خانه و خانه داری/ناگفته‌هایی درباره‌ی روغن کانولا

اصل و ریشه­ی کانولا

کانولا گونه­ی تغییر ژن داده­ی «منداب» یا «شلغم روغنی» است که توسط پژوهش­گران کشاورزی کانادایی به خاطر کیفیت­های غذایی، به­خصوص مقدار کم چربی اشباع­شده­ی آن، کشت شده است.

در سال 1956 خواص غذایی روغن دانه­های منداب یا شلغم روغنی مورد سوال واقع شد؛ به­خصوص در ارتباط با میزان بالای اسیدهای چرب1 موجود در آن.

در اوایل دهه­ی شصت، محققان کشاورزی کانادا مقدار اسیدهای چرب این گیاه را کم کردند و این عمل مورد تایید وزارت رفاه و سلامت کانادا قرار گرفت. صنایع روغن­کشی نیز واکنش نشان داده، پذیرفتند که در محصولات غذایی خود 5 درصد از میزان اسیدهای ذکرشده را کم کنند و به این تربیب دانه­ی کانولا و روغن آن مورد استفاده قرار گرفت.

بر ساقه­ی هر بوته­ی گیاه کانولا گل­های زیبای زردرنگی رشد می­کنند که آن­ها به نوبه­ی خود غلاف­هایی را تولید می­کنند که از نظر شکل ظاهر، مانند غلاف نخود است. در داخل غلاف، دانه­های گرد ظریفی وجود دارند که برای به دست آوردن روغن کانولا آن­ها را تحت فشار قرار می­دهند. تقریبا 40 درصد هر دانه تبدیل به روغن می­شود. پس­مانده­ی این دانه­ها به علت داشتن میزان پروتئین بالا به مصرف غذای دام و حیوانات اهلی می­رسد.

زادگاه و محل رویش کانولا

کانولا ابتدا در مناطق غربی کانادا و سپس در آنتاریو و شمال غربی اقیانوس آرام کشت می­شد. هم­اکنون در شمال و جنوب غربی و شمال غربی ایالات متحده­ی آمریکا و کشورهای دیگر نظیر ممالک اروپایی و استرالیا نیز عمل می­آید.

منداب را نمی­توان به جای کانولا به کار برد. در کانولا استانداردهای کیفیتی خاصی وجود دارد و محصولاتی که این استاندارد را رعایت نکنند نمی­توانند از برچسب کانولا استفاده نمایند. بعضی از محصولات غذایی که دارای برچسب «روغن گیاهی» هستند ممکن است شامل روغن کانولا هم باشند. کلمه­ی «روغن گیاهی» روی یک برچسب به تولیدکنندگان اجازه می­دهد که از روغن­های دیگر نیز استفاده کنند بدون آن که برچسب را عوض نمایند.

اهمیت چربی در رژیم غذایی

وقتی در مورد رژیم غذایی صحبت می­کنیم رعایت اعتدال یک کلمه­ی کلیدی است. چربی سهم عمده­ای در رژیم غذایی دارد که بیشترین بازده انرژی را در هر گرم از غذا تولید می­کند و طعم غذا را بهتر می­نماید. وقتی در بدن ذخیره شود مانند یک عایق به حفظ دمای بدن کمک می­کند. البته به عقیده­ی متخصصان سلامت، چربی زیاد در رژیم غذایی می­تواند میزان کلسترول خون را بالا ببرد. تحقیقات نشان داده است که مقدار زیاد کلسترول خون منتج به بیماری­های قلبی و عروقی می­گردد.

توصیه­هایی برای دریافت مقدار مناسب چربی

به نظر متخصصان تغذیه، مقدار کالری دریافت شده از چربی نباید بیش از 30 درصد کل انرژی دریافتی باشد. کارشناسان تغذیه عقیده دارند که روغن کانولا بهترین اسید چرب وکمترین مقدار چربی اشباع­شده را دارد. مقدار چربی اشباع­شده­ی کانولا در مقایسه با سایر روغن­های موجود در بازار تنها 7 درصد است.

متخصصان تغذیه و سلامت با توجه به تاریخچه­ی اسید چرب کانولا، برچسب بهترین روغن با کمترین مقدار اسید چرب را بر آن زده­اند و مصرف آن را در رژیم­ متعادل غذایی توصیه نموده­اند.

اطلاعاتی در مورد روغن­های اشباع­شده و اشباع­نشده

امروزه توصیه­ی کارشناسان تغذیه، کم کردن مصرف چربی­های اشباع­شده است. تحقیقات نشان داده­اند که بین چربی اشباع­شده و بالا رفتن کلسترول خون و در نتیجه خطر بیماری­های عروق کرونری قلب، ارتباط معناداری موجود است.

در مقایسه با تمام روغن­های موجود در بازار، روغن کانولا کمترین میزان چربی اشباع شده را دارد.

چربی تک­زنجیره­ای­ اشباع­شده

روغن کانولا از نظر چربی­های اشباع نشده­ی تک­زنجیره­ای3 «اولئیک اسید»، بالاترین مقدار را دارا است (61 درصد). تحقیقات نشان داده است که اولئیک اسید کلسترول خون و به­خصوص کلسترول بد (LDL) را پایین می­آورد. همچنین مقدار کلسترول خوب (HDL) تحت تاثیر قرار نمی­دهد.

چربی اشباع­نشده­ی چندزنجیره­ای

دو دسته از اسیدهای چرب اشباع نشده­ی چندزنجیره­ای، برای انسان ضروری هستند. چون این دو گروه اسید در بدن تولید نمی­شوند باید از طریق رژیم غذایی آن­ها را دریافت کرد. روغن کانولا مقدار معقولی از چربی­های اشباع­نشده­ی چند زنجیره­ای را دارا است (22 درصد). دو اسید اشباع­نشده­ی چندزنجیره­ای موجود در روغن کانولا یعنی «اسید لینولئیک» و «آلفاسیتولئیک» در پائین آوردن میزان «تری­گلیسیرید» و همین­طور کم کردن تجمع «پلاکت­های» خون و زیاد کردن زمان انعقاد خون موثر هستند. این خاصیت - ضد لخته شدن - خون نقش مهمی در کم کردن بیماری­های عروق کرونری قلب ایفا می­کند.

پی نوشت­ها

1.      اسید­های چرب ercic   و eicosenoic

2.      این گیاه در حال حاضر به مقدار فراوان در بسیاری از مناطق ایران کشت می­شود و به نام کلزا شهرت دارد.

3.      Ulic Acid

منبع: اینترنت  Canola Council of Canada