متن کامل کنوانسیون رفع همه انواع تبعیض علیه زنان
کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان در تاریخ 27 آذر 1358 (18 دسامبر 1979) توسط مجمع عمومى سازمان ملل متحد تصویب و براى امضا، تصویب و الحاق کشورها مفتوح گردید. این کنوانسیون بر اساس بند 1 ماده 27 در تاریخ 12 شهریور 1360 (سوم سپتامبر 1981)، لازمالاجرا شد.
مقدمه
دول عضو کنوانسیون حاضر، با عنایت به اینکه منشور ملل متحد بر پاىبندى حقوق اساسى بشر، مقام و منزلت هر فرد انسانى و برابرى حقوق زن و مرد تأکید دارد،
با عنایت به اینکه اعلامیه جهانى حقوق بشر بر اصل جایز نبودن تبعیض تأیید داشته، اعلام مىدارد که کلیه افراد بشر آزاد به دنیا آمده و از نظر منزلت و حقوق، یکسان بوده و بدون هیچ گونه تمایزى، از جمله تمایزات مبتنى بر جنسیت، حق دارند از کلیه حقوق و آزادىهاى مندرج در این اعلامیه بهرهمند شوند،
با عنایت به اینکه دول عضو میثاقهاى بینالمللى حقوق بشر متعهد به تضمین حقوق برابر زنان و مردان در بهرهمندى از کلیه حقوق اساسى، اجتماعى، فرهنگى، مدنى و سیاسى مىباشند،
با در نظر گرفتن کنوانسیونهاى بینالمللى که تحت نظر سازمان ملل متحد و کارگزارىهاى تخصصى به منظور پیشبرد تساوى حقوق زنان و مردان منعقد گردیدهاند،
با عنایت به قطعنامهها، اعلامیهها و توصیههایى که توسط ملل متحد و کارگزارىهاى تخصصى براى پیشبرد تساوى حقوق زنان و مردان تصویب شده است،
با نگرانى از اینکه علىرغم این اسناد متعدد، تبعیضات علیه زنان همچنان به طور گسترده ادامه دارد،
با یادآورى اینکه تبعیضات علیه زنان ناقض اصول برابرى حقوق و احترام به شخصیت بشر مىباشد و مانع شرکت زنان در شرایط مساوى با مردان در زندگى سیاسى، اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى کشور و نیز گسترش سعادت جامعه و خانواده شده و شکوفایى کامل قابلیتها و استعدادهاى زنان در خدمت به کشور و بشریت را دشوارتر مىنماید،
با نگرانى از اینکه زنان در شرایط فقر و تنگدستى حداقل امکان دسترسى را به مواد غذایى، بهداشت، تحصیلات آموزش و امکانات اشتغال و سایر نیازها دارند،
با اعتقاد بر اینکه تشکیل نظام نوین اقتصاد بینالملل بر اساس مساوات و عدالت در تحقق پیشبرد برابرى بین مردان و زنان نقش مهمى را ایفا مىنماید،
با تأکید بر اینکه ریشهکن کردن آپارتاید، اشکال مختلف نژادپرستى، تبعیض نژادى، استعمار، استعمار نو، تجاوز، اشغال و سلطه و دخالت خارجى در امور دولتها لازمه تحقق کامل حقوق مردان و زنان مىباشد،
با تأیید بر اینکه تحکیم صلح و امنیت بینالمللى، تشنجزدایى بینالمللى، همکارىهاى متقابل دول، صرف نظر از نظامهاى اجتماعى و اقتصادى آنان، خلع سلاح کامل و به ویژه خلع سلاح اتمى تحت نظارت و کنترل دقیق و مؤثر بینالمللى، تأکید بر اصول عدالت، مساوات و منافع متقابل در روابط بین کشورها و احقاق حق مردم تحت سلطه استعمار و بیگانه و اشغال خارجى به دستیابى به حق تعیین سرنوشت و استقلال و همچنین احترام به حاکمیت ملى و تمامیت ارضى باعث توسعه و پیشرفت اجتماعى خواهد شد و در نتیجه به دستیابى به مساوات کامل بین مردان و زنان کمک خواهد کرد،
