سبزىهاى نوبرانه
مهندس مجتبى شریعتپناهى
شما هم مىتوانید در داخل ساختمان سبزىهاى نوبرانه تولید کنید. روى تاقچه، پاسیو، راهرو، سکوى آشپزخانه و هر جا که نور کافى داشته باشد. سبزىها براى رشد خود به نور زیاد و دمایى معادل ده تا شانزده درجه سانتىگراد احتیاج دارند. چنین گرمایى را بدون هیچ دردسرى در داخل ساختمان مىتوانیم فراهم کنیم.
سبزىهایى که در داخل خانه تولید مىشود سالم، بدون سموم شیمیایى و کاملاً بهداشتى هستند.
ظروف مناسب
ظروفى با ابعاد محلى که در اختیار دارید تهیه کنید. این ظروف باید منافذى براى خروج آبهاى اضافه داشته باشند. حتى از گلدانهاى معمولى هم مىتوانیم استفاده کنیم. در زیر هر گلدان زیرگلدانى قرار دهید. اگر جعبههایى که تهیه کردهاید بدون منفذ هستند تا یک سوم از ارتفاع ظرف را به قلوهسنگ و خرده ذغال اختصاص بدهید تا خاک حالت باتلاقى پیدا نکند. خرده ذغال از آلودگى خاک جلوگیرى نموده و آب را تصفیه مىکند.
انتخاب نوع سبزى
با توجه به مصرف و علاقه خانواده هر نوع سبزى را مىتوانید انتخاب کنید. تربچه، جعفرى، پیازچه، کاهو، ریحان، نعناع، اسفناج، ترخون و ترهتیزک، سبزىهایى هستند که راحت سبز مىشوند.
خاک
یک سوم خاک باغچه، یک سوم خاکبرگ و یک سوم شن یا ماسه را خوب مخلوط کنید.
ضدعفونى خاک
به منظور جلوگیرى از آلودگى خاک و پیشگیرى از ابتلاى سبزىها به بیمارىهاى قارچى بهتر است قبل از استفاده، خاک را ضدعفونى کنید.
ضدعفونى خاک با استفاده از حرارت، بخار آب، آبِ در حال جوش و مواد شیمیایى انجام مىشود که سادهترین آنها ضدعفونى به وسیله آبِ جوش یا حرارت است.
حرارت
خاک را در ظرف نسوز ریخته و براى مدت ده دقیقه در فر بگذارید. مدت حرارتدادن نباید خیلى طولانى شود زیرا حرارت بیش از اندازه موجب آزاد شدن مواد سمى مىگردد.
آبجوش
خاک را در سطل ریخته آبِ در حال جوش را اضافه کنید، خوب به هم بزنید و آب را خالى کنید. این عمل باید حداقل سه بار تکرار شود.
به طور کلى قبل از شروع کار بهتر است همه وسایلى که با آن کار مىکنیم مانند گلدان، جعبهها، ظروف، بیلچه دستى و چاقو را با آبجوش یا حرارت ضدعفونى کنیم.
تهیه بذر
بذر را از محل مطمئن و فقط به مقدار مورد نیاز تهیه کنید. دقت کنید تا بذر، سالم و عارى از بیمارى بوده و براى مدت زیاد در انبار نمانده باشد. (بذرهاى کهنه سبز نمىشوند)
آماده کردن بذر
قبل از کاشت، بذرها را براى مدت چند ساعت در آب خیس کنید تا براى جوانه زدن آمادگى کافى را به دست آورند.
کاشت بذر
بذرها را در سطح خاک بریزید و روى آنها را با قشرِ نازکى از خاک نرم یا کمپوست بپوشانید. بلافاصله بعد از کاشت، آب را به نرمى روى خاک بپاشید.
مراقبتهاى لازم
تا زمان سبز شدن بذرها خاک را مرطوب نگه دارید. هر قدر که سبزىها رشد مىکنند فاصله بین دو آبیارى را بیشتر کنید. تُنُکِ سبزىها و حذف علفهاى هرز موضوع مهمى است که باید به آن توجه شود.
مبارزه با آفات
براى مبارزه با آفات در داخل ساختمان هرگز از مواد شیمیایى استفاده نکنید.
سبزىهاى آفتزده را از گلدان خارج کنید.
بیمارىها
سبزىهاى شما ممکن است به بیمارىهاى خاصى مبتلا شوند. عامل اصلى این بیمارىها عبارتند از:
1- نور کم؛
2- آبیارى بیش از حد؛
3- رطوبت زیاد خاک؛
4- تغذیه نامناسب.
در صورت بروز بیمارىهاى قارچى خاک را خشک نگه داشته و از اسپرى نمودن آب روى برگها خوددارى کنید. کمبودهاى غذایى را با استفاده از کودهاى ریزمغذّى (مخلوطى از عناصر کممصرف مانند آهن، روى، منگنز و ...) جبران نمایید.
چند نکته مهم در مورد نگهدارى و برداشت
1- سبزىهاى غدهاى مانند تربچه اگر با یکدیگر فاصله نداشته باشند غده نمىبندند.
2- در مورد ریحان و نعناع فقط سرشاخههایشان را بچینید تا شاخههاى جانبى بهتر رشد کنند.
3- ریحان، نعناع و ترخون به وسیله قلمه ساقه ازدیاد مىیابند. بنابراین ساقههاى اضافه این سبزىها را دوباره به خاک بنشانید تا گلدانتان سرسبزتر شود.
