جشنواره عذرا, نمادى از هویت و زندگى زن روستایى

گزارش: سیدهمایون سجادى

اشاره:

جایگاه و نقش ارزشمند و در عین حال پنهان زنان روستایى در نظامهاى اقتصادى کشورمان به ویژه اقتصاد کشاورزى بر کسى پوشیده نیست و به رغم قلم فرسایى ها, مطالعات و برگزارى برنامه هاى مختلف هنوز هم آن طور که شایسته این قشر زحمتکش است, اقدام جدى در ارتباط با شناخت ابعاد کارکردى و تإثیر آنها در فرآیندهاى مختلف جامعه صورت نگرفته است. طى چند سال اخیر, دفتر امور زنان روستایى و عشایرى وزارت جهاد کشاورزى با همکارى سایر نهادها و ارگانها به ویژه مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهورى در راستاى بازشناسى فعالیتهاى گوناگون زنان روستایى در ابعاد مختلف اجتماعى, اقتصادى, فرهنگى, هنرى و ... اقدامات درخور توجهى انجام داده است.
آنچه از نظرتان مى گذرد, گزارشى است اجمالى از دومین جشنواره عذرا, جشنواره (فرهنگى, هنرى زن و روستا) که شهریورماه سال جارى با شعار (زن, روستا, توسعه) با محوریت زن روستایى در عرصه هاى مختلف فرهنگى و هنرى که همزمان با ایام گرامیداشت مقام زن و خجسته سالروز میلاد حضرت فاطمه زهرا(س) برگزار شد.

محورها, اهداف و بخشهاى جشنواره

حضور در عرصه کار, تلاش و تولید, زنان و خانواده, حفظ و گسترش فرهنگ و دانش بومى, زنان و مشارکت, محرومیتها, توانمندیها و موفقیتها و نهایتا هویت زن روستایى و عشایرى از جمله مسایلى بودند که در جشنواره دوم عذرا به عنوان محورها و گرایشهاى دست اندرکاران و مجریان در بخشهاى مختلف بود.
اهدافى که جشنواره دنبال مى کرد شامل موارد ذیل بود:
1ـ ایجاد انگیزه در هنرمندان شهرى و روستایى براى پرداختن به مسایل زنان روستایى و عشایرى
2ـ شناسایى و تشویق هنرمندان فعال در مباحث مربوط به زنان روستایى
3ـ شناسایى و تشویق زنان هنرمند روستایى و عشایرى
موارد فوق در قالب دو بخش برگزار شد:
الف ـ بخش مسابقه: شامل (فیلم, فیلمنامه, نمایش, نمایشنامه, عکس, سرود و مقاله)
ب ـ بخش جنبى: شامل (نمایش فیلم, نمایشگاه عکس, تقدیر از زنان موفق روستایى)
ابراهیم شرافتى مسوول بخش جنبى جشنواره (نمایشگاه) مى گوید: 14 استان در 16 غرفه طى یک هفته, تولیدات زنان روستایى را از قبیل گلیم, تابلوهاى معرق, عسل, گلاب, مکرمه بافى, حوله بافى, گلهاى زینتى (شامل گل چینى و شیشه اى), لباسهاى سنتى, عروسک دوزى و ... در محل فرهنگسراى بانو واقع در ضلع شمالى پارک ساعى تهران به نمایش عموم گذاشتند.
وى خاطرنشان کرد: هدف عمده در این ارتباط, مطرح کردن و شناساندن تولیدات زنان روستایى و فروش این تولیدات به منظور کمک به آنان بود.