با اعتقاد بر اینکه توسعه تمام و کمال یک کشور، رفاه جهانى و برقرارى صلح مستلزم شرکت یکپارچه زنان در تمام زمینهها در شرایط مساوى با مردان است،
با در نظر گرفتن سهم عمده زنان در تحقق رفاه خانواده و پیشرفت جامعه، که تاکنون کاملاً شناسایى نشده است، اهمیت اجتماعى مادرى و نقش والدین در خانواده و در تربیت کودکان و با آگاهى از اینکه نقش زنان در تولیدمثل نباید اساس تبعیض بوده بلکه تربیت کودکان نیازمند مستقیم مسئولیت بین زن و مرد و جامعه به طور کلى مىباشد،
با اطلاع از اینکه تغییر در نقش سنتى مردان و زنان در جامعه و خانواده براى دستیابى به مساوات کامل میان زنان و مردان ضرورى است،
با عزم بر اجراى اصول مندرج در اعلامیه محو تبعیض علیه زنان و در این راستا اتخاذ اقدامات ضرورى براى از میان برداشتن این گونه تبعیضها در کلیه اشکال و صور آن، به شرح ذیل توافق کردهاند:
بخش اول
ماده 1
عبارت «تبعیض علیه زنان» در این کنوانسیون به هر گونه تمایز، استثناء (محرومیت) یا محدودیت بر اساس جنسیت که نتیجه یا هدف آن خدشهدار کردن یا لغو شناسایى، بهرهمندى، یا اعمال حقوق بشر و آزادىهاى اساسى در زمینههاى سیاسى، اقتصادى، اجتماعى، فرهنگى، مدنى و یا هر زمینه دیگر توسط زنان صرف نظر از وضعیت زناشویى ایشان و بر اساس تساوى میان زنان و مردان، اطلاق مىگردد.
ماده 2
دول عضو، هر گونه تبعیض علیه زنان را محکوم کرده، موافقت مىنمایند که بدون درنگ سیاست رفع تبعیض از زنان را با کلیه ابزارهاى مناسب دنبال نموده و با این هدف موارد زیر را متعهد مىشود:
الف - گنجاندن اصل مساوات میان زنان و مردان در قانون اساسى یا سایر قوانین مربوطه هر کشور، چنانچه تاکنون منظور نشده باشد، و تضمین تحقق عملى این اصل به وسیله وضع قانون یا سایر طرق مناسب دیگر؛
ب - تصویب قوانین مناسب و یا اقدامات دیگر، از جمله مجازات در صورت اقتضا، به منظور رفع تبعیض از زنان؛
ج - برقرارى حمایت قانون از حقوق زنان بر مبناى برابرى با مردان و حصول اطمینان از حمایت مؤثر از زنان در مقابل هر گونه اقدام تبعیضآمیز از طریق مراجع قضایى ذىصلاح ملى و سایر مؤسسات دولتى؛
د - خوددارى از انجام هر گونه عمل و حرکت تبعیضآمیز علیه زنان و تضمین رعایت این تعهدات توسط مراجع و مؤسسات دولتى؛
ه - اتخاذ کلیه اقدامات مناسب جهت رفع تبعیض از زنان توسط هر شخص، سازمان و یا شرکتهاى خصوصى؛
و - اتخاذ تدابیر لازم از جمله وضع قوانین به منظور اصلاح یا فسخ قوانین، مقررات، عرف یا روشهاى موجود که نسبت به زنان تبعیضآمیزند؛
ز - فسخ کلیه مقررات کیفرى ملى که موجب تبعض نسبت به زنان مىشود.
ماده 3
دول عضو باید در تمام زمینهها به ویژه زمینههاى سیاسى، اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى کلیه اقدامات مناسب از جمله وضع قوانین را براى تضمین توسعه و پیشرفت کامل زنان و نیز بهرهمندى آنان از حقوق بشر و آزادىهاى اساسى بر مبناى مساوات با مردان به عمل آورند.
ماده 4
1- اتخاذ تدابیر ویژه و موقتى توسط دول عضو که هدف آن تسریع در برقرارى مساوات بین مردان و زنان است نباید به عنوان «تبعیض» به صورتى که در این کنوانسیون تعریف شده است، تلقى گردد. و بدون اینکه این اقدامات منجر به حفظ معیارهاى نابرابر و مجزا گردد، پس از تحقق رفتار و فرصتهاى برابر متوقف خواهد شد.
