آنچه هر کودک براى داشتن سلامت روان به آن نیاز دارد
ترجمه: پرنده افشارى
براى پدر و مادر شناخت نیازهاى جسمى فرزندشان آسان است. مثل تغذیه، لباسهاى گرم به هنگام سرما، زمان خواب در ساعت مناسب. ولى نیازهاى روحى و احساسى کودک ممکن است مشخص نباشد. سلامت روانى کودک باعث مىشود تا بچهها خوب تفکر نمایند، پیشرفت اجتماعى داشته و مهارتهاى جدید را به خوبى بیاموزند. علاوه بر این، دوستان خوب و کلمات تشویقآمیز از جانب بزرگسالان همه براى کمک به پیشبرد اعتماد به نفس و ایجاد عزت نفس مهم بوده و نگرش او را نسبت به زندگى بهبود مىبخشد.
به کودکان محبت بدون قید و شرط نثار کنید
عشق، امنیت و پذیرش باید در قلب افراد خانواده باشد.کودکان نیاز دارند تا مطمئن شوند که عشق شما بستگى به اعمال آنها ندارد. اشتباهات و شکستها را باید انتظار داشت و پذیرفت. اعتماد در خانهاى رشد مىکند که مملو از محبت و توجه بىقید و شرط باشد.
اعتماد و عزت نفس کودکان راپرورش دهید
آنها را تحسین کنید
تشویق کودکان به برداشتن اولین قدمها و یا ترغیب توانایى آنها براى یادگیرى یک بازى جدید به بچهها کمک مىکند تا براى کشف و آموختن در باره محیطشان تمایل پیدا کنند. بگذارید کودکان در محیطى امن، که صدمهاى به آنها وارد نشود، بازى کنند و چیزهایى کشف نمایند. گاهگاهى با لبخند زدن و صحبت کردن به آنها اطمینان ببخشید. در فعالیت آنها شرکت داشته باشید. توجه شما در به وجود آوردن اعتماد به نفس و عزت نفس آنها مؤثر مىباشد.
اهداف معقول تعیین نمایید
بچههاى کوچک نیاز به اهداف واقعبینانه دارند که آرزوهاى آنها را با توانایىهایشان مطابقت دهد. بچههاى بزرگتر با کمک شما مىتوانند فعالیتهایى را انتخاب نمایند که توانایىهاى آنها را آزموده و اعتماد به نفسشان را زیاد نماید.
صادق باشید
شکستهایتان را از کودکان پنهان نکنید. براى آنها مهم است که بدانند همه ما اشتباه مىکنیم. این مسئله بسیار اطمینانبخش است که بدانند بزرگترها بىنقص نیستند.
از اظهار نظرهاى کنایهآمیز پرهیز کنید
اگر بچهاى در یک بازى مىبازد یا از امتحانى رد مىشود، توجه کنید که احساس او در باره این موقعیت چیست. کودکان ممکن است مأیوس شده و نیاز به گفتگویى تحرکبخش داشته باشند. بعداً وقتى آمادگى داشتند با آنها گفتگو کرده و به آنها اطمینان خاطر ببخشید.
بچهها را تشویق کنید که نه تنها تمام تقلاى خود را به کار گیرند و کار را به بهترین وجه انجام دهند بلکه از پیشرفت کار نیز لذت ببرند. فعالیتهاى جدیدى را که به کودکان کارهاى گروهى، اعتماد به نفس و مهارتهاى تازه را آموزش مىدهد امتحان کنید.
براى بازى وقت بگذارید
بچهها را به بازى کردن تشویق کنید
براى بچهها بازى فقط سرگرمى است. زنگ تفریح براى رشد آنان به اندازه غذا و مراقبت مهم است. زنگ تفریح به کودکان کمک مىکند تا خلاق بوده، مهارتهاى حل مشکلات را بیاموزند و کنترل شخصى را یاد بگیرند. بازىهاى سخت که شامل دویدن و فریاد زدن مىباشند نه فقط تفریح هستند، بلکه به بچهها کمک مىکنند تا از نظر جسمى و روانى سالم باشند.
