به انگیزه 31 مى، روز جهانى بدون دخانیات
سیگار؛ بمبى که سالانه 5 میلیون نفر را به کام مرگ مىکشاند
پرند افشار
مقابل باجهفروش نشریات منتظر مىایستم تا مجلهاى بخرم. دخترک جوانى جلوتر از من ایستاده است. مىگوید: مارلبورو سفید لطفاً.
گمان مىکنم اسم یک نشریه خارجى است اما مرد بستهاى سیگار مقابلش مىگذارد. من تعجب مىکنم. اما وقتى کمى در فروشگاهها گشت مىزنم و چند روزى با جوانان و نوجوانان همکلام مىشوم حس مىکنم متعلق به عصر دقیانوسم. چرا که من سیگار کنت، کمل، فیوبورث، لارک و ... را نمىشناسم. حال آنکه اینها روز به روز آشناتر با سرانگشتان زنان و دختران ما مىشوند.
به طورى که طبق اظهارات دبیر کل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران، حدود 3 تا 5/3 درصد از زنان بالاى 15 سال سیگار مىکشند.
وى معتقد است: استعمال دخانیات در بین جوانان اغلب کشورهاى دنیا روند روزافزونى به خود گرفته اما این پدیده در کشورهاى جهان سوم از جمله چین و هند ملموستر است. همچنین مطالعاتى که توسط این جمعیت بر روى دانشجویان دانشگاههاى تهران انجام شده، مؤید آن است که دانشجویان سال اول و آخر این دانشگاهها به ترتیب از 5 تا 5/7 درصد سیگار مىکشند. این نتایج حاکى از آن است که دختران دانشجو در دانشگاهها، بیشتر از سایر افراد جامعه سیگار مصرف مىکنند.(1)
آرین رستمى، عضو کمیته دخانیات معاونت پیشگیرى سازمان بهزیستى نیز با اشاره به پژوهشى که بررسى 2 هزار و 18 دانشآموز دختر و 2 هزار و 5 دانشآموز پسر پیشدانشگاهى انجام شده، اظهار داشت: بیش از 75 درصد دختران اولین سیگار خود را در خانه تجربه کردهاند و 8/36 درصد دختران مورد بررسى، در طول هفته بین 1 تا 6 نخ سیگار و بقیه بیش از 6 نخ مصرف مىکنند. این در حالى است که 9/20 درصد والدین دختران از سیگار کشیدن فرزند خود مطلع هستند.
وى اضافه کرد: بیشتر سیگارىهاى امروزى، سیگار کشیدن خود را در سنین کمتر از 18 سال شروع کردهاند و 2/8 درصد دختران ،اولین سیگار را از والدین خود گرفتهاند.(2)
به هر روى، مصرف دخانیات در بین زنان تنها مسئله جامعه ما نیست زیرا بنا بر آمار منتشره بیش از 14 میلیون نفر از زنان بین 18 تا 44 ساله جهان سیگارى هستند. همچنین در آمریکا 7/20 درصد زنان سیگار مىکشند البته نرخ مصرف سیگار در دو ایالت نوادا و کنتاکى این کشور به 30 درصد هم مىرسد.
بنا بر آمار موجود، 2/27 درصد از بانوان سیگارى در سنین بارورى قرار دارند. این در شرایطى است که زنان مصرفکننده سیگار چهار برابر بیشتر از زنان غیر سیگارى در معرض ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند.(3)
همچنین بر اساس پژوهش مؤسسه ملى سرطان آمریکا که بر روى 16543 زن بین سالهاى 1996 تا 2000 (1375 - 1379) انجام گرفت، مشخص شد 2005 نفر از آنان دچار سرطان سینه شدهاند که 30 درصد آنان سیگارى بودند. طبق بررسى دیگرى از سوى همین مؤسسه نیز معلوم گردید سیگارىها 5/2 برابر غیر سیگارىها و زنان سیگارى بیش از مردان سیگارى در معرض خطر ابتلا به سرطان مثانه قرار دارند.
در پژوهش دیگرى نیز مشخص شد، حدود 140 هزار زن سالانه از بیمارىهاى وابسته به سیگار جان خود را در آمریکا از دست مىدهند.
به هر حال، بنا بر مطالعات جهانى در خصوص عوارض محصولات دخانى بر زنان معلوم گردید، زنگ مرگ زنان معتاد به دخانیات 14 سال زودتر به صدا در مىآید. البته نباید از عوارض سیگار بر فرزندان این مادران غفلت کرد. چرا که سقط جنین، خونریزى دوران باردارى، کنده شدن زودهنگام جفت، پارگى کیسه آب در زنان باردار، حاملگى خارج از رحم، از موارد اثباتشده آثار سوء سیگار بر مادر و جنین است. چنانکه برخى مطالعات نشان داده است مرگ و میر نوزادان این گونه مادران در هفته اول تولد 30 درصد و احتمال وقوع سندرم مرگ ناگهانى این اطفال 25 درصد بیش از سایر نوزادان است.(4)
حدود یک سال پیش، بیش از صد کشور جهان، چارچوب «معاهده مهار تنباکو» که شاید نخستین عهدنامه بهداشتى جهان به شمار آید، را به امضا رساندند. چرا که دیگر نمىتوان در برابر قربانى شدن میلیونها انسان به دلیل مصرف دخانیات سکوت کرد. چنانکه بر اساس تخمین سازمان بهداشت جهانى، مصرف سیگار در سال 2002 (1371) باعث مرگ 5 میلیون نفر شد. یادآور مىشود در هر نخ سیگار بیش از چهار هزار نوع ماده شیمیایى وجود دارد که برخى از آنها همچون آمونیاک، سیانور هیدروژن براى سلامت انسان مضر است. از همینرو، بنا بر آمار موجود، در سراسر جهان، 90 درصد سرطان ریه، 75 درصد برونشیت مزمن، 25 درصد بیمارىهاى قلبى و عروقى و 15 تا 20 درصد سایر سرطانها در سنین 35 تا 69 سال ناشى از مصرف دخانیات است.
همچنین انتظار مىرود تا سال 2030 (1409ش)، دخانیات با قربانى کردن 10 میلیون نفر در سال تنها عامل مرگ و میر در جهان باشد که بیش از 70 درصد آنها در کشورهاى در حال توسعه واقع مىشود. حال آنکه تا سال 2020 مصرف دخانیات، سومین عامل مرگ به شمار خواهد آمد.
به هر روى چنانچه روند مصرف جارى محصولات دخانى ادامه یابد، 1 میلیارد نفر در قرن 21 جان خود را از دست خواهند داد.(5)
پىنوشتها:
1) خبرگزارى جمهورى اسلامى، 19/8/82.
2) خبرگزارى مهر، 13/12/82.
3) خبرگزارى جمهورى اسلامى، 8/7/82.
4) همان.
5) خبرگزارى دانشجویان ایران، 15/1/83.