2- اتخاذ تدابیر ویژه توسط دول عضو از جمله اقداماتى که در این کنوانسیون براى حمایت از مادرى منظور شده است تبعیضآمیز تلقى نخواهد شد.
ماده 5
دول عضو کلیه اقدامات مناسب در زمینههاى زیر را به عمل مىآورند:
الف - تعدیل الگوهاى اجتماعى و فرهنگى رفتارى مردان و زنان به منظور از میان برداشتن تعصبات و کلیه روشهاى سنتى و غیره که بر تفکر پستنگرى یا برترنگرى هر یک از دو جنس و یا تداوم نقشهاى کلیشهاى براى مردان و زنان استوار باشد؛
ب - حصول اطمینان از اینکه آموزش خانواده شامل درک صحیح از وضعیت مادرى به عنوان یک وظیفه اجتماعى و شناسایى مسئولیت مشترک زنان و مردان در پرورش و تربیت کودکان خود باشد، با این استنباط که منافع کودکان در تمام موارد در اولویت قرار دارد.
ماده 6
دول عضو کلیه اقدامات مقتضى از جمله وضع قوانین را به منظور جلوگیرى از حمل و نقل غیر قانونى و بهرهبرى از روسپیگرى زنان به عمل خواهند آورد.
بخش دوم
ماده 7
دول عضو براى رفع تبعیض از زنان در حیات سیاسى و اجتماعى کشور کلیه اقدامات مقتضى را به عمل خواهند آورد، به ویژه حقوق زیر را در شرایط مساوى با مردان براى زنان تضمین خواهند کرد:
الف - رأى دادن در کلیه انتخابات و همهپرسىهاى عمومى و داشتن شرایط نامزدى در همه اجتماعات منتخب عمومى؛
ب - مشارکت در تعیین سیاست دولت و اجراى آن و انتصاب به سمتهاى دولتى و انجام کلیه مسئولیتهاى دولتى در تمام سطوح دولت؛
ج - شرکت در سازمانها و انجمنهاى غیر دولتى مرتبط با حیات سیاسى و اجتماعى کشور.
ماده 8
دول عضو اقدامات مقتضى را به عمل خواهند آورد تا بدون هیچ گونه تبعیض و در شرایط مساوى با مردان، این فرصت به زنان داده شود که به عنوان نماینده دولت خود در سطح بینالمللى عمل نموده و در فعالیت سازمانهاى بینالمللى نقش داشته باشند.
ماده 9
1- دول عضو در مورد کسب، تغییر یا حفظ تابعیت، حقوقى مساوى با مردان به زنان اعطا خواهند کرد. دولتها به ویژه تضمین مىکنند که ازدواج با فرد خارجى یا تغییر تابعیت شوهر در طى دوران ازدواج، خود به خود باعث تغییر تابعیت زن، بىوطن شدن یا تحمیل تابعیت شوهر به وى نگردد.
2- دول عضو به زنان و مردان در مورد تابعیت فرزندانشان حقوق مساوى اعطا خواهند کرد.
بخش سوم
ماده 10
دول عضو به منظور تضمین حقوق مساوى زنان با مردان در زمینه آموزش و پرورش هر گونه اقدامى براى رفع تبعیض از زنان به عمل خواهند آورد. به ویژه بر اساس مساوات بین زنان و مردان موارد زیر را تضمین خواهند کرد:
الف - شرایط یکسان در زمینه آموزشهاى فنى و حرفهاى، و براى دسترسى به آموزش و دریافت دانشنامه در انواع مختلف مؤسسات آموزشى در مناطق شهرى و روستایى، این تساوى باید در آموزش پیشمدرسهاى، آموزش عمومى، فنى و حرفهاى و آموزش عالى فنى و نیز دورههاى حرفهاى مختلف تضمین شود؛
ب - دسترسى به برنامه درسى یکسان، امتحانات یکسان، معلمین داراى مهارتها و صلاحیتهاى همطراز و محلها و امکانات آموزشى با کیفیت برابر؛
ج - از بین بردن هر گونه مفهوم کلیشهاى از نقش زنان و مردان در کلیه سطوح و در اشکال مختلف آموزشى از طریق تشویق به آموزش مختلط و سایر انواع روشهاى آموزشى که نیل به این هدف را ممکن مىسازد و به ویژه از طریق تجدید نظر در کتب درسى و برنامههاى آموزشى مدارس و تطبق دادن روشهاى آموزشى؛
د - ایجاد فرصتهاى یکسان جهت بهرهمندى از بورسها و سایر مزایاى تحصیلى؛
ه - امکانات مشابه جهت دستیابى به برنامههاى مربوط به ادامه تحصیلات، از جمله برنامههاى عملى سوادآموزى بزرگسالان به ویژه برنامههایى که با هدف کاهش هر چه سریعتر شکاف آموزشى موجود بین زنان و مردان تدوین یافتهاند؛
و - کاهش درصد دانشآموزان دختر که ترک تحصیل مىکنند و تنظیم برنامههایى براى دختران و زنانى که ترک تحصیل زودرس داشتهاند؛
ز - امکانات یکسان براى شرکت فعال زنان در ورزش و تربیت بدنى؛
ح - دسترسى به اطلاعات آموزشى مشخص که سلامتى و تندرستى خانواده را تضمین مىنمایند، از جمله اطلاعات و راهنمایى در مورد تنظیم خانواده.