کودکان به همبازى نیاز دارند
بعضى وقتها براى بچهها مهم است که زمانى را با همسن و سالان خود بگذرانند. از طریق بازى با دیگران کودکان توانایىها و ضعفهاى خود را کشف مىکنند و یاد مىگیرند که با دیگران کنار بیایند. براى بچهها برنامه مناسب از طریق همسایهها، گروههاى اجتماعى محلى، مدارس، پارک محل خود در نظر بگیرید.
والدین مىتوانند همبازىهاى خوبى باشند
در شادى او شریک شوید! نقاشى کردن و مانند آن با کودک فرصت خوبى را براى شما فراهم مىکند تا با او در محیطى آرام به گفتگو بنشینید.
بازى براى شادى
برنده شدن به اندازه شرکت کردن و لذت بردن از فعالیتها مهم نیست. یکى از مهمترین سؤالاتى که از بچهها مىپرسید باید این باشد که: «لذت بردى؟» نه «برنده شدى؟»
در جامعه هدفگراى ما فقط موفقیت و برنده شدن مورد توجه قرار مىگیرد. این طرز تلقى مىتواند براى کودکانى که با فعالیتهاى جدید مىآموزند و تجربه مىکنند مأیوسکننده باشد. براى بچهها شرکت کردن و لذت بردن مهم مىباشد.
استفاده از تلویزیون
سعى کنید از تلویزیون به عنوان پرستار کودک استفاده نکنید. براى کودکان برنامههاى خاصى را از تلویزیون انتخاب کنید. بعضى برنامهها علاوه بر سرگرمکنندگى آموزنده نیز مىباشند.
مدرسه باید نشاطانگیز باشد
شروع مدرسه رویدادى بزرگ براى بچهها است. «مدرسهبازى» مىتواند روشى مثبت براى دادن برداشتى کلى از زندگى در مدرسه به آنها باشد. سعى کنید آنها را در یک مهد کودک یا محیطى نظیر آن ثبت نام کنید تا فرصت با کودکان دیگر بودن و دوست پیدا کردن را برایشان فراهم آورید. کودکان مىتوانند اصول اولیه آموزشى، تصمیم گرفتن و با مشکلات کنار آمدن را بیاموزند.
راهنمایى مناسب و انضباط آموزنده فراهم نمایید
کودکان براى کشف و پیشبرد مهارتهاى جدید و عدم وابستگى نیاز به فرصت دارند در ضمن باید بیاموزند که رفتارهاى خاصى غیر قابل پذیرش بوده و آنها باید مسئول نتایج اعمال خود باشند.
کودکان به عنوان عضوى از خانواده باید از قوانین واحد خانواده پیروى کنند. به آنها راهنمایىها و انضباطى عرضه کنید که مناسب و دایمى باشند. بچهها این مهارتهاى اجتماعى را با خود به مدرسه و در نهایت به محیط کار مىبرند.
پیشنهادهایى براى راهنمایى و ایجاد انضباط
- محکم باشید؛ اما مهربان و واقعبین در انتظارات خود. بالندگى کودکان بستگى به محبت و تشویق شما دارد.
- مثال خوبى باشید؛ نمىتوانید از فرزند خود انتظار خویشتندارى و خوددارى داشته باشید در حالى که خود این گونه رفتار نمىکنید.
- از رفتار کودک انتقاد کنید نه خودِ او؛ به جاى اینکه بگویید «تو دختر یا پسر بدى هستى» بهتر است بگویید «کارى که انجام دادى بد بود».
- از غر زدن، تهدید کردن و رشوه دادن خوددارى کنید؛ بچهها یاد مىگیرند که نقزدنها را ندیده بگیرند. تهدید کردن و رشوه دادن نیز مؤثر نیست.
به بچهها دلایل اینکه چرا آنها را به انضباط عادت مىدهید و نتایج نهایى اعمال آنها چه خواهد بود را شرح دهید.
