مهندس امّل نمىخواستند
مهندس فاطمه غلامیان - مدیرکل تغذیه و مهندسى بهداشت جایگاه دام وزارت جهاد کشاورزى
سیدهمایون سجادى
مورخان آغاز فعالیتهاى کشاورزى و دامپرورى را همپاى عمر زندگى انسان مىدانند. بشر از روزى که پا بر این کره خاکى نهاد براى گذران زندگى، ناچار به بهرهگیرى از طبیعت شد. از اینرو به امورى چون زراعت و باغبانى و پرورش دام روى آورد. به تدریج که زندگى انسانها با اختراعات و اکتشافات متحول شد، دامنه تسلط انسان بر محیط پیرامون گسترش یافت. دامپرورى نیز به عنوان زیربخش کشاورزى از شکل سنتى خود خارج شده و امروزه آنچنان اهمیتى یافته که در دنیاى کنونى به عنوان علم مدیریتى مطرح شده است و در ردیف پر منفعتترین صنایع کشورها قلمداد مىشود.
در این میان، یکى از ابعاد بسیار مهم صنعت دامپرورى موضوع «تغذیه» است که از تخصصىترین امور به شمار مىآید. متخصصان تغذیه دام همواره در تلاشند تا با بهترین و اقتصادىترین ترکیبات مواد غذایى و مکملهاى آن، تولیدات دامى با کیفیت را روانه بازار مصرف کنند. بازارى که هر روز بر تعداد متقاضیان محصولات اضافه شود. این صنعت داراى جاذبهها و ویژگىهاى خاص خود مىباشد و زنان دوشادوش مردان در آن حضورى چشمگیر دارند. به دلیل جدّیت، ظرافت و دقتى که مدیریت دام و دامپرورى طلب مىکند، اثربخشى زنان در این حرفه بیشتر جلوه مىکند. گواه این موضوع موفقیت قابل ملاحظهاى است که زنان جامعه طى سالهاى اخیر در مناطق مختلف کشور داشتند.
خانم مهندس «فاطمه غلامیان»، یکى از این بانوان است که به دامپرورى علاقه وافرى دارد و هماکنون در سِمَت یکى از مدیران کل وزارت جهاد کشاورزى در این زمینه فعالیت دارد. با او به گفتگو مىنشینیم تا از جهان دامپرورى برایمان بگویید.
خانم مهندس غلامیان، از خودتان بگویید و اینکه چگونه به این سمت دست یافتید.
متولد سال 1335 در شهرستان اراک هستم و تا مقطع کارشناسى ارشد علوم دامى تحصیل کردهام. از سال 1360 با فعالیت در شرکت جوجهکشى نارمک و مزرعه مرغ مادر گوشتى وابسته به وزارت کشاورزى سابق مشغول به کار شدم. در سال 1362 مسئول دامپرورى استان مرکزى شدم. پس از تفکیک وظایف وزارتخانههاى جهاد سازندگى و کشاورزى به سازمان جهاد سازندگى استان مرکزى منتقل، و تا سال 1380 به عنوان معاون امور دام سازمان انجام وظیفه کردم. پس از آن به تهران آمدم و در اداره کل تغذیه و مهندسى بهداشت جایگاه دام ابتدا مسئولیت معاونت را عهدهدار شدم و سپس با حکم معاون امور دام وزارت جهاد کشاورزى به عنوان مدیر کل این حوزه کارى منصوب شدم.
از محیطى که در آن پرورش یافتید، بگویید؟
در یک خانواده مذهبى زندگى کردم. سال 1354 پس از اخذ مدرک دیپلم تجربى به دانشکده کشاورزى دانشگاه تهران راه یافتم. ورود به دانشکده همزمان بود با اوج دیکتاتورى دستگاه حکومتى پهلوى، که همراه تعدادى از دانشجویان در فعالیتهاى سیاسى ضد طاغوت شرکت مىکردم. پس از فراغت از تحصیل در سال 1359 بلافاصله به کار مشغول شدم و در سال 1368 نیز ازدواج کردم. به طور کلى محیطى که در آن رشد کردم محیطى مذهبى بود و به یارى خدا این روحیه را همچنان حفظ کردم.
لطفاً مختصرى از حیطه مسئولیت کارىتان بگویید.