ماده 11
1- دول عضو، کلیه اقدامات مقتضى را به عمل خواهند آورد تا هر گونه تبعیض علیه زنان در اشتغال از بین برود و بر اساس اصل تساوى زنان و مردان، حقوق مشابه براى آنها تضمین شود، به ویژه در موارد زیر:
الف - حق اشتغال به کار به عنوان حق لاینفک تمام افراد بشر؛
ب - حق استفاده از فرصتهاى استخدامى یکسان، از جمله اعمال ضوابط یکسان براى استخدام؛
ج - حق انتخاب آزادانه حرفه و پیشه، حق برخوردارى از ارتقاى مقام، حق برخوردارى از امنیت شغلى و تمام امتیازات و شرایط شغلى و حق استفاده از دورههاى آموزش حرفهاى و بازآموزى از جمله کارآموزى و شرکت در دورههاى آموزش حرفهاى پیشرفته و آموزش مرحلهاى؛
د - حق دریافت دستمزد برابر و نیز استفاده از مزایا و حق برخوردارى از رفتار یکسان در مشاغلى که داراى ارزش برابر است و همچنین قضاوت یکسان در ارزیابى کیفیت کار مشابه؛
ه - حق استفاده از بیمههاى اجتماعى به ویژه در دوران بازنشستگى، دوران بیکارى، هنگام بیمارى و ناتوانى و دوران پیرى و در سایر موارد از کارافتادگى و نیز حق استفاده از مرخصى استحقاقى؛
و - حق حفظ سلامتى و رعایت ایمنى در محیط کار، از جمله حمایت از وظیفه تولید مثل؛
2- به منظور جلوگیرى از اعمال تبعیضات علیه زنان بر پایه ازدواج یا مادرى (باردارى) و تضمین حق مؤثر آنان جهت کار، دول عضو، اقدامات زیرا به عمل خواهند آورد:
الف - ممنوعیت اخراج به دلیل باردارى یا مرخصى زایمان و تبعیض در اخراج بر اساس وضعیت زناشویى و اعمال مجازاتهاى قانونى بدین منظور؛
ب - صدور اجازه مرخصى زایمان با حقوق یا مزایاى اجتماعى مشابه بدون از دست دادن شغل قبلى، ارشدیت یا مزایاى اجتماعى؛
ج - تشویق به ارائه خدمات حمایتى اجتماعى لازم به نحوى که والدین را قادر نماید تعهدات خانوادگى را با مسئولیتهاى شغلى و مشارکت در زندگى اجتماعى هماهنگ سازند، بخصوص از طریق ایجاد و توسعه شبکه تسهیلاتى براى مراقبت از کودکان؛
د - برقرارى حمایت خاص از زنان هنگام باردارى در انواع مشاغلى که براى آنان زیانآور محسوب مىگردد؛
3- قوانین حمایتکننده ذکر شده در این ماده به طور متناوب همگام با پیشرفت اطلاعات و دانشهاى علمى و تکنولوژیکى باید مورد بررسى قرار گیرد و در صورت لزوم بازنگرى، لغو یا تمدید شوند.
