the human-God relation such that two or even four views might be attributed to him. The first two views are his philosophical accounts consisting in his quiddity-based and existential conceptions of the issue. These views have been said to be maintained by Sadra in the early stages of his so-called "Transcendent Wisdom". The third view is his mystical view that provides a more delicate view than his philosophical ones, though it can only be explained at the level of the First Intellect (al-'aql al-awwal). In this paper, I will present a fourth view that could be attributed to Sadra: his Quranic or revelatory (waḥyānī) view, which I take to be in continuity with his philosophical and mystical views. Then the question is whether these different views exhibit a change of mind in Sadra's views. I will then offer different ways of reconciling them. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Human, God, Relation, Philosophical Account, Mystical Account, Revelatory Account | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم 1. ابن سینا، حسین (1404ق. الف)، الشفاء (الهیات)، تصحیح سعید زاید، قم: مکتبة آیة الله المرعشی. 2. ــــــــــــــ (1404ق. ب)، الشفاء (طبیعیات)، تصحیح سعید زاید، قم: مکتبه آیة الله المرعشی. 3. ــــــــــــــ (1375)، الاشارات والتنبیهات، نصیر الدین طوسی، قم: نشر البلاغه. 4. ــــــــــــــ (1379)، النجاه من الغرق فی بحر الضلالات، تصحیح محمد‌تقی دانش‌پژوه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 5. ــــــــــــــ (1404ق. ج)، التعلیقات، تحقیق و تقدیم عبد الرحمن بدوی، بیروت: مکتبة الاعلام الاسلامی. 6. ــــــــــــــ (2007م)، رساله احوال النفس، تحقیق فؤاد الاهوانی، پاریس: دار بیبلیون. 7. ــــــــــــــ (بی‌تا)، رسائل، رساله الحدود، قم: انتشارات بیدار. 8. ابن منظور، محمد بن مکرم (1300ق.)، لسان العرب، بیروت: دار الفکر. 9. ابن عربی، محی الدین (بی‌تا)، الفتوحات المکیه فی معرفه الاسرار المالکیه والمکیه، 4ج، بیروت: دار صادر. 10. افلوطین، (1413ق)، اثولوجیا، تحقیق عبد الرحمن بدوی، قم: انتشارات بیدار. 11. جامی، نور الدین عبد الرحمن (1381)، نقد النصوص فی شرح نقش الفصوص، تصحیح ویلیام چیتیک، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران. 12. جوادی آملی، عبدالله (1376)، رحیق مختوم (شرح حکمت متعالیه)، قم: نشر اسراء. 13. ــــــــــــــ (1377 ـ 1378)، «حکمت صدرایی، ماهیت و مختصات»، قبسات، ش10و 11. 14. (1384)، تفسیر انسان به انسان، تحقیق محمد‌حسین الهی‌زاده، قم: مرکز نشر اسراء. 15. حسن‌زاده، حسن (1378)، رساله جعل (تحقیق در توحید صمدی) و رساله عمل ضابطه در وجود رابطی و رابط، قم: انتشارات قیام. 16. ــــــــــــــ (1362)، وحدت از دیدگاه عارف و حکیم، تهران: انتشارات فجر. 17. حکیمی، محمدرضا (1386)، معاد جسمانی در حکمت متعالیه. قم: انتشارات دلیل ما. 18. الراغب الاصفهانی، ابوالقاسم الحسین بن محمد (بی‌تا)، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق محمد سید کیلانی، تهران: المکتبة الرضویه. 19. سبزواری، ملاهادی (بی‌تا)، تعلیقات علی الشواهد الربوبیه، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی. 20. سهروردی، شهاب الدین (1375)، مجموعه مصنفات، هانری کربن، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. 21. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1981م)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت: دار احیاء التراث. 22. ــــــــــــــ (1360الف)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، مشهد: المرکز الجامعی للنشر. 23. ــــــــــــــ (1363)، المشاعر، ترجمه فارسی بدیع الملک میرزا عماد الدوله، بی‌جا: کتابخانه طهوری. 24. ــــــــــــــ (1360ب)، اسرار الآیات، با مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه. 25. ــــــــــــــ (1340)، رساله سه اصل، تصحیح سید حسین نصر، تهران: دانشگاه تهران. 26. ــــــــــــــ (1378)، حدوث العالم، تصحیح حسین موسویان، تهران: بنیاد حکمت صدرا. 27. ــــــــــــــ (1354)، مبدأ و معاد، چاپ اول، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران. 28. ــــــــــــــ (1379)، تفسیر القرآن الکریم، تصحیح محمد خواجوی، چاپ سوم، قم: انتشارات بیدار. 29. ــــــــــــــ (بی‌تا)، فی الواردات القلبیه، در: الرسائل، قم: مکتبة المصطفوی. 30. ــــــــــــــ (1382)، شرح و تعلیقه صدرا بر الهیات شفا، مقدمه نجفقلی حبیبی، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا. 31. ــــــــــــــ (1352الف)، المسائل القدسیه، در: رسائل فلسفی، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، مشهد: انتشارات دانشکده الهیات و معارف اسلامی. 32. ــــــــــــــ (1352ب)، رساله شواهد الربوبیه، در: رسائل فلسفی، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، مشهد: انتشارات دانشکده الهیات و معارف اسلامی. 33. ــــــــــــــ (1419ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی. 34. ــــــــــــــ (1386)، ایقاظ النائمین، تصحیح محمد خوانساری، به اشراف سید محمد خامنه‌ای، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا. 35. طریحی، فخر الدین (1408ق)، مجمع البحرین، تحقیق سید احمد حسینی، چاپ دوم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. 36. عمید، حسن (1374)، فرهنگ عمید، تهران: امیرکبیر. 37. الفناری، محمد بن حمزه (1374)، مصباح الانس، به کوشش محمد خواجوی، تهران: مولی. 38. فرغانی، سعید بن محمد (1379)، مشارق الدراری، مقدمه و تعلیق سید جلال الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب. 39. قونوی، صدر الدین (1381)، اعجاز البیان فی تفسیر ام القرآن، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب. 40. قیصری رومی، محمدداوود (1375)، شرح فصوص الحکم، تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. 41. مصباح یزدی، محمد‌تقی (1405)، تعلیقه علی نهایة الحکمه، قم: انتشارات در راه حق. 42. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار الانوار الجامعه لدرر الاخبار الائمه الاطهار، بیروت: مؤسسه الوفاء. 43. مدرس طهرانی، آقاعلی (1378)، مجموعه مصنفات حکیم آقا علی مدرس طهرانی، تحقیق محسن کدیور، تهران: مؤسسه اطلاعات. 44. مطهری، مرتضی (1375)، مقالات فلسفی، تهران: صدرا. 45. موسوی خمینی، روح‌الله (1387)، شرح دعای سحر، تهران: اطلاعات. 46. یزدان‌پناه، یدالله (1388)، مبانی و اصول عرفان نظری، قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره).
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,995 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,206 |
||