مادر بودن لذتبخشتر است
فاطمه مصطفوى - پزشک
مریم یعقوبى
خانم «فاطمه مصطفوى»، یکى از پزشکان موفق کشورمان است که سالهاست در امر طبابت و فعالیتهاى خیریه به مردم خدمت مىکند. در شماره قبل با مادر ایشان گفتگویى داشتیم و در این شماره با خود ایشان به گفتگو مىنشینیم.
خانواده خود را بیشتر معرفى کنید و پدر و مادرتان چه نقشى در زندگى شما داشتند؟
پدر شهیدم، «حجتالاسلام و المسلمین محمد مصطفوى» انسان روشنفکر و باتقوایى بودند. یکى از خواهرانم دبیر زیستشناسى است و دیگرى دکتراى ریاضى دارد و خواهر کوچکترم هم لیسانس مهندس پزشکى دارد و در حال حاضر فوق لیسانس فلسفه مىخواند. دو برادر دارم که شاگرد دانشگاه امام صادق(ع) هستند و در قم درس حوزه مىخوانند.
در باره نقش پدر و مادرم مىتوانم بگویم که هر دو پرتلاش و مصمم بودند که فرزندانشان درس بخوانند و از نظر فرهنگى رشد کنند. در عین حال که به یادگیرى علوم دین و مسائل و احکام اهمیت زیادى مىدادند، چون دوستان بزرگوارشان شهید مطهرى و شهید بهشتى، اعتقاد داشتند که مىبایست افراد مذهبى تلاش کنند و در عرصه جامعه حاضر شوند و این تنها راه بیرون کردن بیگانگان از دخالت در امور مملکت است. در عین حال بسیار به تقوا و حجاب براى دختران تأکید مىکردند و واقعاً در زمینه پرورش استعداد ما دقت مىکردند. مادرم نیز مثل پدرم به مسائل اعتقادى و تربیتى ما بسیار توجه مىکردند. ایشان درس طلبگى از پدر خویش و همچنین ادامه آن را از پدرم یاد گرفته بودند. پدرم در واقع استاد همه ما بود و خلاصه زندگى ما بدون هر گونه تجملات و تشریفات بىفایده فقط در جهت رشد اخلاقى و علمى پیش مىرفت و همان طور که قبلاً هم گفتم مادر هم فکر خود را به خوشگذرانىها و مهمانىها و سایر مسائل که بعضى خانمها بیش از حد به آنها مىپردازند، منحرف نمىکرد، بلکه خود را وقف ترویج دین در خانه و خارج از خانه مىکرد.
از دوران نوجوانىتان چه خاطراتى دارید؟
دوران دبستانم را در مدرسه امامیه تهران که آموزشگاهى مذهبى بود سپرى کردم. در کلاس چهارم بودم که انقلاب اسلامى به پیروزى رسید. راهنمایى و دبیرستان را در مجتمع روشنگر که ملى و مذهبى و بسیار پاىبند مسائل اعتقادى و درسى بود طى کردم و من چیزهاى زیادى در آن دوران آموختم و همواره خود را مدیون این معلمین عزیز مىدانم. از طرفى دوران راهنمایى و دبیرستان مصادف با هشت سال دفاع مقدس و خاطرات آن زمان بود. یک روز مارش عملیات مىزدند، یک روز خبر از فتح و پیروزى، روز بعد خبر رسیدن گلهاى پرپر و هر چند وقت یک بار پارچه تبریک و تسلیت به مناسبت شهادت یکى از بستگان معلمین و دانشآموزان بر حیاط مدرسه نصب مىشد. در دوم دبیرستان نوبت این نوشته براى عمو و سوم دبیرستان براى پدر شهیدم بود.
صبح زود به مدرسه مىرفتیم و تا چهار بعدازظهر کلاسهاى رسمى دبیرستان بود. از ساعت چهار و نیم تا هفت یا هشت شب در کلاسهاى کنکور که در مدرسه برگزار مىشد، شرکت مىکردم.