ماده 12
1- دول عضو براى رفع تبعیض از زنان در زمینه مراقبت بهداشتى آنان کلیه اقدامات لازم را به عمل خواهند آورد تا دسترسى به خدمات بهداشتى از جمله خدماتى که به تنظیم خانواده مربوط مىشود بر اساس رعایت مساوات بین مردان و زنان تضمین شود.
2- دول عضو، صرف نظر از مفاد بند 1 این ماده، ارائه خدمات مناسب در ارتباط با باردارى، بسترى براى زایمان و دوران پس از زایمان را تضمین خواهند کرد و در موارد لازم خدمات رایگان و نیز تغذیه کافى در دوران باردارى و دوران شیردهى در اختیار آنان قرار خواهند داد.
ماده 13
دول عضو کلیه اقدامات مقتضى را به منظور رفع تبعیض از زنان در سایر زمینههاى حیات اقتصادى و اجتماعى به عمل خواهند آورد تا حقوق یکسان به ویژه در زمینههاى زیر بر اساس برابرى مردان و زنان تضمین شود:
الف - حق استفاده از مزایاى خانوادگى؛
ب - حق استفاده از وامهاى بانکى، رهن و سایر اشکال اعتبارات مالى؛
ج - حق شرکت در فعالیتهاى تفریحى، ورزشى و کلیه زمینههاى حیات فرهنگى.
ماده 14
1- دول عضو مشکلات خاص زنان روستایى را مد نظر قرار داده و به نقش مهمى که این زنان در جهت حیات اقتصادى خانوادههاى خود از جمله کار در بخشهاى غیر مالى اقتصاد به عهده دارند، توجه خاص مبذول خواهند داشت و کلیه اقدامات مقتضى را به عمل خواهند آورد تا مفاد این کنوانسیون نسبت به زنان در مناطق روستایى اجرا گردد.
2- دول عضو، کلیه اقدامات مقتضى را جهت رفع تبعیض از زنان در مناطق روستایى به عمل خواهند آورد تا این زنان بر اساس تساوى مردان و زنان در برنامههاى عمرانى و روستایى شرکت نموده و از آن بهرهمند گردند و بخصوص از حقوق زیر برخوردار شوند:
الف - شرکت در تدوین و اجراى برنامههاى عمرانى در کلیه سطوح؛
ب - دسترسى به تسهیلات بهداشتى کافى از جمله اطلاعات، مشاوره و خدمات تنظیم خانواده؛
ج - استفاده مستقیم از برنامههاى تأمین اجتماعى؛
د - استفاده از انواع دورهها و برنامههاى آموزشى رسمى و غیر رسمى از جمله سوادآموزى عملى و نیز بهرهمندى از خدمات محلى و فوقالعاده به منظور بالا بردن کارآیى فنى آنان؛
ه - تشکیل گروهها و تعاونىهاى خودیارى به منظور به دست آوردن امکان دستیابى مساوى به فرصتهاى اقتصادى از طریق اشتغال یا خوداشتغالى؛
و - شرکت در کلیه فعالیتهاى محلى؛
ز - دسترسى به وامها و اعتبارات کشاورزى، تسهیلات بازاریابى، تکنولوژى مناسب و استفاده یکسان از زمین و برخوردارى از رفتار مساوى در چارچوب اصلاحات ارضى و روستایى و نیز در برنامههاى جایگزینى زمین؛
ح - بهرهمندى از شرایط زندگى مناسب، به ویژه مسکن، بهداشت، آب و برق، ارتباطات و حمل و نقل.
بخش چهارم
ماده 15
1- دول عضو به زنان، حقوق مساوى با مردان در برابر قانون اعطا مىکند.
2- دول عضو در امور مدنى به زنان اختیارات و امکانات قانونى دقیقاً یکسان با مردان و نیز شرایط مساوى براى بهرهبردارى از این اختیارات و امکانات اعطا خواهند کرد. دول عضو براى انعقاد قرارداد و اداره املاک براى زنان حقوقى برابر با مردان قائل شده و با ایشان در کلیه مراحل دادرسى در دادگاهها و مراجع قضایى به صورت یکسان رفتار خواهند کرد.
3- دول عضو موافقت مىنمایند که کلیه قراردادها و سایر اسناد خصوصى از هر نوع که داراى اثر قانونى بوده و در جهت محدود کردن امکانات قانونى زنان باشد، «کأن لم یکن» تلقى گردد.