مراسم پایانى جشنواره دوم

روز شنبه مورخ 9 / 6 / 81 روز اصلى برگزارى جشنواره, قرائت بیانیه و اعلان نتایج هیإت داوران در بخشهاى مختلف بود که با شکوه خاصى در تالار اندیشه حوزه هنرى سازمان تبلیغات اسلامى برگزار شد. بعد از تلاوت آیاتى چند از کلام الهى که جان خسته حاضران را تسکین داد, دکتر محمدحسین عمادى معاون ترویج و نظام بهره بردارى وزارت جهاد کشاورزى, ملى, سخنانى با اشاره به آیه شریفه ((و ان لیس للانسان الا ما سعى)) گفت: زنان و مردان هر دو از پدیده هاى پر ارزش آفرینش اند که انسانیت را در عرصه زمین با الهام از زمانهاى الهى و در پرتو صفات خدایى گسترش مى دهند. یکى از این بارقه ها, توانمندى زن و مرد در ایجاد و سازندگى است. زن روستایى که جمعیت بالاى 5 / 12 میلیون نفرى کشور ما را تشکیل مى دهد نیز در همین گروه جاى دارد.
معاون وزیر جهاد کشاورزى در ادامه افزود: زن روستایى سالهاست که به حیات اقتصادى کشورش کمک مى کند ولى خود او, هنر او, سعى و تلاش و سازندگى او دیده نمى شود. تا اینکه دورانى است که سایه وار حرکتهاى سازنده خود را دنبال مى کند اما احساس نمى شود. بالاخره در جمهورى اسلامى ایران ثمره تلاشهاى خود را اندکى خواهد دید. زیرا به او فکر مى کند و در اندیشه راههاى بهینه سازى زندگى اجتماعى ـ اقتصادى او هستند. جشنواره عذرا یکى از مصادیق مهم این مطلب است.
دکتر عمادى افزود: به یقین تحول فرهنگ و ریشه هاى فکرى خاصى که در مورد نقش زنان و ارزش زنان روستایى در خانواده و اجتماع وجود دارد, در جریان حرکت به سوى توسعه پایدار نیاز به زمان طولانى تر دارد. باید توجه داشت که بدون حضور این نیمه از انسانهاى جامعه, توسعه نمى توانست و نمى تواند پایدارى داشته باشد.
خانم زهرا شجاعى, رییس مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهورى, دیگر سخنران مراسم بود که با اشاره به نقش زنان به عنوان یکى از عوامل پیش برنده فراینده توسعه گفت: این واقعیت انکارناپذیرى است که زنان هم به عنوان موضوع و هدف و هم به عنوان یکى از مهمترین عوامل توسعه پایدار, نقشآفرینى مى کنند و بر نقش و جایگاه آنان تإکید مى شود.
وى تحقق توسعه پایدار را بدون مشارکت آگاهانه و واقعى تمامى اقشار جامعه, ناممکن دانست و در این ارتباط گفت: زنان روستایى از دیرباز با مفهوم مشارکت آشنا بوده اند, ((واره ها)) را که در اغلب روستاها و عشایر ما وجود داشته و هنوز هم در برخى مناطق وجود دارد تجربه کرده اند. همچنین بیشتر فعالیتهاى اقتصادى, تولیدى و تبدیلى روستایى به دست زنان انجام مى گیرد.
رییس مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهورى در ادامه به بحث خوداشتغالى پرداخت و افزود: خوداشتغالى زنان و دختران روستایى در پرداختن به هنر و صنعت دستى تا حد زیادى نقش اقتصادى ـ اجتماعى زنان روستایى را ارتقا مى بخشد و شرایط مناسب ترى را از لحاظ اجتماعى براى آنها فراهم مى کند.
در ادامه مراسم, آقاى ذوالفقار قاسمى, دبیر دومین جشنواره عذرا به قرائت بیانیه پرداخت. وى با خاطرنشان کردن فعالیتهاى صورت گرفته, در بخشى از سخنان خود خطاب به حضار در تالار گفت: دومین جشنواره فرهنگى و هنرى زن و روستا (عذرا) که به بهانه بزرگداشت ولادت باسعادت حضرت زهرا(س) توسط دفتر امور زنان روستایى وزارت جهاد کشاورزى و با همکارى مرکز امور مشارکت زنان نهاد ریاست جمهورى و فرهنگسراى بانو در حال برگزارى است, حاصل تلاشها و زحماتى است که مجموعه عوامل موثر در آن به منظور نیل به اهدافى چون جلب توجه و نظر هنرمندان, نویسندگان و اندیشمندان به سوى مسایل, مشکلات و ظرفیتهاى بالاى زنان روستایى و عشایرى به عنوان نیمى از پیکره توانگر روستایى و نیز تقدیر از تلاش هنرمندانى که به رغم کمبود امکانات و با وجود تنگناهاى فراوان مادى و معنوى دل در گرو توسعه نیروى انسانى روستا به ویژه زنان روستایى دارند تا از این طریق بتوانند به ارتقاى جایگاه والاى زن روستایى به عنوان یک انسان تکریم شده و به عنوان خلیفه الهى در زمین کمک نمایند.

اعلان آراى هیإت داوران

هیإت داوران بخشهاى مسابقه دومین جشنواره فرهنگى ـ هنرى زن و روستا (عذرا), از تمامى هنرمندان شرکت کننده در بخشهاى مختلف جشنواره تقدیر و تشکر کرده و آراى خود را به شرح ذیل اعلام کرد.
الف ـ بخش فیلم داستانى
جایزه رتبه اول به فیلم ((پیر دره عشق)) با کارگردانى خانم پوران درخشنده
جایزه رتبه دوم به فیلم ((سى پى و اسب سفید)) با کارگردانى آقاى سلیمان رضایى

ب ـ بخش فیلم مستند

جایزه این بخش بدون رتبه بندى به چهار فیلم بدین شرح اهدا شد
ـ براى کارگردانى فیلم ((وقت شکفتن بهار)) به خانم الهه گل محمدى
ـ براى کارگردانى فیلم ((این گهواره تکان خواهد خورد)) به آقاى فرود عوض پور
ـ براى کارگردانى فیلم ((سبز در میان خاکسترى)) به آقاى محمدعلى رهبر
ـ براى کارگردانى فیلم ((بیوه مرد)) به آقاى مهرداد اسکویى
دبیرخانه جشنواره به خاطر حجم زیاد تولید فیلم در ارتباط با زنان روستایى, توسط دفتر امور زنان روستایى وزارت جهاد کشاورزى, جوایزى به دفتر فوق اهدا کرد.