- در باره احساسات خود با آنها صحبت کنید؛ همه ما گاهگاهى عصبانى مىشویم. اگر شما «از کوره در رفتید»، در باره آنچه اتفاق افتاده بود با او صحبت کنید و دلیل عصبانیت خود را با او در میان بگذارید. اگر کار شما اشتباه بود، از او معذرت بخواهید.
به خاطر داشته باشید هدف، کنترل کودک نیست، بلکه کمک به او براى یادگیرى خویشتندارى مىباشد.
خانهاى امن و مطمئن آماده کنید
گاهى ترسیدن براى کودک مفید مىباشد. هر کسى در زمانى از زندگى خود از چیزى مىترسد. ترس و اضطراب نتیجه تجاربى است که آنها را درک نمىکنیم. اگر فرزندان شما ترسهایى دارند که از بین نمىروند و رفتار آنها را تحت تأثیر قرار مىدهد، اولین اقدام شما باید این باشد که
ببینید چه چیز آنها را مىترساند. محبت بورزید، صبور باشید و به آنها اطمینان خاطر ببخشید، نه اینکه انتقاد کنید. به یاد داشته باشید که ترس ممکن است براى بچهها واقعى باشد.
علایم ترس
ادا و اصولهاى عصبى، خجالت، کنارهگیرى و رفتار پرخاشگرانه ممکن است علایم ترسهاى بچهها باشد. تغییر در خوردن و خوابیدن طبیعى ممکن است نشاندهنده ترسى بیمارگونه باشد.
کودکانى که خود را به بیمارى مىزنند و یا همیشه اضطراب دارند، ممکن است مشکلاتى داشته و نیاز به توجه دارند.
ترس از مدرسه مىتواند بعد از یک رویداد تنشزا نظیر رفتن به منزل جدید، تغییر مدرسه و یا بعد از حادثهاى در مدرسه اتفاق افتد.
بچهها معمولاً بعد از مدتى در خانه ماندن به علت تعطیلات و یا بیمارى دوست ندارند به مدرسه برگردند.
چه موقعى نیاز به کمک هست
پدر و مادر و افراد خانواده معمولاً اولین کسانى هستند که متوجه مىشوند کودک مشکلاتى از نظر احساسى و رفتار دارد. مشاهدات شما به اضافه مشاهدات معلمان و سایر مراقبان باعث مىشود تا شما در جستجوى کمک براى فرزندتان باشید. اگر نسبت به مشکلى مظنون هستید و یا سؤالى دارید با متخصص کودکان مشورت کرده و یا با متخصص سلامت روان تماس بگیرید.
علایم هشداردهنده اختلالات روحى یا احساسى کودک
علایم زیر ممکن است نشاندهنده نیاز به ارزیابى و کمک تخصصى باشد:
* کوتاهى در انجام تکالیف مدرسه؛
* نمرههاى کم علىرغم کوشش زیاد؛
* اضطراب و نگرانى دایمى؛
* امتناع مکرر از رفتن به مدرسه یا شرکت در فعالیت بچهها؛
* بیشفعالى یا بیقرارى؛
* کابوسهاى دایمى شبانه؛
* پرخاشگرى و ناآرامى دایمى؛
* کجخُلقى همیشگى؛
* افسردگى، غم، زودرنجى.
سلامت روحى و جسمى فرزند شما هر دو مهم هستند
نیازهاى اولیه براى سلامت جسمى کودک:
- غذاهاى مغذى؛
- خواب و سرپناه کافى؛
- ورزش؛
- مصونیتها؛
- محیط زندگى سالم؛
نیازهاى اولیه سلامت روحى کودک:
- خانواده بامحبت و حامى؛
- فرصت براى صحبت کردن با خانواده؛
- فرصت براى بازى با کودکان دیگر؛
- امنیت و آرامش؛
- راهنمایى و انضباط مناسب.
منبع: -
نشریه National Mental Health Association