به طور خلاصه وظیفه اصلى اداره کل تغذیه و بهبود جایگاه دام، شناسایى منابع غذایى موجود در کشور و ارائه توصیههاى فنى براى استفاده مطلوب از منابع خوراک و همچنین برآورد کسرى منابع غذایى دام و طیور کشور است. این بررسىها بر اساس جمعیت دام کشور صورت مىگیرد که در نهایت به برآورد نیاز و ارائه پیشنهاد براى تأمین کسرى خوراک دام و طیور از خارج کشور مىشود.
علاوه بر این، این دفتر به برنامههاى کشت علوفه جهت داده و به امر ساماندهى تجهیزات و جایگاههاى دام و طیور در کلیه واحدهاى دامى موجود کشور مىپردازد. بررسى وضعیت جایگاههاى دامى و برنامهریزى براى بهبود وضعیت آنها و رفع مشکلات آنها اعم از واحدهاى سنتى و صنعتى نیز از جمله وظایف این اداره کل مىباشد.
در ارتباط با محیط آموزشى و فرهنگى زمان تحصیل خود و شرایط حاکم بر آن بگویید.
با توجه به مقید بودن خانوادههاى مذهبى، شرایط سختى بود که بدون حجاب سرِ کلاس حاضر شویم. زمانى که به دانشکده وارد شدم در فعالیتهاى سیاسى - مذهبى حضور داشتم و خاطرم هست که به اتفاق چند نفر از دوستان و همکلاسىها به خاطر اینکه رئیس دانشکده اصرار داشت که چادر را کنار بگذاریم، چندین بار به دفتر رئیس دانشکده احضار و حتى تهدید به اخراج شدیم. آنها مىگفتند: «ما مهندس «اُمّل» نمىخواهیم!» اما لطف الهى و مقاومت ما موجب شد تا این موضوع منتفى شود و کم کم با اوجگیرى شور انقلاب اسلامى برنامههاى شوم طاغوتیان ناکام ماند.
معیار شما در انتخاب همسر چه بود؟
معیارهاى من براى ازدواج، مذهبى بودن و داشتن تحصیلات عالیه همسرم بود و در مرحله بعد، مسائل مادى مطرح بوده است. با وجود گذشت 15 سال از ازدواجم، باز هم همان نظر را دارم و به دختران جامعه هم توصیه مىکنم اولاً به تحصیلات عالى بپردازند و سپس همسرى را انتخاب کنند که به اصول مذهبى و اخلاقى پاىبند باشد؛ چرا که اعتقادات مذهبى ما ریشه در فرهنگ متعالى انسانها دارد و همانى است که صراط مستقیم است و خداوند تعیین کرده است.
ارزیابى شما از حضور بانوان در عرصه اجتماعى جامعه امروز ایران اسلامى چیست؟
الحمدللَّه در سالهاى اخیر شاهد آن بوده و هستیم که زنان و دختران جامعه آگاهانه در عرصههاى گوناگون جامعه اعم از اقتصادى، اجتماعى، فرهنگى، ورزشى و ... حضور چشمگیرى پیدا کنند و هر روز این موضوع پر رنگتر شود. براى مثال، موفقیتهاى تحصیلى در سطوح عالى را شاهد هستیم اما هنوز هم ظرفیتهاى بالقوه زیادى وجود دارد که مىبایست شناسایى و زمینهسازى شوند تا بانوان کشور با احساس مسئولیت بیشترى به جامعه خود خدمت کنند بخصوص در زمینههاى مدیریتى و قضایى.
خانم مهندس، شما به لحاظ نوع مسئولیتهایى که داشتید با زنان روستایى بیشتر از مشاغل دیگر سر و کار دارید. آنها چه سهمى در اقتصاد کشاورزى دارند؟
زنان و دختران روستایى از زحمتکشترین و مظلومترین اقشار جامعه به حساب مىآیند که با کمترین توقع، بزرگترین نقشها را به لحاظ اقتصادى بر عهده دارند. آنان دوش به دوش مردان در امر کشاورزى و دامپرورى و تبدیل فرآوردههاى دامى دخالت دارند و به طور شایستهاى امور مربوط را انجام مىدهند. خوشبختانه در برخى مناطق روستایى شاهد آن هستیم که زنان و دختران روستایى تحصیلکرده مدیریت واحدهاى زراعى، باغى و دامى را بر عهده گرفته و طورى موفق بودند که در سطح ملى به عنوان کشاورز و یا دامدار نمونه معرفى شدند. به طورى که در بیشتر استانها شاهد فعالیتهاى خوب بانوان اعم از شهرى و روستایى در زمینه کشاورزى هستیم؛ گرچه تعداد این واحدها در مقایسه با دیگر رشتههاى تولیدى کم است اما از نظر کیفیت و مدیریت واحد درخشش خوبى داشتند.
