چاقی و کاهش وزن

داشتن وزن مناسب برای تأمین سلامتی ضروری است. بنابراین افراد دارای اضافه وزن یا چاق باید سعی کنند که وزن خود را کاهش دهند.

چاقی به معنی ذخیره شدن چربی اضافی در بدن است. اگر مقدار غذایی که خورده می شود بیش­تر از میزانی باشد که بدن برای ایجاد انرژی مورد نیاز خود مصرف می­کند، غذای اضافی به صورت چربی دریافت و ذخیره می­شود و منجر به چاقی می­گردد.

معمولاً چاقی به علت ازدیاد مصرف غذاها به وجود می­آید. در بعضی موارد نادر، اختلالات غده­های مترشح داخلی موجب بروز چاقی می­شود. هم­چنین چاقی ممکن است در اثر فشارهای روحی به علت عدم کنترل اشتها و پرخوری با منشأ روانی،  ایجاد شود.

ذخیره­ی چربی در بدن هر فرد بستگی به تعداد یاخته­های چربی دارد. هرچه تعداد این یاخته­ها بیش­تر باشد، ظرفیت ذخیره­ی چربی در بدن بیش­تر خواهد بود.

ازدیاد یاخته­های چربی در سال­های اول عمر و دوران بلوغ انجام می­گیرد. بنابراین تغذیه­ی متعادل کودکان و نوجوانان در پیش­گیری از چاقی در سنین بالا باید مورد توجه قرار گیرد.

به منظور پیش­گیری از چاقی علاوه بر اجتناب از مصرف زیاد غذا، در انتخاب مواد غذایی نیز باید دقت کرد و در مصرف غذاهای شیرین و چرب محتاط بود.

برنامه­ی کاهش وزن

همیشه پیش­گیری بهتر از درمان است. پس باید تأکید بیش­تری بر پیش­گیری از چاقی نمود چون معمولاً فقط 5 درصد افرادی که وزن خود را با رژیم غذایی کم می­کنند قادر به حفظ وزن مطلوب هستند.

یک برنامه­ی کاهش وزن زمانی موفق است که فرد بتواند حداقل 3 تا 5 سال در وزن به دست آمده باقی بماند. در برنامه­ی کاهش وزن موفق و علمی نکات زیر باید در نظر گرفته شود.

* برنامه­ی رژیم غذایی باید طوری تنظیم شود که هر 6 گروه غذایی را در حد مورد نیاز تأمین نماید. لیکن مواد غذایی باید از منابع کم چربی یا بدون چربی انتخاب شوند.

* کاهش وزن، آرام و یک­نواخت باشد به طوری که فرد حدود 5/0 تا 1 کیلو­گرم وزن در هفته از دست بدهد.

* برنامه باید طوری تنظیم شود که تا حد ممکن فرد احساس گرسنگی و بی حالی نکند، ممکن است یک مکمل ویتامین و املاح مورد نیاز باشد.

* در برنامه، غذاهایی گنجانده شود که به راحتی در دست­رس باشند. هیچ غذایی اثر جادویی برای کاهش وزن ندارد.

* در برنامه­ی غذایی، تصحیح عادات غذایی به صورتی باشد که فرد بتواند به تنهایی آن­ دنبال کند.

* در برنامه­ی کاهش وزن مناسب، فعالیت­هایی که تن­درستی فرد را بهبود بخشند باید تشویق شوند، از جمله فعالیت های جسمانی منظم، استراحت کافی، روش های کاهش استرس و شیوه­ی زندگی سالم توصیه می شود.

* حتماً در طول برنامه از مشاوره­ی پزشک یا کارشناس تغذیه استفاده شود.

منابع :

1- امیدوار، نسرین و هم­کاران"تغذیه و بهداشت مواد غذایی"شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران، 1384.

2- مهندس حلم سرشت، پریوش، مهندس دل پیشه، اسماعیل"اصول تغذیه و بهداشت مواد غذایی"انتشارات چهر، چاپ سوم، 1379.