در پرستاری از نوزادتان حرفه‌ای باشید

«چگونه می‌توان یک مراقب و پرستار حرفه‌ای بود؟ از اولین حمام کردن

نوزاد، تا آرام کردن کودکی که مدام جیغ می‌زند، همه چیز را در این مقاله خواهید آموخت»

در هنگام بارداری مادران جوان تصویری هیجان‌انگیز و رازآلود از مادری کامل را در نظر دارند. مادری در حال بغل گرفتن و تکان دادن کودکی آرام و ساکت در جلوی پنجره‌ای به هنگام غروب آفتاب و در حال زمزمه کردن لالایی با صدایی آرام و دل­نشین. کودک در لباسی زیبا و با چشمانی درخشنده به شما خیره شده و لبخندی محو بر لبان دارد. کودک پس از لحظاتی در آغوش شما به خواب می‌رود. آرام و راضی.

اما، یک‌باره نوزاد اولین اجرای خود را به نمایش می‌گذارد. شما با واقعیات زندگی با یک نوزاد که اغلب مانند تصویری که در ذهن داشتید منطبق نیست برخورد می‌کنید. یقیناً شما لحظاتی را نیز با کودک­تان خواهید داشت که مانند تصورات قبلی شما هستند، اما به احتمال زیاد شاهد صحنه‌هایی نیز خواهید بود که اصلاً انتظار آن را نداشتید. موقعیت‌هایی پیش می‌آیند که از کنترل شما خارج هستند و شما مایلید از آن­ها خلاص شوید. نگران نباشید، به شما خواهیم گفت تا هشت مورد از مهم‌ترین وظایف مادری را در ابتدای تولد نوزاد انجام دهید.

1. آرام کردن نوزاد گریان

خیلی زود شما دلایل مختلف گریه‌های فراوان نوزادتان را کشف می‌کنید و یاد می‌گیرید چگونه نسبت به آن­ها واکنش نشان دهید. تا آن زمان مطمئن شوید که نوزاد احساس سرما یا گرمای فوق العاده نمی‌کند و گرسنه نیست و یا نیاز به تعویض پوشک ندارد. بعد از آن این روش‌ها را برای آرام کردن نوزاد امتحان کنید.

- به او شیر بدهید یا با شیشه او را تغذیه کنید. حتی اگر گرسنه نباشد مکیدن می‌تواند او را کمی آرام‌تر کند.

- تکان دادن یا راه رفتن در حالی که او را در آغوش گرفته‌اید می‌تواند برای نوزادتان آرام بخش باشد. حتی می‌توان در این حالت با او حرف زد یا برایش لالایی خواند.

- سر یا شکم او را به آرامی نوازش کنید و یا تمام بدن او را با ملایمت ماساژ دهید.

- با دست آهسته به پشت او بزنید تا مبادا نیاز به آروغ زدن داشته باشد.

- او را از خانه بیرون ببرید. هوای تازه و تغییر محیط اغلب می‌توانند ترفندهای مؤثری باشند.

- آرام باشید، ناامید نشوید. صدای خود را پایین بیاورید. آهسته‌تر حرکت کنید و در یک اتاق کم ‌نور او را در آغوش بفشارید.

توصیه­ی کارشناسان این است که نوزاد را در بالاپوش گرم و راحت بپیچید و او را در آغوش خود به آرامی به طرف جلو و عقب حرکت دهید و صداهایی ساکت­کننده که به بلندی گریه­ی کودک باشد درآورید. در ضمن بگذارید به سینه­ی شما، شیشه یا پستانک مک بزند. مکیدن یک انگشت تمیز نیز در این مورد می‌تواند مؤثر باشد.

2. مواظب بند ناف نوزاد باشید

دارویی که در بیمارستان در محل گره زدن بند ناف مالیده‌اند برای جلوگیری از عفونت است. اما با این وجود تا زمانی که بند ناف نیفتد نیاز است که تمیز و خشک نگه­داشته شود. (معمولاً تا دو یا سه هفته بعد از تولد بند ناف می‌افتد). در ضمن از پوشک‌هایی استفاده کنید که در محل ناف شکاف داشته و یا خود پوشک را در آن محل تا بزنید. تمیز کردن محل بند ناف با الکل هر بار هنگام تعویض پوشک به زودتر افتادن آن کمک می‌کند. برای این کار پوست را کمی کنار کشیده و اطراف آن را با پارچه­ی نخی آغشته به الکل تمیز نمایید. در مورد نیاز به استفاده از الکل از متخصص اطفال سؤال کنید.

اگر هنگام نگاه کردن به بند ناف نوزادتان احساس ناراحتی می‌کنید، نگران نباشید، اکثر مادران جوان این‌گونه هستند و از دست زدن به بند ناف واهمه دارند. در حالی که این کار دردی برای نوازد ندارد.

3. حمام کردن

مادامی که شما توجه خاص به تعویض پوشک نوزاد و تمیز نگهداشتن محل استفاده­ی آن دارید،  دو یا سه بار حمام کردن در هفته کافی است (مگر این که در آن ناحیه سوختگی ناجوری وجود داشته باشد.)

هنگام حمام کردن چه با استفاده از اسفنج و چه هنگام قرار دادن نوزاد در وان یا لگن شستشو، از گرم بودن اتاق مطمئن باشید و سپس لباس‌های او را درآورید. برای اندازه‌گیری دمای آب از ناحیه­ی داخلی مچ دست یا آرنج استفاده کنید. تمام وسایل مورد نیاز مانند حوله­ی کلاه‌دار، صابون، شامپو و لیف شستشو را در دست­رس خود قرار دهید. هنگام حمام کردن مراحل زیر را به ترتیب و با دقت انجام دهید.

