نوجوانان و قلدرى!
منبع: "ababaei @ persianview . com"
ترجمه: شهرام آبابایى
هر روز، قلدرى و ضعیفکشى هزاران نوجوان را آزار مىدهد. این موضوع نه تنها باعث نگرانى کودکانى شده که مورد آزار و قلدرى قرار گرفتهاند، بلکه همه افراد را نگران کرده است. با این همه، به دلیل آنکه والدین، معلمها و دیگر بزرگترها اکثراً از این موضوع مطلع نمىشوند، ممکن است ندانند چگونه آن را شناسایى و با آن برخورد کنند.
قلدرى در نوجوانان، یک معضل بزرگ
قلدرى، آزار و ضعیفکشى افراد توسط شخص یا گروهى از اشخاص قوىبنیهتر است که مىتواند به دو صورت برخورد فیزیکى یا اجتماعى اتفاق بیفتد. دو دلیل اصلى که ممکن است افراد مورد قلدرى قرار بگیرند، وضعیت اجتماعى و وضعیت ظاهرى آنان است. نوجوانان قلدر، کودکان یا نوجوانانى را هدف قرار مىدهند که سازگارى مورد نظرشان را ندارند و این عدم سازگارى مربوط به رفتار یا ظاهر افراد ضعیفتر مىشود و یا ممکن است به نژاد و دین آنان مرتبط باشد.
بعضى از نوجوانان قلدر به دیگران به صورت فیزیکى حمله مىکنند. هُل مىدهند، مشت و لگد مىزنند و یا حتى سوء استفاده جنسى مىکنند. برخى دیگر، از روشهاى حمله روانى مثل توهین لفظى براى تحریک دیگران استفاده مىکنند. به عنوان مثال نوجوانان دستهبندىهایى را ایجاد مىکنند و یا گروههاى مختلف تشکیل مىدهند و با طرد کردن افراد و یا با غیبت کردن در موردشان، آنان را مورد تحقیر قرار مىدهند (حملات روانى). گروهى نیز به مسخره کردن و دست انداختن همسن و سالان ضعیفتر خود مىپردازند (حملات لفظى). حملات لفظى مىتواند شامل ارسال پیامهاى اینترنتى یا پست الکترونیکى و یا حتى انتشار مطالب بر روى اینترنت نیز شود.
سنگدلى نهفته در عمل قلدرى نوجوانان، دردناکترین بخش این واقعیت است و باعث بروز حالات ترس و یا تأثیرات منفى در سلامت و تحصیل گردد. بروز مشکلات گوارشى همچون درد معده و اسهال (حساسیت روده و معده) ناشى از استرس وارد شده، از این جملهاند. مطالعات نشان داده است نوجوانانى که مورد بدرفتارى همسن و سالهاى خود قرار مىگیرند، در معرض خطر مشکلات روانى همچون افسردگى و آشفتگى هستند و ممکن است حتى به خودکشى فکر کنند. البته نوجوانان زورگو و قلدر، خود نیز در خطرند. قلدرى و زورگویى از نشانههاى خشونتاند و مىتوانند با گذشت زمان و رشد نوجوانان، از آنها افرادى خشن بسازند. آمارها نشان مىدهد که از هر چهار نوجوانى که در دوران مدرسه به عنوان قلدر شناخته مىشوند، تا سى سالگى حداقل یک بار مرتکب جرم شدهاند. البته باید گفت که برخى از این افراد نوجوان به علت اعمال و حرکاتشان، توسط همسن و سالان طرد مىشوند و به مرور دوستان خود را از دست مىدهند.
مردودى در امتحانات مدرسه و از دست دادن ارتباطهاى اجتماعى و هر آنچه مردم از آن لذت مىبرند، از دیگر اثرات رفتار خشن آنان است.
قلدر کیست؟
این رفتار مخصوص جنسیت خاصى نیست و هر دو گروه دختران و پسران را شامل مىشود. فرد قلدر مىتواند آدم خونگرم یا پرخاشگرى باشد و یا ممکن است در ظاهر آدم تودارى باشد، اما پنهانى و به صورت زیرکانه و از طریق روشهاى فریبکارانه و ناشناس، با طرح شایعات مخرب اهداف خود را هدف قرار دهد.
اغلب این افراد مشخصههاى مشترک دارند. علاقه وافرى به تسلط بر دیگران دارند و سعى مىکنند تا تمرکز و حواس دیگران را به خود معطوف کنند. لذا براى اینکه خود را جذاب و قدرتمند نشان دهند، دیگران را کوچک و خرد مىشمرند. البته رفتار برخى از این نوجوانان به دلیل تجربه تلخ گذشته در برخورد با فردى قوى و قلدر (حتى از اعضاى خانواده) است.
در بعضى موارد این افراد دچار اختلالات شخصیتىاند و توانایى درک مسائلى همچون گناه، همدلى، ترحم و یا ندامت را ندارند. این دسته از نوجوانان نیاز به دریافت کمک از طرف متخصصان سلامت روان (روانپزشک و یا روانشناس) دارند.
