محیط کارى و تبعیض‏ها علیه زنان مسلمان و سیاهپوست‏

نشریه: مسلم نیوز - انگلستان‏
ترجمه: فریبا لاهوتى اشکورى‏

اشاره:

بیان وضعیت زنان در کشورهاى غربى موضوع اجتماعى و قابل نقد است که مى‏تواند زمینه‏ساز کسب تجربه و بهبود وضعیت زنان در سایر کشورها از طریق کاهش آزمون و خطا و بهره‏مندى از تجربه‏هاى موجود باشد، اما متأسفانه نقادى‏ها در این زمینه بسیارى مواقع دستاویز مسائل سیاسى شده و کارآیى لازم را از دست مى‏دهد.
نوشته زیر که در آخرین شماره نشریه پرتیراژ مسلم نیوز در انگلستان به چاپ رسیده نشان مى‏دهد در کشورهاى پیشرفته صرف نظر از تبعیضاتى که بین زنان و مردان به اعتراف خود آنان وجود دارد، «زن+مذهب» و «زن+رنگ تیره‏پوست» بهانه محکمى براى اعمال تبعیض است. اما ذکر این نکته مفید است که: تبعیض در کشورهاى غیر اسلامى بد است و در کشورهاى اسلامى بسیار بدتر. نقد تبعیض به هر شکل آن در سایر کشورها تأکیدى است بر اینکه انتظار مى‏رود در کشورهاى اسلامى مانند ما به طریق اولى‏ تبعیضى واقع نشود، چه میان زنان و چه میان انسان‏ها اعم از زنان و مردان.

* *

تبعیض‏هاى جنسیتى، نژادى و مذهبى در محیطهاى کارى‏

زنان مسلمان در اروپا از نظر تحصیلات آکادمیک و دانشگاهى در موقعیت بسیار ممتازى قرار دارند، اما به رغم تلاش آنان در کسب دانش و تخصص‏هاى مختلف متأسفانه در محیطهاى کارى با نوعى تبعیض جنسیتى، نژادى و مذهبى روبه‏رو هستند. آنان به دلیل وجود تبعیض جنسیتى در ادارات و شرکت‏ها، براى به دست آوردن فرصت‏هاى مناسب شغلى عملاً با مشکل روبه‏رو مى‏شوند.
کمیسیون برابرى فرصت‏هاى شغلى در اروپا اخیراً گزارشى را به چاپ رسانده است که در آن با موشکافى به وضعیت تبعیض‏آمیز زنان پاکستانى و بنگلادشى و نیز زنان سیاه کارآئیب پرداخته شده و انواع تبعیض‏هاى ناروا بر آنان در محیط کار مورد اشاره قرار گرفته است. طى این گزارش، کمیسیون نامبرده مطالعه دقیقى را بر روى زنان و دختران مسلمان در سنین 16 تا 24 سال انجام داده و نتایج تأسف‏بار و هشداردهنده آن را گوشزد کرده است.
به رغم کسب تحصیلات آکادمیک در سطوح بالا از سوى زنان مسلمان و زنان منطقه کارآئیب و نیز ارزیابى‏هاى خوبى که از سطح دانش ایشان به عمل آمده، متأسفانه آنها در محیط کار به نسبت جمعیت همتایان سفید و غیر مسلمان خود از فرصت‏هاى مساوى بهره‏مند نیستند. نکات بارز این گزارش به منظور روشن شدن موضوع به شرح زیر ارائه مى‏شود:
- براساس آمار گزارش فوق، زنان مسلمان و زنان سیاهپوست کارآئیب به نسبت جمعیت به میزان یک چهارم زنان سفیدپوست به کار گرفته مى‏شوند.
- بیش از 17% این زنان تحت مصاحبه‏هاى سخت و گزنده و اغلب با نگاه تبعیض‏آمیز جنسیتى قرار گرفته و در نهایت به کار گرفته نمى‏شوند.
- 20% از زنان مسلمان در صورت به کار گرفته شدن، در سطوح پایین‏تر از تخصص خود به کار گرفته مى‏شوند، در صورتى که این آمار براى زنان سفیدپوست 10% است.
- فرصت ارتقاى شغلى براى زنان سفیدپوست به مراتب بیشتر از زنان مسلمان و یا سیاهپوست است. در گزارش مذکور درصد زنان سفیدپوست در شغل‏هاى حساس و رده بالا به مراتب بیش از زنان مسلمان و سیاهپوست است و ایشان در شغل‏هاى پایین‏تر مشغول به کار هستند.
- بیش از 90% زنان مسلمان در محیط کار نه تنها با تبعیض‏هاى ناروا روبه‏رو هستند بلکه از نظر مالى نیز نسبت به زنان سفیدپوست مورد تبعیض قرار گرفته‏اند. به طورى که زنان مسلمان ابراز مى‏دارند به رغم انجام امور محوله به بهترین وجه، باز زنان سفیدپوست در موقع ارتقاى شغلى مقدم بر آنها بوده‏اند. همچنین اظهار داشته‏اند تلاش‏هاى کارى ما با بى‏تفاوتى مسئولان روبه‏رو مى‏شود.
کمیسیون برابرى فرصت‏هاى شغلى در این گزارش تصریح کرده است که مى‏بایست تلاش‏هاى زیادى را انجام داد تا از مجارى قانونى براى رفع این تبعیض‏ها اقدام شود. کمیسیون مذکور بر سه راهکار براى پرهیز از این تبعیضات و مقابله با آن تأکید کرده است:
1- پرهیز از جنسیت‏نگرى در محیطهاى کارى؛
2- برطرف کردن موانع به کارگیرى زنان مسلمان و آسیایى در محیطهاى کارى؛
3- رفع موانع و تبعیض‏هاى نارواى ایدئولوژیک و دینى.
تهیه و انتشار گزارش مورد بحث به همراه پیشنهاداتى براى حل این معضل، مورد اقبال عمومى زنان مسلمان و آسیایى قرار گرفته است. در این مرحله تغییر وضعیت موجود البته بستگى تام به تلاش‏هاى کمیسیون مورد نظر براى قانونمند کردن موضوع در سطح دولتى دارد. به طورى که مقامات دولتى متقاعد شوند این تبعیض‏ها باید یک بار براى همیشه از بین برود. اگر چه تنها نمى‏توان به وضع قوانین ضد تبعیض خشنود بود و مى‏بایست از اجراى آن در بخش‏هاى دولتى و خصوصى نیز اطمینان یافت؛ مسئله‏اى که نمى‏توان چندان به آن امیدوار بود.