4- دول عضو به زنان و مردان حقوقى یکسان در برابر قانون مربوط به تردد افراد و آزادى و انتخاب مسکن و اقامتگاه اعطا خواهند کرد.
ماده 16
1- دول عضو به منظور رفع تبعیض از زنان در کلیه امور مربوط به ازدواج و روابط خانوادگى کلیه اقدامات مقتضى به عمل خواهند آورد و به ویژه بر اساس تساوى مردان و زنان موارد ذیل را تضمین خواهند کرد:
الف - حق یکسان براى ورود به ازدواج؛
ب - حق یکسان در انتخاب آزادانه همسر و صورت گرفتن ازدواج تنها با رضایت کامل و آزادانه دو طرف ازدواج؛
ج - حقوق و مسئولیتهاى یکسان در طى دوران زناشویى و به هنگام جدایى؛
د - حقوق و مسئولیتهاى یکسان به عنوان والدین، صرف نظر از وضع روابط زناشویى، در مسائلى که به فرزندان آنان مربوط مىشود؛ در کلیه موارد منافع کودکان از اولویت برخوردار خواهد بود؛
ه - حقوق یکسان در مورد تصمیمگیرى آزادانه و مسئولانه نسبت به تعداد فرزندان و فاصله زمانى باردارى و دسترسى به اطلاعات، آموزش و ابزار لازم که قدرت بهرهمندى از این حقوق را به ایشان مىدهد؛
و - حقوق و مسئولیتهاى یکسان در مورد قیمومیت، حضانت، سرپرستى و به فرزند گرفتن کودکان و یا موارد مشابه با این مفاهیم و حقوق ملى، در کلیه موارد منافع کودکان از اولویت برخوردار خواهد بود؛
ز - حقوق فردى یکسان به عنوان شوهر و زن از جمله حق انتخاب نام خانوادگى، شغل و حرفه؛
ح - حقوق یکسان براى زوجین نسبت به مالکیت، حق اکتساب، مدیریت، سرپرستى، بهرهمندى و انتقال ملک اعم از اینکه رایگان باشد و یا هزینهاى در بر داشته باشد.
2- نامزدى و ازدواج کودک هیچ اثر قانونى ندارد و کلیه اقدامات ضرورى از جمله وضع قانون براى تعیین حداقل سن ازدواج و اجبارى کردن ثبت ازدواج در دفاتر رسمى مىبایست به عمل آید.
بخش پنجم
ماده 17
1- به منظور بررسى پیشرفت حاصله در اجراى مفاد این کنوانسیون، کمیته محو تبعیض علیه زنان (که من بعد از آن به عنوان کمیته یاد خواهد شد) شامل هجده نفر در زمان لازمالاجرا شدن و پس از تصویب یا پیوستن سى و پنجمین کشور عضو، بیست و سه نفر از خبرگان داراى شهرت اخلاقى والا و صلاحیت در زمینههاى مربوط به کنوانسیون تشکیل مىشود. این خبرگان توسط دول عضو از میان اتباع کشورهایشان انتخاب مىشوند و در صلاحیت شخصى خود خدمت مىکنند. در انتخاب این اشخاص به توزیع عادلانه جغرافیایى و به حضور اشکال مختلف تمدن و نظامهاى عمده حقوقى توجه مىشود.
2- اعضاى کمیته با رأى مخفى و از فهرست افرادى که توسط دول عضو نامزد شدهاند انتخاب مىشوند؛ هر دولت عضو مىتواند یک نفر از اتباع خود را نامزد نماید.
3- نخستین انتخابات، شش ماه پس از لازمالاجرا شدن این کنوانسیون برگزار خواهد شد. حداقل سه ماه قبل از تاریخ هر انتخابات، دبیر کل ملل متحد طى نامهاى از دول عضو مىخواهد تا ظرف دو ماه نامزدهاى خود را معرفى کنند. دبیر کل، فهرست اسامى نامزدها را به ترتیب حروف الفبا و با ذکر کشور نامزدکننده هر یک تهیه و براى دول عضو ارسال خواهد داشت.