در دوران کودکى دوست داشتید چه کاره شوید؟ و چطور با رشته پزشکى آشنا شدید؟
طبق معمول همه کودکان به پزشکى و دبیرى علاقه دارند و من نیز از این قاعده مستثنا نبودم، ولى در دوران دبیرستان بیشتر به دبیرى علاقه داشتم. در پایان و زمان انتخاب اصلى یعنى انتخاب رشته کنکور به خواست خداوند و با توجه به شرایط، رشته پزشکى را انتخاب کردم. الان نیز از انتخاب خود پشیمان نیستم و به این رشته بسیار علاقهمند هستم.
از قبولى در دانشگاه و ادامه تحصیلتان بگویید.
بعد از قبولى در کنکور، ابتدا در دانشگاه کاشان قبول شدم و بعد از گذراندن علوم پایه، ازدواج کردم و این دلیلى براى انتقال من به تهران شد. دوره کارآموزى و بالینى را در دانشگاه علوم پزشکى ایران گذراندم و پس از اتمام تحصیل براى خدمت به مردم شریف قم، به این شهر آمدم.
از پایاننامه و نوشتههاى خود بگویید.
جهت اخذ دکترا، پایاننامه خود را با عنوان مقایسه علایم کلینیکى و آزمایشگاهى بیماران مبتلا به «هیپوگنادیسم و هیپوگنادوترپیک سندرم کالمن» که یکى از بیمارىهاى نادر است که کمتر به آن پرداخته شده، نوشتم. در تهیه مجموعه مقالات علمى براى همکاران نیز به مدت یک سال فعالیت داشتم.
رشته پزشکى براى شما چه جذابیتى دارد؟
پزشکى از جهت کسب علم و اطلاعات و نحوه فعالیت آن برایم جالب است. علمى است که مىتواند به بسیارى از سؤالاتم در باره بدن انسان پاسخ دهد و از جهت دیگر، یک نوع خدمت به بشر است که لذتبخش است و من از اینکه مىتوانم در این لباس به مردم خدمت کنم بسیار لذت مىبرم و چون همواره این هدف خدمت به مردم مورد نظرم بوده است، تا اندازه زیادى موفق بودهام و امسال به عنوان یکى از پزشکان موفق و نمونه از طرف «نظام پزشکى قم» جایزه دریافت کردم.
به نظر شما تحصیلات و حضور زنان در جامعه چه تأثیرات و اهمیتى دارد؟
تحصیل علوم بنا به فرمایش پیامبر اکرم(ص) بر هر مسلمانى فریضه است. پس زنان نیز باید همانند مردان کمر همت را ببندند و به فعالیت و تلاش در جامعه بپردازند. لازم است بگویم زنان به خاطر زیبایى خلقتشان مىبایست خود را چون گوهر در صدف حجاب حفظ کنند که در معرض خطر شیطانصفتان قرار نگیرند و با آرامش و اقتدار کامل به فعالیتهاى خود رسیدگى کنند. با توجه به اینکه نیمى از جمعیت جامعه ما را زنان تشکیل مىدهند که داراى انرژى خوبى براى تحصیل و کار هستند، اصلاً حضور نداشتن آنها در جامعه نوعى اتلاف انرژى است. از طرفى، تحصیلات زنان اثر مستقیم بر روى فرهنگ جامعه دارد و تحصیلات همراه با کسب معنویات زنان در اعتلاى فرزندان و پیشرفت همسرانشان بسیار مؤثر است.
فعالیتهاى شما چه روندى دارد؟
هر روز صبح تا ظهر، در درمانگاه شهید خوراکیان قم که در یکى از مناطق نسبتاً محروم شهر است به عنوان «پزشک» و «مسئول فنى» آن مرکز خدمت مىکنم. یک روز در هفته نیز در کمیته تحول ادارى مرکز بهداشت فعالیت دارم. معمولاً بعدازظهرها نیز به فعالیتهاى فرهنگى مىپردازم و در جلسات «درس نهجالبلاغه» که در مسجد «امام على(ع)» برگزار مىشود، شرکت مىکنم.
ضمن آشنایى با شما، متوجه شدیم که در هیئت جوانان نیز فعالیت دارید. علاقهمندیم براى دختران بهار نیز توضیح دهید.