چه باید کرد؟
در برخورد با کودکان قلدر، بهترین روش حل مشکل، صحبت با والدین و یا بزرگتر مورد اعتماد است. در خصوص نوجوانان، مطرح کردن موضوع با والدین بستگى به شرایط قلدرى دارد.
یکى از این شرایط که به واسطه آن باید مشکل مطرح شود، خطر صدمات فیزیکى و
مصدومیت ناشى از رفتارهاى خشن و قلدرانه است. به دلیل مسکوت نگاه داشتن تهدیدها و حملات و مطرح نکردن آنها، بسیارى از نوجوانان دبیرستانى دچار صدمات شدید و حتى مرگ شدهاند و این سکوت تنها جسارت افراد قلدر و خشن را براى تکرار رفتارهاى خود را افزایش مىدهد. والدین، معلمان و مربیان مىتوانند بهترین روش را براى حل مشکل رفتارهاى خشن و خطرناک بیابند بدون آنکه نوجوان (نوجوانان) قلدر، از چگونگى فاش شدن موضوع مطلع گردد.
اگر مورد هجوم یا تهدید افراد قلدر قرار دارید و بیم آن را دارید که منجر به اعمال خشن شود، سعى کنید تنها نمانید و اوقات را با دوستان نزدیک خود بگذرانید. در هنگام طى مسیر منزل، به گروهى از دوستان و همسن و سالان خود بپیوندید و زمان شلوغى را براى تردد انتخاب کنید. در هنگامى که احساس مىکنید ممکن است مورد قلدرى دیگران قرار بگیرید، در تمام مدت نزدیک دوستان و همکلاسهاى خود باشید.
در ادامه، نکاتى را در خصوص چگونگى برخورد با قلدرىهاى کلامى و روانى یادآور مىشویم. این نکات در صورتى که با دوستان و همسن و سالان مطرح شود مىتواند باعث اطمینان از دریافت پشتیبانى از آنان گردد.
بىاعتناى به نوجوانان قلدر
مسلماً این روش، روش بزدلانه نیست و حتى گاهى از فرو بردن خشمتان، سختتر است. افراد قلدر در سایه واکنش دیگران، جسارت پیدا مىکنند. اگر شما به این نوع افراد بىاعتنایى کنید و خود را از آنان کنار بکشید، و یا به پیامها و نامههاى الکترونیکى آنان پاسخ ندهید، عملاً به آنان نشان دادهاید که اهمیتى برایشان قائل نیستید و دیر یا زود از تحریک و عصبانى کردن شما مأیوس مىشوند. محکم قدم بردارید و سر خود را بالا بگیرید. این گونه رفتار، (زبان بدن) شما را آسیبناپذیر نشان مىدهد.
غلبه بر خشم
آیا کسى وجود دارد که در برابر رفتارهاى قلدرانه خشمگین نشود؟ بروز خشم، هدف اساسى افراد قلدر است که در راه برانگیختن آن تلاش مىکنند. این افراد تمام سعى خویش را بر این معطوف مىکنند که بر احساسات و اعصاب دیگران کنترل داشته باشند.
اگر در وضعیتى قرار دارید که چارهاى جز روبهرو شدن با این افراد ندارید، با حوصله با آنان رفتار کنید. این روش مىتواند شما را از شر آنان خلاص کند. عصبانیت خود را به گونهاى دیگر (مثلاً ورزش) تخلیه کنید.
عدم برخورد فیزیکى
اگر به اجبار با فردى خشن و قلدر روبهرو شوید، از روشهاى برخورد فیزیکى و درگیرى بپرهیزید. این رفتار، نه تنها خشم شما را که همانا هدف این افراد است نشان مىدهد، بلکه ممکن است با عکسالعمل شدیدى نیز روبهرو شوید که قابل پیشبینى نخواهد بود.
گفتگو
گفتگو با مشاوران، معلمان و یا دوستان و هر کس که مىتواند پشتیبان شما باشد، مفید است. با گفتگو، ترس و سرخوردگى ناشى از برخوردهاى خشن و قلدرانه را کاهش مىدهید.
یافتن دوستان واقعى
اگر شایعات پیش پا افتاده و غیبتها، آزارتان مىدهند، تمام نکات فوق مىتوانند به شما کمک کنند. اما راهى وجود دارد که بیش از همه مىتواند به شما در کاهش دردها و انزوایتان یارى برساند. یک یا دو رفیق واقعىتان را بیابید و موضوع را با آنان در میان گذاشته و از احساستان با ایشان صحبت کنید. با این کار حقایق را در خصوص خودتان روشن مىکنید و مشخص مىکنید آنچه در باره شما مىگویند راست است یا نه!
شنیدن این جمله «من مىدانم تمام شایعاتى که در مورد شما گفته مىشود حقیقت ندارد و من به آنها توجهى نمىکنم» از یک دوست به شما این اطمینان را مىدهد که در اکثر اوقات مردم خود به کشف حقایق مىپردازند.