شما در زمان فراغت از فعالیتهاى ادارى و منزل چه مىکنید؟
تلاش مىکنم که پیادهروى کنم و مطالعهاى در زمینه علمى دامپرورى داشته باشم. همچنین از علوم رایانه بهره مىبرم و زمانى را براى این امر صرف مىکنم.
آیا سفر کارى خارج از کشور داشتید و از وضعیت زنان دامدار دیگر کشورها اطلاعاتى دارید؟
در سالهاى 1371 و 1382 از کشور هلند بازدیدى داشتم و در سال 1376 نیز از واحدهاى مرغدارى سوریه بازدید کردم. در این کشورها حضور زنان را در واحدهاى دامپرورى، قابل توجه دیدم و به عنوان یک اصل، در این گونه واحدهاى اقتصادى مطرح بود.
موفقیت این واحدها به صورت مستقیم و با حضور زنان میسر بوده و در بسیارى موارد با تشویق و ترغیب زنان فعالیتها رشد و پیشرفت داشت. مایل بودم فرصت مطالعه و بررسى نقش زنان دامپرور در این سفرها فراهم مىشد ولى متأسفانه فرصت کم بود.
به عقیده شما موفقیت زنان در فعالیتهاى اجتماعى در گرو چیست؟
حفظ کانون گرم خانواده، مقدمه موفقیت فعالیتهاى بیرون از منزل براى زنان است. در مرحله بعد پشتکار، علاقه و افزایش آگاهى به روزبودن دانش و اطلاعات در حیطه مسئولیت اجتماعىشان مىتواند زنان را در قبال کارى که دارند موفق کند.
خانم مهندس، مشوقین شما در دستیابى به موفقیت چه کسانى بودند؟
اعضاى خانواده بخصوص مادرم که همواره زمینهساز رشد و تحولم بودند و هماکنون همسرم که با درایت مرا به خدمت کردن به اجتماع تشویق مىکند. به طور کلى تشویقهاى دوران نوجوانى و جوانى بسیار اثر مثبت دارند به ویژه اگر از ناحیه والدین باشد.
مهمترین مشکلات صنعت دامپرورى کشور از دید شما به عنوان یک مسئول کدامند؟
کمى جذب سرمایه کشور به طرف این صنعت، ضعف دانش و آگاهى دامداران، کم بودن میزان یارانه و وجود برخى خلأهاى قانونى از مهمترین مشکلات دامپرورى کشور است.
دامپروران نیاز به امنیت شغلى دارند و به لحاظ اهمیت این صنعت انتظار مىرود همه دستاندرکاران، اصولاً به بخش کشاورزى و از جمله دامپرورى اهمیت بیشترى دهند.
چشمانداز این صنعت را چگونه مىبینید؟
خوشبختانه امیدوارکننده است. در برنامه دولت گرایش یارانهها به سمت استفاده از پروتئین حیوانى است و مقرر شده تا دامپروران از سیاستهاى حمایتى دولت بهره بیشترى برند و صنایع لبنى که مستقیماً با سلامت مردم و جامعه ارتباط دارد، تقویت شوند.
و صحبت پایانى؟
براى همه بانوان کشور آرزوى موفقیت دارم. امیدوارم زنان جامعه به ویژه آنهایى که در عرصههاى مدیریتى فعالیت دارند، بهرهورى را در واحدهاى تحت سرپرستىشان تا حد امکان افزایش دهند تا بتوانند الگوى خوبى براى جوانان باشند. جوانان نیز آنها را الگوى خود قرار دهند و از این راه به کشور خود خدمت کنند.