با همکارى دوستان جوان منطقه فرهنگیان نوزده دى قم، «هیئت محبین الزهرا» را تشکیل دادیم. بیشتر جلسات این هیئت مربوط به سخنرانى و تشویق و ترغیب جوانان به مسائل فرهنگى و مذهبى مىباشد. با توجه به فرمایش حضرت على(ع) که مىفرماید: «علم دو دسته است؛ علم بدن و علم دین»؛ من نیز دوست دارم به قدر توان خود و توفیق الهى، از هر دو علم بهره ببرم.
چه زمانى ازدواج کردید و این ازدواج و قبول مسئولیت چه تأثیرى در زندگى شما داشت؟
سال 1372 ازدواج کردم که دقیقاً در نیمه راه تحصیلم بودم. یعنى علوم پایه را طى کرده بودم و براى شروع کار در دوره بالینى آماده مىشدم. البته این خواسته خودم از خدا بود که با وضعیت تأهل وارد دوره بالینى شوم چرا که بسیارى از معضلات کارى را کم مىکرد و از طرفى آرامش روحى برقرار مىشد. همسرم چه در زمان تحصیل و چه در زمان کار، بسیار همکارى خوبى دارند. با توجه به اینکه فرزندانم در طى دوران تحصیل به دنیا آمدند، مادرم نیز در این زمینه بسیار کمک کردند.
در حال حاضر، پسرانم در کلاس سوم و دوم دبستان درس مىخوانند. به دلیل اینکه ساعات بیشترى با هم باشیم آنها را در دبستان غیر انتفاعى ثبتنام کردم که فقط شیفت صبح بروند و خودم نیز فقط صبحها به کار طبابت مىپردازم و ان شاءاللَّه که آنها از کار خارج از خانه من دچار مشکل نشوند.
چه مشکلاتى در زندگى داشتید و چگونه آنها را حل مىکردید؟
مشکلات در زندگى همه وجود دارند. ولى جالب این است که وقتى با تلاش و بردبارى مىگذرند، به صورت یک خاطره شیرین در مىآیند. سالهایى که کارآموزى داشتم، از طرفى فرزند شیرخوارى نیز داشتم و این دوره دو سال طول کشید، خوب دوران سختى بود ولى با حوصله و تلاش مشکلات قابل حل بودند؛ پرستارى از بچهها و ... و تازه بعد از اتمام درس با دو کودک خردسال شروع به کار کردن نیز مشکل بود. الحمدللَّه که سختى ایام گذشت. البته هنوز هم مشکلاتى وجود دارند که ان شاءاللَّه خداوند کمک خواهد کرد. راه حل مشکلات فقط تفکر، درست عمل کردن، توکل به خدا و صبر است.
نقش مادرى براى شما لذت بیشترى دارد یا نقش یک پزشک؟ چرا؟
نقش مادرى لذتبخشتر است. البته طبابت نیز با خون عجین مىشود و از وجودم جدا شدنى نیست. در نقش مادرى تلاش براى موفقیت فرزندان و ثبات روحى آنها است ولى در طب بیشتر به جسم و بیمارى فکر مىشود و از آن احساسات زیباى مادرانه، کمتر خبرى هست.
در حال حاضر از لحاظ کارى چه مشکلاتى دارید و چه راه حلهایى براى آنها دارید؟
آن چنان که مىبایست پزشکان در جامعه ما، جایگاه مناسب خویش را نیافتهاند، نگرش مردم به این قشر، نگرش سطحى است. دیگر اینکه پزشکان و بیماران به بیمارىها و مشکلات جسمى اهمیت مىدهند و به بهداشت روان فکر نمىکنند و این خود مشکلى اساسى است. متأسفانه نسبت به مسائل درمان، بیشتر از مسائل بهداشتى پرداخته مىشود در حالى که بهداشت، مقدم بر درمان است. میزان حقوق پزشکان با توجه به سالهاى طولانى تحصیل و سختى کار نسبت به سایر مشاغل کم است.
