زنانى مهربان در امتداد دیوار چین
گفتگو با «آمنه جین یوهوا» - چین
نفیسه محمدى
کشور «چین» با مساحت 9560779 کیلومتر مربع در شرق آسیا و در کنار دریاهاى زرد، چین شرقى و چین جنوبى واقع شده است. با کشورهاى مغولستان، پاکستان، افغانستان، هند و روسیه همسایه است. آب و هواى چین تقریباً متغیر است، اما در کل به دو قسمت خشک و مرطوبِ اقیانوسى تقسیم مىشود. چین کشورى است با آداب و رسومى قدیمى و سنتى و البته این آداب و رسوم در هر قسمت از آن مختلف است.
مردم چین عموماً زردپوست هستند و از تیرههاى چینى «هان» مغولى، کرهاى، ترکى و تبتى بوده، پیرو آئینهاى «بودا»، «کنفوسیوس» و «مسیحیت» هستند. درصد کمى از آنها را «مسلمانان» تشکیل مىدهند.
در سالهاى پیش از میلاد مسیح، پنج سلسله بزرگ بر چین به نامهاى «شیا»، «شانگ»، «چو»، «چین» و «هان» حکومت مىکردند. از دوران سلطنت «شانگ» تمدن چین رو به پیشرفت نهاد اما این حکومت توسط قبایل غربى چین برداشته شد و سلسله «چو» تأسیس گردید.
پس از فروپاشى سلسله «چو»، سلسله «چین» بر روى کار آمد. در دوران این سلسله بود که دیوار بزرگ چین به منظور جلوگیرى از حملات مغولها به سرزمین «چین» ساخته شد، که بخشى از این دیوار تا به حال هم حفظ شده است، اما اکنون نه براى دفاع از حملات دشمنان بلکه براى دعوت از مهمانان خارجى به منظور دیدن این شاهکار قدیمى تاریخى.
دیوار چین باعث مشهور شدن دوچندان چین در بین دیگر کشورها شده است. این کشور تا چندین سال گذشته به خاطر داشتن جمعیت زیاد گوى سبقت را از دیگر کشورها ربوده بود، البته اکنون با سیاستهاى جدیدى که براى کنترل جمعیت در چین اجرا شده، از رشد زیاد جمعیت در این کشور جلوگیرى شده است، آن هم با سیاست «تکفرزندى» یا «زندگى بدون فرزند!»
براى آشنایى بیشتر با این کشور قدیمى و داراى فرهنگ باستانى با خانم «آمنه جین یوهوا» (مینا چینى) اهل کشور چین گفتگویى کردهایم. حاصل این صحبت دوستانه را با هم مىخوانیم.
خانم «آمنه جین یوهوا» با رویى گشاده و خندان با ما همصحبت شد و در ابتدا خودشان را این گونه معرفى کرد:
«متولد شهر «خانیه سنیا» از ایالات چین هستم. بیست و سه سال دارم و براى ادامه تحصیلات دینى به ایران آمدهام.»
میناخانم، ضمن توضیح در مورد روند تحصیلى در چین، در باره تحصیلات خودتان نیز توضیح دهید.
روند تحصیلى در کشورم به این ترتیب است که از حدود چهار سالگى تمام کودکان براى آشنایى با محیط و اجتماع به مهد کودک مىروند، این زمان حدود دو سال طول مىکشد؛ بعد از اتمام شش سالگى وارد دبستان مىشوند. دوره دبستان در چین سه سال است که به دنبال آن سه سال هم دوره راهنمایى است. پس از این سه سال، چهار سال هم به دوره متوسطه اختصاص دارد که پس از آن موفق به گرفتن دیپلم مىشوند. در واقع براى اخذ دیپلم باید ده سال درس خواند. من هم در کشورم دوره ابتدایى و راهنمایى و متوسطه را گذراندم و پس از اخذ دیپلم به ایران آمدم تا در حوزه علوم دینى تحصیل کنم.
مهمترین دانشگاههاى چین چه نام دارند و شرایط ورود به دانشگاه چگونه است؟
دانشگاه پایتخت «شین خوا داشیه» نام دارد، و دانشگاههاى دیگرى وجود دارد که در اکثر شهرهاى چین محل آموزش و تدریس هستند. ورود به دانشگاه مثل ایران امتحان ورودى دارد که با توجه به درس و رشته مورد نظر سخت یا آسان است.
آیا زنان یا دختران چینى به درس خواندن علاقه دارند؟ علاقه در چه رشتههایى است؟
در چین بیشتر دختران و زنان درس مىخوانند و وارد دانشگاه مىشوند، مگر کسانى که در روستاها باشند و یا از امکانات برخوردار نباشند و یا به دلایلى از ادامه تحصیل منصرف شوند، اما بیشتر زنان در چین داراى تحصیلات دانشگاهى هستند و به رشتههایى مانند اقتصاد، حقوق و کامپیوتر خیلى علاقهمندند.