4- انتخاب اعضاى کمیته در جلسه دول عضو که توسط دبیر کل در مقرّ ملل متحد برگزار خواهد شد، انتخاب مىشود. در این جلسه، که حد نصاب تشکیل آن حضور دوسوم دول عضو مىباشد، اشخاص انتخاب شده براى عضویت در کمیته، آن دسته از نامزدهایى خواهند بود که بیشترین تعداد آراء و همزمان اکثریت مطلق آراء نمایندگان دول عضو حاضر و رأىدهنده در جلسه را به دست آورند.
5- اعضاى کمیته براى یک دوره چهارساله انتخاب مىشوند. لکن دوره عضویت 9 نفر از اعضاى منتخب در اولین انتخابات در پایان دو سال به اتمام مىرسد. بلافاصله پس از اولین انتخابات، اسامى این 9 عضو به قید قرعه توسط رئیس کمیته انتخاب خواهد شد.
6- انتخاب 5 عضو دیگر کمیته مطابق با بندهاى 2، 3 و 4 این ماده و به دنبال سى و پنجمین تصویب یا الحاق صورت خواهد گرفت. دوره عضویت دو نفر از اعضاى فوق در پایان دو سال خاتمه خواهد یافت و اسامى این دو نفر به قید قرعه توسط رئیس کمیته انتخاب خواهد شد.
7- به منظور اشغال پستهاى خالى احتمالى، دولتى که فعالیت خبرهاش به عنوان عضو کمیته متوقف شده است، خبره دیگرى را از بین اتباع خود براى عضویت در کمیته مشروط به تأیید کمیته انتخاب خواهد کرد.
8- اعضاى کمیته با تأیید مجمع عمومى و بر طبق ضوابط و شرایطى که آن مجمع مقرر مىدارد و با در نظر گرفتن اهمیت مسئولیتهاى کمیته از سازمان ملل متحد مقررى دریافت خواهند کرد.
9- دبیر کل ملل متحد تسهیلات و کارمندان لازم را به منظور تحقق و انجام مؤثر وظایف کمیته در چارچوب این کنوانسیون تأمین خواهند نمود.
ماده 18
1- دول عضو متعهد مىشوند گزارشى براى بررسى کمیته در مورد اقدامات تقنینى، قضایى و اجرایى و سایر اقدامات متخذه در راستاى اجراى مفاد این کنوانسیون و پیشرفتهاى حاصله در این رابطه به دبیر کل ملل متحد ارائه کنند:
الف - یک سال پس از لازمالاجرا شدن کنوانسیون براى آن دولت؛
ب - پس از آن حداقل هر چهار سال یک بار و علاوه بر آن، هر زمانى که کمیته درخواست کند.
2- این گزارشات مىتواند مبیّن عوامل و مشکلاتى که بر میزان اجراى تعهدات تحت این کنوانسیون اثر مىگذارد باشد.
ماده 19
1- کمیته، آئیننامه اجرایى خود را تصویب خواهد نمود.
2- کمیته، مسئولان خود را براى یک دوره دو ساله انتخاب خواهد کرد.
ماده 20
1- کمیته به منظور بررسى گزارشاتى که مطابق با ماده 18 این کنوانسیون ارائه شده هر ساله به مدتى که از دو هفته تجاوز نکند تشکیل جلسه مىدهد.
2- جلسات کمیته معمولاً در مقر سازمان ملل متحد یا در هر محل مناسب دیگرى که به تصمیم کمیته تعیین مىشود برگزار خواهد شد.
ماده 21
1- کمیته همه ساله از طریق شوراى اقتصادى و اجتماعى گزارشى در مورد فعالیتهاى خود به مجمع عمومى تسلیم مىنماید و مىتواند بر اساس گزارشات و اطلاعات واصله از دول عضو پیشنهادات و توصیههاى کلى ارائه دهد. این پیشنهادات و توصیههاى کلى همراه با نظرات احتمالى دول عضو در گزارش کمیته درج مىگردد.
2- دبیر کل ملل متحد گزارشات کمیته را جهت اطلاع به کمیسیون مقام زن ارسال مىنماید.
ماده 22
مؤسسات تخصصى مجاز خواهند بود که از طریق نمایندگانشان اجراى موادى از پیماننامه حاضر را که در حوزه فعالیتهاى آنها جاى مىگیرند مورد بررسى قرار دهند. کمیته ممکن است از مؤسسات تخصصى دعوت کند تا گزارشهایى در باره نحوه اجراى پیماننامه در زمینههایى که به حوزه فعالیت آنها مربوط مىشود ارائه نمایند.
