عرقیات در ماه رمضان

تابستان سال به سال گرم­تر می­شود و روزهای بلند و آفتاب تند، دست به دست هم می­دهند تا جسم انسان را مورد آزمایش قرار دهند و به این دو آزمایش، آزمایشی بزرگ­تر را نیز باید اضافه کرد؛ ماه مبارک رمضان. بعد از یک روز بلند و کش­دار و توأم با کار و تلاش، بر سر سفره­ی افطار بیشتر از همه چیز شربت و خوراکی­های خنک می­چسبد؛ اما در روزهای آخر، با وجود کم­اشتهایی، عطش و ضعف معده، شاید باید کمی بیشتر روی انتخاب خوراکی­ها و نوشیدنی­ها دقت کرد.

معمولاً مردم از شربت­هایی مثل آلبالو، آب­لیمو یا خاک­شیر استفاده می­کنند که متأسفانه این شربت­های گوارا برای معده­های حساس ایجاد ناراحتی­هایی مثل درد و ورم می­کنند. در این مواقع بُرد با کسانی است که از شربت­هایی استفاده می­کنند که با انواع عرقیات گیاهی درست شده باشد چون آن­ها هم خوش­عطر و خوش­طعم هستند و هم خاصیت دارویی و تقویتی دارند. جالب است که بدانید که از این عرقیات در طب مکمل¹ هم استفاده می­شود.

عرقیات، درست مثل سرم هستند؛ یعنی بعد از مصرف، سریع جذب خون می‌‌شوند و تأثیر خود را می‌گذارند.
خوردن بیش از اندازه­ی این عرقیات مثل زیاده‌روی در خوردن هر چیز دیگری مضر است. در طول شبانه‌روز شما می­توانید حداکثر دو لیوان استفاده کنید؛ البته آن هم در موارد استثنا. پس فکر نکنید که هر چه بیشتر نوش جان کنید زودتر خوب می‌شوید و سرحال و سرخوش می­شوید. خوردن بعضی از عرقیات مثل عرق بیدمشک، بابونه، صدگیاه و... برای کودکان زیر دو سال و افرادی که به آنفلوآنزا یا آبله­مرغان مبتلا هستند، ممنوع است و در مورد زنان باردار یا شیرده هم باید با احتیاط مصرف شود. برای همین در موقع خرید شرایط خود یا کسی را که برایش از این عرقیات می‌خرید، به جناب عطار شرح دهید.

اگر بعضی از داروهای شیمیایی را با بعضی از عرقیات به صورت همزمان میل بفرمایید، ‌اثر هر دو (دارو و عرق) کم می‌شود؛ مثلاً گیاه سنبل‌الطیب که آرامش‌بخش است و سردردهای عصبی و کم‌‌خوابی را رفع می­کند، به هیچ وجه نباید همراه داروهای خواب‌آوری مثل دیازپام، فنوباربیتال و... استفاده شود.

بعضی عرقیات طبیعت گرم و بعضی طبیعت سرد دارند. عرق‌های گرم مانند نعنا، سنبل‌الطیب، آویشن و... را باید نم‌نم و جرعه‌جرعه نوشید تا تأثیر داشته باشد و عرق‌های سرد مانند عرق بید، کاسنی و... را باید یک­باره (یک لیوان در روز) خورد تا مؤثر شود.

تعداد دفعات مصرف عرقیاتی که برای درمان ریوی تجویز می‌شود ‌کم است؛ در عوض طول درمان عرقیاتی که برای درمان بیمار‌ی‌های چربی خون، قندخون و بیمار‌ی‌های کبدی و معدوی تجویز می‌شود، ممکن است به مدت دو یا سه ماه باشد.

پُر طرف­دارترین نوشیدنی در سفره­های افطار، مخصوصاً در مناطق گرمسیر، عرق بیدمشک است. عرق بیدمشک اسانسی است که از گیاه بیدمشک گرفته می­شود. بیدمِشک (salix aegyptiaca) گیاهی است از نژاد بید که اندازه­ی آن از بید معمولی کوچک‌تر است ولی سنبله‌های آن دارای اسانس معطری هستند و گل­های آن قبل از برگ­ها ظاهر می‌شوند. عرق بیدمشک، هم برای معطر کردن شربت استفاده می شود و هم خواص درمانی بالایی دارد.