اگر خودت هم قلدر باشى چه باید بکنى؟
همه ما در شرایطى سخت قرار گرفتهایم و دچار احساسات مختلفى شدهایم. برخى براى رهایى از شرایطى که به آنها استرس، عصبانیت و یا ناکامى تحمیل مىکند، به دیگران پیله مىکنند تا با این کار توجه خود را از مشکل یا شرایط به وجود آمده منحرف کنند. این احتمال هم وجود دارد که در خانواده این گونه نوجوانان، نام گذاشتن بر افراد، ایجاد مزاحمت یا برخوردهاى فیزیکى، رفتارى عادى باشد. با وجود این، هیچ عذرى براى بروز رفتارهاى قلدرانه و زورگویى به همسن و سالها وجود ندارد.
اگر احساس مىکنید نمىتوانید در برابر وسوسهاى که شما را تشویق به قلدرى مىکند، مقاومت کنید، لازم است تا با افراد مورد اعتماد خود مشورت کنید. خود را جاى کسانى بگذارید که توسط شما مورد تمسخر قرار مىگیرند و یا آزار مىبینند. اگر نمىتوانید احساس دیگران را دریابید، از دیگرى کمک بخواهید تا به جاى فرد آزار دیده فکر کرده و احساسش را برایتان بیان کند.
رفتارهاى قلدرانه نتایجى منفى در بر دارد و در شخص احساس تیرهبختى را افزایش مىدهد. این احساسات نه تنها در افرادى که مورد زورگویى و قلدرى قرار گرفتهاند نمایان مىشوند، بلکه فرد زورگیر را نیز دچار مىکنند. مردم ممکن است از فرد قلدر بترسند اما براى او احترامى قائل نمىشوند. اگر دوست دارید تا دیگران به مشخصهها و قدرت شما پى ببرند و شما را به عنوان یک رهبر یا سرگروه بپذیرند، راهى را بیابید تا به قدرت و توانایىهاى خود بُعد مثبت ببخشید.
آیا واقعاً مىپسندید مردم شما را شخصى بدرفتار، نامهربان، بدزبان و حقیر بدانند؟ هیچ گاه براى تغییر دیر نیست، اگر چه در ابتدا تغییر الگوهاى بد رفتارى به نظر سخت مىرسند، از والدین خود بخواهید تا شما را در نیل به این تغییر راهنمایى کنند و مشاورتان باشند.
قلدرى در مدارس
اگر محیط محل تحصیل شما به بروز رفتارهاى قلدرانه کمک مىکند، تلاش براى تغییر آن سودمند خواهد بود. به عنوان مثال، ممکن است در مدرسه شما محلهایى وجود داشته باشند که قلدرهاى مدرسه از آنجا براى آزار دیگر دانشآموزان استفاده مىکنند، مثل راهپلهها یا گوشه حیاط که از دید ناظم و مسئولان مدرسه پنهان مىماند. دانشآموزان قلدر براى نشان دادن قدرت و جبروت خود به دیگران، رفتارهاى خود را در جمع دانشآموزان بروز مىدهند لذا بهترین فرصت براى سر جا نشاندن این نوع دانشآموزان، کمک گرفتن از جمع و تغییر فرهنگ رایج است. (برخى دانشآموزان از دیدن صحنههاى زورگویى به دیگران لذت مىبرند. باید سعى کنید تا این گونه افراد را از یک تماشاچى به فردى معترض به رفتار قلدرانه تبدیل کنید).
به دانشآموزان قلدر متذکر شوید رفتارشان غیر قابل پذیرش است و راهى براى آزار افراد دیگر وجود ندارد. [البته این نوع مقابله، در حالت گروهى مؤثرتر خواهد بود.]
بسیارى از دانشآموزان براى بیان اعتراض خود مردد هستند؛ زیرا این کار باعث مىشود تا توجه افراد قلدر را به سمت فرد معترض معطوف کند. بخصوص اگر فرد معترض از سرگروههاى جمع معترضان باشد. اما شانس شما این است که حضور دیگر دانشآموزان در کنارتان مانع از انجام رفتار خشن یا قلدرانه در مورد شما مىشود و حتى لحن و بیان آنها را تغییر مىدهد.
حرکت جمعى شما باعث مىشود تا دانشآموزان قلدر احساس کنند پایگاه مردمى خود را براى رفتارهاى ناشایستشان از دست دادهاند و حتى خود را آسیبپذیر مىیابند.
ایستادگى در برابر قلدرها، بهترین روش براى دور کردن آنها از شخص یا اشخاص هدف است. با این کار، با بیش از یک نفر روبهرو مىشوند و باید در یک زمان براى ترساندن یا آزار چند نفر اقدام کنند.
روش دیگر مقابله با این رفتار، طراحى و اجراى برنامههاى ضد خشونت در مدارس با همکارى اولیا و مسئولان مدرسه است.