بخش ششم
ماده 23
هیچ چیز در این کنوانسیون بر مقرراتى که براى دستیابى زنان و مردان به برابرى مفیدتر و مؤثرتر وجود دارد تأثیر نخواهد گذاشت؛ این مقررات مىتواند شامل موارد زیر باشد:
الف - قوانین یک دولت عضو؛ یا
ب - هر کنوانسیون، پیمان یا موافقتنامه بینالمللى دیگرى که براى آن دولت لازمالاجرا است.
ماده 24
دول عضو متعهد مىگردند کلیه اقدامات لازم در سطح ملى را که هدف از آن تحقق کامل حقوق به رسمیت شناختهشده در این کنوانسیون مىباشد، به عمل آورند.
ماده 25
1- این کنوانسیون براى امضاى کلیه دول مفتوح مىباشد.
2- دبیر کل ملل متحد به عنوان امین این کنوانسیون تعیین مىشود.
3- تصویب این کنوانسیون منوط به طى مراحل تصویب قانونى است. اسناد تصویب نزد دبیر کل ملل متحد به امانت گذارده خواهند شد.
4- این کنوانسیون جهت الحاق کلیه دول مفتوح مىباشد. الحاق با سپردن سند الحاق به دبیر کل ملل متحد محقق مىشود.
ماده 26
1- دول عضو مىتوانند در هر زمان طى نامهاى خطاب به دبیر کل ملل متحد درخواست تجدید نظر در این کنوانسیون را نمایند.
2- مجمع عمومى ملل متحد در مورد اقدامات احتمالى بعدى در مورد چنین درخواستى تصمیم خواهد گرفت.
ماده 27
1- این کنوانسیون سى روز پس از تاریخى که بیستمین سند تصویب یا الحاق آن نزد دبیر کل ملل متحد به امانت گذارده شد، لازمالاجرا مىگردد.
2- پس از به ودیعه سپردن بیستمین سند تصویب یا الحاق، براى هر دولتى که این کنوانسیون را تصویب مىکند یا به آن ملحق مىگردد، کنوانسیون مذکور از سىامین روز تاریخى که سند تصویب یا الحاق آن دولت به امانت گذارده شده لازمالاجرا مىگردد.
ماده 28
1- دبیر کل متحد متن تحفظ کشورها، در هنگام تصویب یا الحاق را دریافت نموده و آن را میان کلیه دول توزیع مىنماید.
2- تحفظاتى که با هدف و منظور این کنوانسیون سازگار نباشد پذیرفته نخواهد شد.
3- تحفظات از طریق تسلیم یادداشتى به دبیر کل ملل متحد در هر زمان قابل پس گرفتن است. نامبرده همه دولتها را از این موضوع مطلع خواهد کرد. لغو تحفظ از روزى که یادداشت دریافت شود معتبر است.
ماده 29
1- هر گونه اختلاف در تفسیر یا اجراى این کنوانسیون بین دو یا چند دولت عضو که از طریق مذاکره حل نگردد بنا به تقاضاى یکى از طرفین به داورى ارجاع مىگردد. چنانچه ظرف شش ماه از تاریخ درخواست داورى، طرفین در مورد نحوه و تشکیلات داورى به توافق نرسند، یکى از طرفین مىتواند خواستار ارجاع موضوع به دیوان بینالمللى دادگسترى مطابق با اساسنامه دیوان گردد.
2- هر دولت عضو مىتواند به هنگام امضا یا تصویب این کنوانسیون یا الحاق به آن اعلام کند که خود را موظف به اجراى بند یک این ماده نمىداند. دول عضو دیگر در قبال دولتى که به بند یک این ماده اعلام تحفظ نموده است ملزم به اجراى بند یک نمىباشند.
3- هر دولت عضوى که بر طبق بند 2 این ماده اعلام تحفظ نموده باشد مىتواند در هر زمان از تحفظ خود از طریق اعلام رسمى به دبیر کل متحد صرف نظر نماید.
ماده 30
این کنوانسیون که متون عربى، چینى، انگلیسى، فرانسه، روسى و اسپانیولى آن داراى اعتبار یکسان مىباشند، نزد دبیر کل ملل متحد به امانت گذارده مىشود.