- نوزاد را به آرامی و آهسته در وان یا لگن شستشو قرار دهید. دست خود را دور بدن او حلقه کنید و زیر بغل او را محکم نگه دارید. اگر نوزاد وحشت‌زده است به آرامی با او صحبت کنید. صورت او را فقط با آب ساده بشویید. سپس از تمیزترین قسمت شروع کنید. ناحیه­ی قرارگرفته در داخل پوشک را برای آخر سر بگذارید. برای شستن این قسمت‌ها می‌توانید از صابون استفاده کنید. به چین‌خوردگی‌های زیر گردن، زیر بازوها و مفاصل کودک توجه خاص داشته باشید. این نواحی مستعد جوش‌های پوستی هستند. برای جلوگیری از سرما خوردن نوزاد، شستن سر او را به آخرین مرحله موکول کنید.

از آن جایی که بعضی از کودکان از ماساژ بعد از حمام لذت می‌برند، این کار را انجام دهید. استفاده از روغن و لوسیون لزومی ندارد. علاوه بر این بسیاری از پزشکان نسبت به استفاده از پودر هشدار می‌دهند چون ممکن است کودک آن را استنشاق کند.

4. کوتاه کردن ناخن‌های نوزاد

ناخن‌های نازک ولی بسیار تیز نوزاد قبل از مرخص شدن از بیمارستان باید کوتاه گردد. آیا می‌ترسید ممکن است کودک را مجروح کنید؟ می‌توانید از قیچی‌های مخصوص که نوک گردی دارند و اختصاصاً برای این کار طراحی شده‌اند استفاده کنید. از آن‌جا که نوزادان تمایل به، به هم فشردن مشت خود دارند، سعی کنید در هنگام خواب ناخن‌ها را کوتاه کنید.

5. مواظب آلت تناسلی نوزاد باشید

بعد از ختنه کردن، آلت تناسلی در تنزیب (گاز) استریل آغشته به وازلین به مدت 24 تا 48 ساعت پیچیده می‌شود. وقتی تنزیب را عوض می‌کنید حتماً از وازلین استفاده کنید تا هرچه زودتر درمان یابد. معمولاً طول درمان حدود یک هفته است. این عمل محل را در مقابل ادرار و مدفوع محافظت می‌کند و مانع تماس پوشک با سر آلت تناسلی می‌گردد.

6. لباس راحت به نوزاد بپوشانید

کارشناسان می‌گویند معمولاً لباس نوزاد باید یکی بیش از تعداد لباسی که شما می‌پوشید، باشد. اگر سینه یا شکم نوزاد سرد باشد و یا بلرزد، ممکن است لباس کافی به تن نداشته باشد. با لمس کردن دست یا پا نمی‌توان اظهارنظر درستی کرد چون ممکن است این سردی در نتیجه­ی سیستم آرام گردش خون او باشد. در مورد گرما معمولاً نوزادان تعریق زیادی ندارند ولی گردن مرطوب آن­ها می‌تواند نشانه‌ای از احساس گرمای آن­ها باشد. نفس‌های تند نیز علامت گرمای بیش از حد است.

پوشاندن بیش از حد لباس به نوزاد و پیچاندن او در لحاف کلفت و سنگین هنگام خواب اغلب یکی از عوامل مرگ نوزادن در خوابست که آن را (SIDS) می­گویند یعنی سندرم مرگ ناگهانی نوزاد. بهتر است هنگام خواب لباس کمتری به نوزاد پوشانده و پتوی سبک‌تری روی او بیاندازید و در عوض دمای اتاق را کمی بالا ببرید.

7. حواس­تان به پوشک کثیف باشد

طبق نظر کارشناسان اگر نوزادی در 15 روز اول زندگی، در طی 24 ساعت، حداقل 6 پوشک خیس کرده باشد، می­تواند نشانه­ی تغذیه­ی کافی او باشد. میزان تخلیه­ی روده در نوزادان تفاوت دارد. متخصصین می‌گویند نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند در طی روز دو یا سه بار اجابت مزاج می‌کنند و ممکن است بین یک بار در روز یا هر چهار روز یک بار تغییر کند. به عقیده­ی آن­ها تا زمانی که مدفوع کودک به شکل گلوله‌های کوچک سفت‌ نباشد، - که نشانه یبوست است - همه چیز طبیعی است. در مورد کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، بعضی از آن­ها ممکن است بعد از هر بار شیر خوردن نیاز به اجابت مزاج داشته باشند و بعضی دیگر هرچند روز یک بار نیاز به دفع پیدا کنند. این حالت نیز عادی است. مدفوع نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند می‌تواند قهوه‌ای، زرد یا سبز باشد، در حالی که نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند معمولاً مدفوع زرد و دانه دانه دارند.

8. بررسی درجه­ی حرارت بدن

برای نوزادان از یک درجه­ی حرارت زیر بغلی یا مقعدی استفاده کنید. برای اندازه‌گیری درجه­ی حرارت بدن از طریق مقعد، انتهای درجه­ی تب را با وازلین چرب کرده و نوک آن را به اندازه 5/2 سانتی­متر در مقعد کودک فرو ببرید و آن را محکم نگه­دارید تا صدای بیب بیب کردن را بشنوید.

طبق نظر کارشناسان وقتی دمای بدن نوزاد از طریق دهان بیش از 38 درجه­ی سانتی‌گراد باشد نشان دهنده­ی تب اوست. اگر می‌خواهید معادل دمای دهانی او را به دست آورید، از دمای مقعد یکی کم و به دمای زیر بغل یکی اضافه کنید. در دمای بیش از 38 درجه به پزشک مراجعه کنید.

منبع: مجله   hood Parent       July 2009