صبحانه رمز سلامتى کودکان
شراره انصار
صبحانه معمولاً پس از 12 - 8 ساعت استراحت معده صرف مىشود و چون از آخرین وعده غذایى، میزان قند خون به حداقل رسیده است، بدن براى تأمین انرژى سلولى به قند خون احتیاج دارد. صرف صبحانه کالرى مناسب براى رژیم غذایى شما را تأمین مىکند و در حقیقت باعث مىشود که بدن شما، کالرى کمترى را از وعده غذایى بعد طلب کند.
تغذیه صحیح و متعادل، نه تنها پدیده رشد را میسر مىسازد و به تندرستى و طول عمر مىانجامد بلکه با تأثیر بر روى اعصاب و روان، سبب رشد فکرى و نمو نیروهاى روانى نیز مىگردد. تأثیر مستقیم تغذیه بر تندرستى انسان از دیرباز شناخته شده است. آنهایى که تغذیه صحیح داشتهاند از زندگى سالمتر و طولانىترى برخوردار بودهاند.
همان طور که انتخاب غذاى سالم براى داشتن یک زندگى سالم اجتنابناپذیر است، تنظیم وعدهها و میانوعدههاى غذایى نیز اهمیت زیادى دارد که در این میان صبحانه مهمترین وعده غذایى در روز است، چرا که سبب تجدید قواى بدن در اول صبح مىگردد.
صبحانه در حقیقت 20% از انرژى بدن را تأمین مىکند. البته گاهى افراد، صبحانه را براى جلوگیرى از عقب نماندن از کارهاى روزمره و برخى نیز به خاطر کاهش وزن حذف مىکنند در حالى که مشخص شده است این افراد احتمالاً چاقتر مىشوند چرا که براى جبران کمبود انرژى در طول روز، تنقلات بیشترى مصرف مىکنند.
نخوردن صبحانه نیرو و توانایى انجام فعالیتهاى فیزیکى و مغزى بدن را در ساعات میانى روز به شدت کاهش مىدهد. بنابراین افرادى که صبحانه را حذف مىکنند کمتر از کسانى که صبحانه مىخورند به سلامتى خود اهمیت مىدهند و در حقیقت کسانى که صبحانه مىخورند در مجموع زندگى سالمترى دارند.
اهمیت خوردن صبحانه
خوردن صبحانه اولین توصیه براى افزایش کارآیى مغز است. بررسىها نشان مىدهد که تغذیه در قدرت یادگیرى بخصوص در کودکان مؤثر است. به طورى که نخوردن صبحانه مىتواند موجب کاهش میزان یادگیرى آنان شود.
تمرکز حواس و میزان یادگیرى در افرادى که صبحانه نمىخورند، به دلیل پایین افتادن قند خون مختل مىشود. در شرایط ناشتایى کوتاهمدت طبیعى، گلوکز خون در سطحى ثابت نگه داشته مىشود که بر عملکرد مغز لطمه وارد نشود و اگر مدت زمان ناشتایى طولانىتر باشد، نگهدارى قند خون در سطحى که مغز قادر به فعالیت طبیعى خود باشد دشوارتر شده و در نتیجه یادگیرى و تمرکز حواس مختل مىشود.
نخوردن صبحانه در صورتى که ادامه پیدا کند و تبدیل به عادت شود، علاوه بر کاهش یادگیرى باعث کمبود دریافت مواد مغذى روزانه فرد مىشود که البته این کمبود در وعدههاى دیگر جایگزین نمىگردد.
نخوردن صبحانه باعث کمبود انرژى، پروتئین، ویتامینها و مواد معدنى مانند کلسیم، فسفر و آهن در بدن مىشود.
خوردن صبحانه مىتواند به تثبیت میزان قند خون که اشتها و انرژى را تنظیم مىکند یارى رساند. کودکانى که صبحانه مىخورند در طول روز کمتر گرسنه مىشوند و بنابراین از زیادهروى در خوردن پرهیز خواهند کرد.
مصرف صبحانه سبب رسیدن مواد مغذى و انرژى به بدن مىشود و افرادى که صبحانه مصرف مىکنند، انرژى بیشترى دارند.
البته اگر خوردن صبحانه تأکید داریم منظور صبحانه سالم است چرا که بعضى از بچهها عادت دارند روزشان را با خوردن بیسکویت و شکلات شروع کنند که اصلاً صبحانه سالمى به حساب نمىآید.
تأثیر صبحانه بر کودکان
مطالعات نشان مىدهد خوردن صبحانه به کودکان کمک مىکند آمادگى ذهنى بهترى براى رفتن به مدرسه و حضور در کلاس درس داشته باشند اما گاه کودکان از مصرف صبحانه کامل صرف نظر مىکنند تا هر چه سریعتر به مدرسه برسند، این دسته از بچهها ممکن است که مدت طولانى را بدون غذا بگذرانند که نتیجه آن کمبود تمرکز در طى صبح و احساس خستگى و سردرد است. این عمل خود، به مصرف قطعات شکلات، بیسکویت و چیپس منجر مىشود. بررسىها نشان مىدهند که وقتى کودکان بدون صرف صبحانه به مدرسه مىروند، کمتوجه، زودرنج و بىحالتر هستند. ترک خانه بدون خوردن صبحانه به از دست رفتن قواى تمرکز در ساعات پایانى صبح و به از دست دادن انرژى براى فعالیتها و احساس زودرنجى در آنها مىانجامد.
