برادر مهدى رفائى ـ تیران اصفهان
از اینکه پس از مدتها, بار دیگر سروده هاى زیباى شما را مى خوانیم, خوشوقتیم. امید است جوانان مستعد و نهالهاى نوخاسته اى چون شما, قدر استعداد و هوشمندى خود را بدانند و موهبتهاى الهى خود را براى همان هدفى که خداى نعمت بخش خواسته, صرف کنند; که اگر چنین باشد این صرف, مصرف نیست بلکه عین صرفه و سود است!
شما با تمسک به میراث فرهنگى اصیل ایرانى و اسلامى, بدون شک راه رشد خود را ایمن خواهید کرد و یکشبه ره صد ساله خواهید پیمود. در صدر همه میراثها و موهبتهاى فرهنگى, قرآن کریم است که سرشار از تمثیل و رمز و ایجاز و بیان و معانى بدیع و اندیشهآفرین است و انیس شاعران راستین.
سلام ما را به دوست و شاعر همشهرى خود ـ برادر مهدى دادخواه ـ نیز برسانید و از قول ما سفارش کنید که در امر تحصیل و مطالعه دست از پى جویى و تلاش برندارند و با آثار و افکار خوبشان مجله خود را یاد کنند.
توفیق شما را از خداى مهربان مى طلبیم.
دوستان ارجمند:
طیبه اقبالى (مراغه), ابراهیم حقى بستانآباد (تهران), حسن غفارى (زنجان), فاطمه ملاباشى (تویسرکان), آذر ودادى (تبریز)
آثار شما رسید. از لطف شما سپاسگزاریم و موفقیت بیشترى برایتان آرزو مى کنیم.
پیغام آشنا (25)
کلیاتى در باره قافیه و ردیف
به نام خداوند خورشید و ماه
که دل را به نامش خرد داد راه
(فردوسى)
به دو کلمه متفاوت ((ماه)) و ((راه)) که در پایان مصراعها آمده اند و حروف آخرشان یکى است, اصطلاحا ((قافیه)) گویند.
قافیه از مشخصات شعر است, اما گاهى در نثر نیز دیده مى شود. قافیه را در نثر, ((سجع)) گویند:
((آنچه نپاید, دلبستگى را نشاید))
(گلستان سعدى)
کلمه یا کلماتى را که در آخر مصراعها عینا بعد از قافیه تکرار شوند, ((ردیف)) مى نامند. شعرى را که علاوه بر قافیه, ردیف نیز داشته باشد, ((مردف)) گویند:
ما آزموده ایم در این شهر بخت خویش
بیرون کشید باید از این ورطه رخت خویش
کلمه هاى ((بخت)) و ((رخت)) قافیه و ((خویش)) ردیف است.
آخرین حرف ((قسمت اصلى)) کلمه قافیه را ((روى)) گویند. مانند ((ه)) در کلمات ماه و راه و ((ت)) در کلمات بخت و رخت. اما در کلمات: کتابها, تابها, مى خواندم ـ راندم, دونده, رونده, خندیدن ـ دیدن, روى, به ترتیب ب, ن, و, است زیرا این حروف, آخرین حرف قسمت اصلى این کلمات هستند. پس براى تعیین روى باید حروفى را که زائد بر اصل کلمه اصل, کنار گذاشت. حروف زائد بر اصل عبارتند از: نشانه هاى جمع (ـ ان, ـ ات, ـ ین, ـ ها), ضمائر متصل, نون مصدرى و پسوندها.
کلمات قافیه در حرف روى مشترکند. هر گاه بعد از روى, حرف یا حروفى آمده باشد, آن حرف یا حروف نیز باید عینا تکرار گردند. از این رو مى توان حرف روى را به وسیله قافیه هاى شعر, به آسانى تشخیص داد; مثلا هر گاه قافیه شعرى ((خفتند)) و ((گفتند)) باشد, روى ((ت)) است, چون شناسه ((ند)) عینا تکرار شده است.
(دکتر سیروس شمیسا, آشنایى با عروض و قافیه, انتشارات فردوسى, 1370, ص89 ـ 90).