خانم مصطفوى، اوقات فراغت خود را چگونه سپرى مىکنید؟
یکى از فعالیتهاى مورد علاقهام، حفظ قرآن و تحقیق و تفسیر قرآن است. اگر خداوند قبول کند و توفیق بیشتر بدهد تاکنون 5 جزء آن را حفظ کردهام. در حال حاضر بیشتر روى تفسیر آن مطالعه مىکنم. البته کتب مذهبى خصوصاً کتب شهید مطهرى را نیز مطالعه مىکنم. به فعالیتهاى هنرى مثل نقاشى و شعر نیز علاقه دارم ولى فرصت بسیار کمى براى آن دارم. یکى دیگر از فعالیتهاى مورد علاقهام، شرکت در بسیج است. دو، سه سال اخیر عضو رسمى بسیج شدهام و امسال نیز به عنوان یکى از بسیجیان نمونه معرفى و انتخاب شدم.
بهترین خاطره زندگىتان چیست؟
بهترین خاطره من، رفتن به حج واجب است و به یاد دارم زمان کنکور، مادرم اصرار بر انتخاب رشته پزشکى داشت و به من قول داد اگر به این رشته بروى، تو را به حج مىفرستم. عشق به حج باعث شد که خیلى راحتتر در این امر (البته با مشاوره، انتخاب رشته و علاقه به طب) تصمیم گرفتم و بعد از قبولى در این رشته، موفق به تشرف به خانه خدا شوم. من فکر مىکنم در دنیا هیچ لذت معنوى بیشتر از زیارت خانه خدا و عرفات نیست.
وضعیت زنان ایران را در حال حاضر چگونه مىبینید؟
وضعیت زنان بستگى به این دارد که با چه زمانى مقایسه شود. نسبت به زمان سابق، وضعیت فرهنگى - اقتصادى و تحصیلى زنان سیر شدیداً صعودى داشته است ولى نسبت به ایدهآل و آینده، هنوز راه بسیار طولانى در پیش داریم.
زنِ موفق از دیدگاه شما چه کسى است؟
زنِ موفق کسى است که بهترین بنده خدا، بهترین مادر و بهترین همسر باشد و در هنگام کار، خوب و با دقت کار کند و هر کارى را در جاى خود درست انجام دهد و همیشه طالب رضاى خدا باشد.
نظرتان راجع به مسائل حقوقى زنان چیست و چه نظراتى براى بهبود آن دارید؟
در رابطه با مسائل حقوقى زنان، این سالها بیشتر توجه شده است. ولى هنوز با آن حقى که خداوند در دین مبین اسلام براى زنها قرار داده است، فاصله زیادى داریم. در دین ما، زنان حتى براى شیر دادن فرزند (که امر مورد علاقه مادر است) مىتوانند طلب اجرت کنند و باید از نظر خوراک و پوشاک در حد شأن تأمین شوند. از طرفى سالهاى زیادى زنان در خانه کار مىکنند. حق بیمه و بازنشستگى و در صورت بروز مشکل، ازکارافتادگى، به هر حال حق زنان است و خانمهایى که هم در خانه و هم در بیرون از خانه کار مىکنند، مطمئناً دو برابر سختى متحمل مىشوند و مىبایست (حقوق آنان بیشتر در نظر گرفته شود و اهمیت بیشترى به آن داد). سنوات خدمت براى آنها کوتاهتر شود و بتوانند زودتر از حق بازنشستگى استفاده کنند. حق تحصیلات و ادامه تحصیلات و حق کار هم از حقوقى است که باید به آن اهمیت بیشترى دهند.
مطلع شدیم شما در بسیارى از امور خیریه مشارکت دارید. لطفاً از فعالیتهایتان در این زمینه بگویید.
یکى از چیزهایى که در اسلام بسیار سفارش شده است، همنشینى و رسیدگى به امور فقرا است. بعضى از بیماران در تهیه دارو و حتى عدهاى در تهیه شیر خشک کودک یا تهیه نان خانواده دچار مشکل هستند. به هر حال سعى مىکنیم با استعانت از خداوند و به کمک بعضى افراد خیّر، تا حدودى به آنها کمک کنیم. تعدادى دانشآموز داریم که اول سال تحصیلى براى لوازم تحصیل و کتاب و لباس، نیاز به حمایت دارند. تا جایى که خداوند توفیق دهد، در این امور فعالیت مىکنم.
دختران بهار: از خانم دکتر مصطفوى براى وقتى که در اختیار مجله قرار دادند تشکر مىکنیم و براى ایشان آرزوى موفقیت بیشتر داریم.