کودکانى که عادت به خوردن صبحانه ندارند، با گذشت چند ساعت از روز میزان قند خونشان کاهش یافته و از نظر عضلانى نیز زودتر احساس خستگى مىکنند. چنین دانشآموزانى نمىتوانند به خوبى روى مطالب تمرکز کنند و چنانچه به بازى بپردازند، کارآیى مناسبى نخواهند داشت. اگر والدین در صدد ترک این عادت نباشند فرزندانشان در بزرگسالى نیز میل به خوردن صبحانه نخواهند داشت.
چه غذاهایى براى صبحانه مناسب است؟
صبحانه حتماً شامل شیر، پنیر، کره و مربا نیست بلکه میوهها و آب میوههاى طبیعى و تازه و غذاهایى مانند فرنى، شیربرنج، حلیم و عدسى که از ارزش غذایى بالایى برخوردارند نیز مىتوانند به عنوان یک صبحانه سالم و قوى تلقى شوند.
همچنین غذاهایى مانند نان و پنیر و گردو، نان و تخممرغ، نان و کره و مربا به همراه یک لیوان شیر یک صبحانه مغذى و سالم به شمار مىرود.
صبحانه در کشورهاى مختلف
در نقاط مختلف دنیا از مواد غذایى متفاتى براى تهیه صبحانه استفاده مىکنند. نان در همه جاى دنیا جزو جدایىناپذیر میز صبحانه مىباشد. معمولاً انواع نان به همراه پنیر، تخممرغ، کره و مربا، حبوبات، انواع میوه و آب میوه به عنوان صبحانه مصرف مىشود.
در انگلستان، گوجهفرنگى، قارچ، ماهى و پودینگ به لیست غذاهاى صبحانه افزوده مىشود.
در چین مردم معمولاً از برنج پخته استفاده مىکنند.
در ایران، صبحانه سنتى معمولاً شامل نان و پنیر و چاى شیرین است.
در کشور کره، وعده صبحانه با وعدههاى دیگر هیچ تفاوتى در مواد استفاده شده ندارد.
حال با توجه به اهمیت صبحانه و تأثیر آن بر کودکان ذکر برخى نکات در خصوص عادت دادن کودکان به خوردن صبحانه ضرورى به نظر مىرسد:
1- سعى کنید کودک را صبحها کمى زودتر بیدار کنید تا وقت کافى براى خوردن صبحانه داشته باشد.
2- اگر کودک صبحها احساس گرسنگى نمىکند با مقدار کم صبحانه، یک لقمه کوچک یا یک لیوان آب میوه شروع کنید.
3- اگر کودک به خوردن صبحانههاى سنتى مانند پنیر علاقه ندارد سعى کنید برایش خامه و یا مربایى را که دوست دارد تهیه کنید. خوردن ماست، میوه، شیر، کیکهاى خانگى هم از مواردى است که اگر امتحان کنید نتیجهبخش خواهد بود.
4- سعى کنید صبحانه را همراه کودک آماده کنید چرا که در این صورت این کار براى او به یک ماجراى بامزه تبدیل مىشود، به این ترتیب کودکان عادت غذایى صحیحى را کسب مىکنند.
5- با کمى حوصله و سلیقه میز صبحانه را متنوعتر بچینید.
6- از روزهاى تعطیل هم غافل نشوید و همه با هم سر میز صبحانه بنشینید و به صبحانه هم مثل وعدههاى غذایى دیگر براى دور هم جمع شدن اهمیت دهید.
و در پایان یادآور مىشویم که:
1- صبحانه فقط به کره و پنیر محدود نمىشود. اگر کمى خلاق باشید مىتوانید با امکانات موجود، بهترین میز صبحانه را بچینید.
2- نخوردن صبحانه نه تنها موجب کاهش وزن نمىشود بلکه کنترل رژیم غذایى را سختتر نیز مىکند.
3- با نخوردن صبحانه مواد معدنى لازم به بدن نمىرسد که این مهم را نمىتوان با وعده غذایى بعد جبران کرد.
4- نخوردن صبحانه باعث مىشود که بدن شما سعى کند مواد غذایى لازم را از وعده غذایى بعد تأمین و ذخیره سازد که خود موجب چاقى مىشود.
منابع: -
1- مهندس حلمسرشت، پریوش، مهندس دلپیشه، اسماعیل، «اصول تغذیه و بهداشت مواد غذایى».
2- http: //daneshnameh. roshd.ir
3- http: //news. iransalamat. com/ orchives.