میناخانم، در مورد مراسم ازدواج در چین توضیح دهید.
مراسم ازدواج در چین با مراسم ازدواج در ایران تفاوت زیادى دارد. البته هر نقطه از کشورم مراسم و آداب مربوط به خود را دارد. اما در کل مراسم ازدواج به این صورت است: دختر و پسرى که قصد ازدواج دارند، از قبل در مورد ازدواج توافق مىکنند و شرایط و قول و قرارها بین خودشان گذاشته مىشود، سپس پسر به مادرش مىگوید و مادر براى خواستگارى اقدام مىکند و دو خانواده در مورد این مسئله صحبت مىکنند. پس از توافق دو خانواده مراسم انجام مىشود. مهریه در چین رواج ندارد، اما در موقع خواستگارى مبلغى به عروس مىدهند تا با آن وسایلش را بخرد. جشن عروسى در سالن برگزار مىشود، دوستان و آشنایان مىآیند و هدیههایشان را به عروس و داماد پیشکش مىکنند، سپس مراسم اجراى موسیقى و شادى و پایکوبى اطرافیان برگزار مىشود.
این مراسمِ ازدواج، مخصوص غیر مسلمانهاست، اما مراسم مسلمانها به این صورت است که اگر داماد دخترى را براى ازدواج پسندید، خانواده داماد پس از کسب اطمینان از انتخاب مناسب، از یک بزرگتر که همه شهر یا محله به او احترام مىگذارند مىخواهند که واسطه بین دو خانواده شود و توافق خانواده عروس را بگیرد، اگر این کار انجام شد، مراسم بعدى که خواستگارى و سپس عقد است، انجام مىشود. مراسم عقد به این صورت است که عاقد در جمع خصوصى هر دو خانواده حاضر مىشود و صیغه عقد را جارى مىکند. مدت زمان عقد یا نامزدى از دو سه ماه شروع مىشود و در نهایت تا یک و یا دو سال ادامه دارد. مراسم عروسى مسلمانها سه روز است. روز اوّل که دوستان و فامیل به خانه عروس مىروند و چاى و میوه و شیرینى مىخورند، روز دوم همه به سالن مىروند و آنجا مراسم شادى برگزار مىکنند و روز سوم که همه به خانه عروس رفته، هدیههاشان را مىدهند و به شادى و پایکوبى مىپردازند و سپس مراسم تمام مىشود. البته بدون اجراى موسیقى!
آیا لباس خاصى براى این شب وجود دارد؟
لباس عروس همان لباسهایى است که در بیشتر کشورها براى شب عروسى استفاده مىشود، با این تفاوت که این لباس، سفید نیست، بلکه هر رنگى که عروس دوست داشته باشد، با همان فرم لباس عروس دوخته مىشود و در مراسم از آن استفاده مىشود. بیشترین رنگى که عروسها استفاده مىکنند، قرمز است. دخترهایى که مسلمان هستند و ازدواج مىکنند، هم همان لباس را استفاده مىکنند با این تفاوت که روسرى به سر دارند و حجابشان با توجه به لباسى که پوشیدهاند، کاملاً حفظ مىشود.
از لباسهاى سنتى و خاص کشور چین برایمان بگویید.
در کشورم و مخصوصاً در شهر من که مسلماننشین است، لباسى وجود دارد با نام «خویى چو ایى فو» که به عنوان لباس مسلمانان استفاده مىشود. این لباس بلند است و شامل مقنعه یا روسرى هم مىشود. لباسهاى رسمى دیگرى هم در چین هست که مخصوص یک قشر خاص یا یک شهر است مثلاً لباسهایى نظیر یک بلوز بلند همراه با شلوار. بلوز و دامن و یک پیراهن بلند که آستینهاى گشاد دارد و کمربند بلندى هم دارد که در مراسمهاى سنتى از آن استفاده مىشود.
تعطیلات رسمى و اعیاد چه روزهایى است و مردم در این روزها به چه کارى مشغول مىشوند؟
روز ملى چین که برابر با اوّل اکتبر است، براى مردم کشورم روز مهمى است. در این روز مردم جشن مىگیرند و به شادى مىپردازند، در خیابانها و پارکها مراسم شادى برگزار مىکنند و همان جا غذا مىخورند. مراسم دیگر چین مربوط است به گرداندن اژدها که این عروسک بزرگ توسط دهها نفر گردانده مىشود و مراسم زیبایى است. تعطیلات رسمى در کشور من تعطیلات آخر هفته یعنى یکشنبه است که روز استراحت کارى است.