ج ـ بخش فیلمنامه نویسى

1ـ فیلمنامه هاى مستند
ـ جایزه اول جشنواره براى فیلمنامه ((روشهاى صحیح شیردوشى)) به خانم ملیحه حسن زاده تقدیم شد.
ـ جایزه دوم جشنواره براى فیلمنامه ((گنجهاى پنهان)) به آقاى احمد محسن زاد تقدیم شد.

2ـ فیلمنامه هاى داستانى

ـ جایزه اول براى فیلمنامه ((بى بى گل)) به خانم فاطمه میرقیاسى تقدیم شد.
ـ جایزه دوم براى فیلمنامه ((خانه ام خالى نیست)) به خانم آزیتا رصافى تقدیم شد.
ـ جایزه سوم براى فیلمنامه ((کوچ)) به خانم فرحناز شاهین پور تقدیم شد.
هیإت داوران همچنین از خانم فریبا قدیریان به خاطر نگارش فیلمنامه ((آ مثل آب)) تقدیر کرد.
د ـ بخش مقاله نویسى
ـ جایزه اول براى مقاله ((دانش بومى زنان روستایى استان کهکیلویه و بویراحمد ـ در زمینه پرورش طیور)) به آقاى دکتر منصور شاه ولى تقدیم شد.
ـ جایزه دوم براى مقاله ((نیازهاى آموزشى دختران عضو باشگاه جوانان روستایى)) به آقاى محمد امیرى اردکانى تقدیم شد.
هیإت داوران ضمن تقدیر از آقاى رفیع افتخار به خاطر نگارش مقالات متعدد در زمینه زنان روستایى و عشایرى جایزه سوم را براى مقاله ((مشارکت زنان روستایى در توسعه)) به خانم نیکى پاک بین تقدیم کرد.
همچنین ماهنامه ((پیام زن)) به دلیل انعکاس مطالب متعدد و متنوع مرتبط با زنان روستایى و عشایرى, شایسته دریافت تندیس و لوح تقدیر جشنواره شد.
ه$ ـ بخش عکس
جایزه اول به خاطر عکس ((زنان و فصل درو)) به آقاى على سراج همدانى تقدیم شد.
جایزه دوم به خاطر عکس ((همزیستى)) به آقاى مسعود پورجعفرى تقدیم شد.
جایزه سوم به خاطر عکس ((کار)) به آقاى مهدى منعم تقدیم شد.
و ـ بخش سرود
هیإت داوران از سه گروه راه یافته به بخش مسابقه, جایزه نخست را به گروه سرود ((لشت نشإ)) از استان گیلان تقدیم کرد.
ز ـ بخش نمایشنامه نویسى
جایزه اول براى نمایشنامه ((سرگذشت)) به خانم نگار نادرى تقدیم شد.
جایزه دوم براى نمایشنامه ((صید دل)) به آقاى محمود اشراف تقدیم شد.
جایزه سوم براى نمایشنامه ((تاوان عشق)) به آقاى سیدحسین حسینى تقدیم شد.
ح ـ بخش نمایش
1ـ هیإت داوران هیچ یک از بازیگران زن و مرد را شایسته دریافت جایزه رتبه اول و دوم ندانست.
جایزه رتبه سوم بازیگرى مرد مشترکا به آقایان مهدى حبیبى و محمدرضا خرسندى, بازیگران نمایشهاى ((تاوان عشق)) و ((سبزینه هاى رقص)) تقدیم کرد.
جایزه رتبه سوم بازیگرى زن مشترکا به خانمها مریم پورعلى و مریم لشنى بازیگران نمایشهاى ((سبزینه هاى رقص)) و ((تاوان عشق)) تقدیم کرد.
2ـ هیإت داوران, کارگردانى هیچ یک از آثار ارسالى را شایسته دریافت رتبه اول ندانست.
جایزه دوم براى کارگردانى نمایش ((تاوان عشق)) به آقاى سیدحسین حسینى اهدا شد.
جایزه سوم براى کارگردانى نمایش ((سبزینه هاى رقص)) به آقاى محمد شادخاطر تعلق گرفت.
همچنین نمایش ((تاوان عشق)) از استان لرستان به دلیل ایجاد فضاى ملموس روستایى, عنوان نمایش برگزیده را به خود اختصاص داد.