خواص درمانی عرق بیدمشک:

بیدمشک گیاهی ملیّن و تقویت‌کننده­ی قلب، اعصاب و محرک قوای جنسی است. این گیاه دارویی، دستگاه گوارش را تقویت کرده، اشتها را افزایش می‌دهد. جوشانده­ی برگ یا پوست درخت بیدمشک سبب دفع انگل‌ها و کرم‌های معده و روده می‌شود.

بیدمشک تقویت‌کننده­ی دستگاه عصبی بوده، جوشانده­ی برگ آن با عسل اعصاب را آرام می‌کند. همچنین عرق بیدمشک، آرام­بخش و خواب‌آور است. جوشانده­ی گل بیدمشک همراه با شکر، ناراحتی‌های عصبی، افسردگی، درد‌های عصبی و روماتیسمی را بهبود می‌بخشد.

عرق بیدمشک مقوی قلب بوده و برای حفظ سلامتی آن بسیار مناسب و موثر است و همچنین باعث کاهش تب می‌شود و خاصیت تب‌بر دارد.

نکته­ای که باید به آن توجه داشت این است که چون عرق بیدمشک قند خون را پایین می آورد، کسانی که قند خون­شان پایین است و یا قند خون متعادلی دارند باید شربت بیدمشک شیرین میل کنند و استفاده­ی عرق بیدمشک بدون شیرینی برای ایشان بسیار خطرناک است.

در ماه مبارک رمضان به دلیل مصرف میوه­های سرد و به جهت روزهای طولانی­ای که در پیش داریم. ـ مخصوصاً امسال که درست در اوج گرمای تابستان است ـ معده دچار اختلالاتی خواهد شد که یکی از عوارض آن دردهایی در ناحیه­­ی زیر قفسه­ی سینه و شکم است. شربت عرق بیدمشک در افطار می­تواند این مشکل را مرتفع کند و کمک کند تا بدن توان و طاقت روزهای آینده را داشته باشد. البته همان طور که پیش­تر هم اشاره شد، مصرف به­اندازه­ی آن، مؤثر و مصرف بیشتر و خارج از قاعده­ی آن، زیان­بار است.

طریقه­ی مصرف عرق بیدمشک:

طریقه­ی مصرف آن که معمولاً توصیه می­شود و متداول است بدین شرح است:  یک لیوان عرق بیدمشک به اضافه­ی شش لیوان آب سرد به اضافه­ی دو لیوان شکر مخلوط.

عرق بیدمشک سوغات ارومیه است و البته بیدمشک قمصر کاشان نیز معروف است.

منابع:

سایت ویکی پدیا   http://fa.wikipedia.org

سایت همشهری   www.hamshahrionline.ir

سایت سوران  www.sooran.com

سایت زنده رود   www.zendehrood.com

پی نوشت:

1 - امروزه پزشکان در تحقیقات­شان به این نتیجه رسیده­اند که طب سنتی در حفظ سلامت و درمان بسیاری از بیماری­ها می­تواند موثر باشد؛ برای همین به آن طب مکمل می­گویند. در مقابل، آگاهان و حکمای طب سنتی هم طب جدید و دارو و درمان شیمیایی را نفی نمی‌کنند و آن را مکمل روش‌های درمانی خود می‌دانند؛ گر چه اندک پزشکانی هم هستند که طب سنتی را غیرعلمی و غیرمفید می‌دانند.

به هر حال امروزه، علم پزشکی به این سمت پیش‌می‌رود که در تولید دارو و درمان بیماری‌ها‌ از داروهای گیاهی و طب سنتی هم استفاده کند. اکنون در آلمان بیش از70 درصد داروها با منشأ گیاهی تولید و روانه­ی بازار می‌شوند. در آمریکا، هند و چین 40 تا 50 درصد و... اما متأسفانه در ایران - با وجود داشتن سابقه‌ای درخشان در طب سنتی -  تنها 9 صدم درصد از داروهای تولیدی منشأ گیاهی دارند.

خوش­بختانه طی چند سال اخیر محققان داروساز کشورمان به سمت تحقیق و تولید داروهای گیاهی روی آورده‌اند و نتیجه­ی آن هم تولید داروهای ایذر، دیابت، بیماری‌های ریوی و... بوده است.  بخش مهمی از درمان‌های طب سنتی با تجویز عرقیات گیاهی – که خواص گوناگون و مؤثری دارد – انجام می‌شود.