میناخانم، در کشورتان غذاهاى سنتى هم دارید؟
بله! غذاهاى سنتى بسیار لذیذ و خوشمزه که طریقه پخت آنها مخصوص است. یک نوع غذا داریم به نام «جاچى» که با پیاز و گوشت و پیازچه و هویج درست مىشود و غذاى مورد علاقه مردم کشورم است. غذاى دیگرى به نام «هوم سا» که با خمیر و گوشت درست مىشود به این ترتیب که گوشت و مخلفات و ادویه مخصوص را لاى خمیر مىگذارند و به صورت لولهاى مىپیچند و در روغن سرخ مىکنند. این غذا بسیار خوشمزه است و در اعیاد هم استفاده مىشود. یک غذاى دیگر هم داریم که با آب نارگیل و برنج درست مىشود؛ به این روش که نارگیل را چرخ مىکنند و آب آن را مىگیرند، نمک و فلفل و ادویه هم مىزنند و با برنج مىپزند. این غذایى است که اکثر مردم چین آن را دوست دارند. در جاهایى هم که کنار دریا است از گیاهان دریایى براى درست کردن سوپ استفاده مىشود.
چند شهر مهم کشورتان را نام ببرید.
شهر پکن که مرکز و پایتخت چین است. شهرهاى «شانگهاى»، «تین تسین»، «چونگ چین»، «کانتون» و بندرهاى مهمى مثل «تین تسین» در کنار خلیج «چیهلى»، بندر «کانتون» در کنار دریاى چین جنوبى و «لوتا» در کنار خلیج کره.
در کشور شما کارهاى دستى چه جایگاهى دارند و آیا با پیشرفت علم و تکنولوژى باز مردم سراغ کارهاى دستى و سنتى مىروند؟
کشور چین یک کشور با قدمت بسیار بالاست، طبیعى است که هنوز از زمان قدیم کارهاى دستى زیادى به جاى مانده که مردم آنها را دوست دارند و هنوز در وقت بیکارى به آنها مىپردازند، گاهى اوقات هم کارِ دستى، شغل اصلى آنها محسوب مىشود، چون این کارها آنان را با گذشته پیوند مىدهد و خیلى لذتبخش است. کارهاى دستى که مخصوصاً زنان به آن بسیار علاقهمندند مثل گلسازى، عروسکسازى و رومیزىهایى است که با دست درست مىشود و بسیار زیباست. گلدوزى و نقاشى از کارهاى مورد علاقه و زیباى زنان چینى است. کار هنرى که بسیار جالب و زیباست، بافتن لباسهاى پرنقش و نگار است. کار دیگرى هم که اکثر چینىها آن را خوب یاد گرفتهاند، ساختن کشتى، پرنده و حیوانات با کاغذ است که آنها را قیچى مىکنند و شکل بسیار زیبایى دارد.
زنان از لحاظ اجتماعى و سیاسى چه جایگاهى در چین دارند؟
چون زنان در جامعه چین پا به پاى مردان در حرکت و تکاپو هستند، تقریباً فرقى با هم ندارند و از حقوق و مزایاى متعادلى برخوردارند. در جامعه چین زنان فعال در زمینه فرهنگى و سیاسى زیادند. در انتخاب نماینده مجلس و رئیسجمهور شرکت مىکنند و گاهى این قدرت سیاسى را مىیابند که کاندیداى پستها و مشاغل سیاسى باشند. زنان سعى دارند که مشکلات مالى و غیر مالى را با دستهاى خودشان حل کنند و در این راه از درایت و کفایت خوبى برخوردارند.
مشکلات خانوادگى مثل طلاق چگونه حل مىشود؟
اگر زن و شوهرى توانایى ادامه زندگى را نداشتند و تصمیم به جدایى گرفتند، باید به دادگاه مراجعه کنند حتى اگر مسلمان، بودایى و ... باشند، دادگاه سخنان طرفین را مىشنود و اگر هر دو راضى بودند حکم طلاق را مىدهد. در صورت جدایى، توسط مرد مبلغى پول به زن داده مىشود. این مبلغ بستگى به درآمد مرد دارد. حضانت کودکان طبق توافق طرفین و دادگاه به یکى از والدین داده مىشود و اجبارى در این زمینه وجود ندارد.
به عنوان آخرین سؤال، خصوصیات مهم زن چینى را چه مىدانید؟
زنان کشور من بسیار مهربان هستند. گاهى اوقات که بستگان یا دوستان نیاز به کمک دارند از هیچ گونه کمکى دریغ نمىکنند و سعى دارند که به بهترین شکل کمک و یار همدیگر باشند، مثلاً اگر بدانند همسایهشان براى انجام کارى بیرون رفتهاند، براى کمک به فرزندانشان یا نگهدارى از آنان مىشتابند. این، ویژگى تمامى زنان چینى است.
* * *
با تشکر از خانم «آمنه جین یوهوا» که وقت خودشان را در اختیار ما قرار دادند، امیدواریم اقامت در ایران فرصت خوبى باشد تا نهایت استفاده را از تحصیلاتشان داشته باشند، براى وى و تمامى دختران خوب دنیا آرزوى شادى و پیروزى داریم.
